اعتبار کتب اربعه شیعه: تفاوت میان نسخه‌ها
Nazarzadeh (بحث | مشارکتها) جز (جایگزینی متن - '|شاخه فرعی' به '| شاخه فرعی') |
بدون خلاصۀ ویرایش |
||
| خط ۵: | خط ۵: | ||
{{پایان سوال}} | {{پایان سوال}} | ||
{{پاسخ}} | {{پاسخ}} | ||
'''اعتبار کتب اربعه شیعه''' با توجه به معیار اعتبار روایت نزد [[شیعه]] اتصال روایات آن‌ها به [[امام معصوم(ع)]] است. در میان شیعیان چهار کتاب به عنوان [[منابع روایی شیعه]] شناخته شده است. بیشتر روایات این کتاب‌ها با توجه به تایید توسط تدوین کنندگان آن‌ها و بررسی‌های تفصیلی توسط [[علمای علم رجال]] و [[درایه]] مورد تایید بوده و دلیل دیگر، استفاده نویسندگان از اصول چهارصدگانه‌ای است که مورد تایید امامان معصوم بوده است. | |||
در زمان | ==معیار اعتبار روایت== | ||
اعتبارسنجی کتاب‌های حدیثی نزد علمای شیعه دارای معیارهای خاصی است. یکی از مهم‌ترین معیارهای اعتبار، اتصال روایات در کتاب‌های روایی به امامان معصوم(ع) است. به اعتقاد شیعه و برخی از اهل سنت، اولین شخصیتی که در زمان [[پیامبر(ص)]] گفته‌های ایشان را جمع‌آوری نمود [[امام علی(ع)]] بود که در کتابی به نام «[[الصحیفه الجامعه]]» گردآوری و هم‌چنین افرادی چون [[ابورافع]]، [[سلمان فارسی]] و [[ابوذر]] نیز دارای کتاب‌هایی مشتمل بر سخنان پیامبر(ص) بودند.<ref>عاملی، حر، وسائل الشیعه، بیروت، داراحیاء التراث العربی، چاپ چهارم، ۱۳۹۱، ج۱.</ref> اما در زمان [[خلفا]] تا زمان [[عمربن عبدالعزیز]] نقل حدیث ممنوع اعلام و بسیاری احادیث از بین برده شد<ref>طباطبایی، سید محمد حسین، شیعه در اسلام، قم، دارالتبلیغ اسلامی، ۱۳۴۸ش، ص۱۱، پاورقی.</ref> و به دلیل این تفکر نابود کننده منابع روایی، کتاب‌های روایی بسیاری که توسط [[صحابه پیامبر]] جمع‌آوری شده بود، در دسترس مردم قرار نگرفت. | |||
در زمان عمربن عبدالعزیز، [[شاگردان امام صادق(ع)]] احادیث زیادی را جمع‌آوری نمودند که در مجموعه چهارصد کتاب به نام «[[الاصول]]» گردآوری شده بود.<ref>وسائل الشیعه، ج۱</ref> [[محمدبن مسلم]] کتابی به نام [[اربعماه]]، چهارصد مسئله و [[جابربن یزید جعفی]] هشت کتاب<ref>پیشوایی، مهدی، سیره پیشوایان، قم، مؤسسه اما صادق(ع)، چاپ دوم، ۱۳۷۴، ص۳۳۲–۳۳۳.</ref> و [[ابان بن تغلب]] سی هزار حدیث نقل نموده‌اند. در زمان [[امام رضا(ع)]] نیز احادیث جدیدی در «[[جوامع]]» تهیه شد. در اوائل قرن چهارم، عده‌ای از بزرگان شیعه از احادیث موجود در این اصول و جوامع، [[کتب اربعه]] یاد شده و [[مدینه العلم ابی جعفر صدوق]] را، تألیف کردند.<ref>وسائل الشیعه، ج۱، ص۵ به بعد (مقدمه).</ref> | |||
==تقسیم‌بندی روایت== | |||
از نظر علمای شیعه، روایات به چهار دسته تقسیم می‌شوند: | |||
امتیاز دیگر کتب اربعه این است که غالب روایات آن دارای سند صحیح یا لااقل ممدوح و موثق هستند؛ برخی اخباریون تمام آن را صحیح می‌دانند. در این کتاب‌ها تمام راویان یا عادل و | * [[صحیح]] و [[عالی‌السند]]، روایتی است که تمام راوی‌های آن شیعه و [[عادل]] بوده و سند آن به یکی از ائمه متصل باشد. | ||
* حسن، روایتی که سند متصل است ولی همه یا بعضی راوی‌ها ممدوح‌اند. | |||
* [[موثق]]، روایتی که در سند آن راوی [[غیر امامی ثقه]] باشد. | |||
* ضعیف، آن روایتی است که یکی از شرائط قبلی را دارا نباشد بلکه [[فاسق]]، [[کذاب]] یا [[مجهول‌الحال]] در سند باشد.<ref>حسن زین الدین، معالم الدین، قم، مؤسسه مطبوعات دارالعلم، چاپ افست، ص۲۱۶–۲۱۷.</ref> | |||
==کتب اربعه شیعه== | |||
کتب اربعه شامل چهار کتاب روایی شیعه می‌شود که توسط بزرگان علمای شیعه جمع‌آوری شده است؛ | |||
* [[الکافی]]، [[محمد بن یعقوب کلینی]]؛ | |||
* [[من لا یحضره الفقیه]]، [[شیخ صدوق]]؛ | |||
* [[تهذیب الاحکام]]، [[شیخ طوسی]]؛ | |||
* [[الاستبصار]]، شیخ طوسی. | |||
این چهار کتاب از قدیمی‌ترین و اولین کتاب‌های روایی موضوع‌بندی شده و دارای باب و فصل‌بندی هستند؛ علت اصلی اعتبار آن‌ها این است که از [[اصول اربعمأه]] گرفته شده‌اند و ائمه(ع) از جمله امام رضا(ع) آن اصول را ملاحظه و عین روایات به صورت دسته‌بندی شده و با ذکر سند در کتب اربعه منعکس شده است. | |||
امتیاز دیگر کتب اربعه این است که غالب روایات آن دارای سند صحیح یا لااقل ممدوح و موثق هستند؛ برخی [[اخباریون]] نیز تمام آن را صحیح می‌دانند. در این کتاب‌ها تمام راویان یا عادل و امامی، یا بعضی از راویان آن موثق یا ممدوح هستند. شیخ صدوق در آغاز کتاب «من لا یحضره الفقیه» چنین بیان می‌کند: بینی و بین‌الله روایاتی را در اینجا نقل می‌کنم که بدان‌ها عمل می‌کنم.<ref>ابی‌جعفر الصدوق، من لایحضره الفقیه، بیروت، دارالاضواء، چاپ دوّم، ۱۴۱۳، ج۹۰.</ref> | |||
{{پایان پاسخ}} | {{پایان پاسخ}} | ||
{{مطالعه بیشتر}} | {{مطالعه بیشتر}} | ||
| خط ۳۲: | خط ۵۵: | ||
}} | }} | ||
{{تکمیل مقاله | {{تکمیل مقاله | ||
| شناسه = | | شناسه = شد | ||
| تیترها = شد | | تیترها = شد | ||
| ویرایش = شد | | ویرایش = شد | ||
| لینک‌دهی = | | لینک‌دهی = شد | ||
| ناوبری = | | ناوبری = | ||
| نمایه = شد | | نمایه = شد | ||
| خط ۴۳: | خط ۶۶: | ||
| بازبینی = | | بازبینی = | ||
| تکمیل = | | تکمیل = | ||
| اولویت = | | اولویت = ج | ||
| کیفیت = | | کیفیت = ج | ||
}} | }} | ||
{{پایان متن}} | {{پایان متن}} | ||
[[Category:منابع روایی شیعه]] | |||
[[Category:منابع روایی شیعه]] | |||
[[Category:منابع روایی شیعه]] | |||
[[Category:منابع روایی شیعه]] | |||
[[Category:منابع روایی شیعه]] | |||
[[Category:منابع روایی شیعه]] | |||
[[Category:منابع روایی شیعه]] | |||
[[Category:منابع روایی شیعه]] | |||
[[Category:منابع روایی شیعه]] | |||
[[Category:منابع روایی شیعه]] | |||
[[Category:منابع روایی شیعه]] | |||
[[Category:منابع روایی شیعه]] | |||
[[Category:منابع روایی شیعه]] | |||
[[Category:منابع روایی شیعه]] | |||
[[Category:منابع روایی شیعه]] | |||
[[Category:منابع روایی شیعه]] | |||
[[Category:منابع روایی شیعه]] | |||
[[Category:منابع روایی شیعه]] | |||
[[Category:منابع روایی شیعه]] | |||
[[Category:منابع روایی شیعه]] | |||
[[Category:منابع روایی شیعه]] | |||
[[Category:منابع روایی شیعه]] | |||
[[Category:منابع روایی شیعه]] | |||
[[Category:منابع روایی شیعه]] | |||
[[Category:منابع روایی شیعه]] | |||
[[Category:منابع روایی شیعه]] | |||
[[Category:منابع روایی شیعه]] | |||
[[Category:منابع روایی شیعه]] | |||
[[Category:منابع روایی شیعه]] | |||
[[Category:منابع روایی شیعه]] | |||
[[Category:منابع روایی شیعه]] | |||
[[Category:منابع روایی شیعه]] | |||
[[Category:منابع روایی شیعه]] | |||
[[Category:منابع روایی شیعه]] | |||
[[Category:منابع روایی شیعه]] | |||
[[Category:منابع روایی شیعه]] | |||
[[Category:منابع روایی شیعه]] | |||
[[Category:منابع روایی شیعه]] | |||
[[Category:منابع روایی شیعه]] | |||
[[Category:منابع روایی شیعه]] | |||
[[Category:منابع روایی شیعه]] | |||
[[Category:منابع روایی شیعه]] | |||
[[رده:منابع روایی شیعه]] | [[رده:منابع روایی شیعه]] | ||
نسخهٔ ۱۳ ژوئیهٔ ۲۰۲۱، ساعت ۰۸:۵۵
علت اعتبار کتب اربعه نزد علمای شیعه چیست؟
اعتبار کتب اربعه شیعه با توجه به معیار اعتبار روایت نزد شیعه اتصال روایات آن‌ها به امام معصوم(ع) است. در میان شیعیان چهار کتاب به عنوان منابع روایی شیعه شناخته شده است. بیشتر روایات این کتاب‌ها با توجه به تایید توسط تدوین کنندگان آن‌ها و بررسی‌های تفصیلی توسط علمای علم رجال و درایه مورد تایید بوده و دلیل دیگر، استفاده نویسندگان از اصول چهارصدگانه‌ای است که مورد تایید امامان معصوم بوده است.
معیار اعتبار روایت
اعتبارسنجی کتاب‌های حدیثی نزد علمای شیعه دارای معیارهای خاصی است. یکی از مهم‌ترین معیارهای اعتبار، اتصال روایات در کتاب‌های روایی به امامان معصوم(ع) است. به اعتقاد شیعه و برخی از اهل سنت، اولین شخصیتی که در زمان پیامبر(ص) گفته‌های ایشان را جمع‌آوری نمود امام علی(ع) بود که در کتابی به نام «الصحیفه الجامعه» گردآوری و هم‌چنین افرادی چون ابورافع، سلمان فارسی و ابوذر نیز دارای کتاب‌هایی مشتمل بر سخنان پیامبر(ص) بودند.[۱] اما در زمان خلفا تا زمان عمربن عبدالعزیز نقل حدیث ممنوع اعلام و بسیاری احادیث از بین برده شد[۲] و به دلیل این تفکر نابود کننده منابع روایی، کتاب‌های روایی بسیاری که توسط صحابه پیامبر جمع‌آوری شده بود، در دسترس مردم قرار نگرفت.
در زمان عمربن عبدالعزیز، شاگردان امام صادق(ع) احادیث زیادی را جمع‌آوری نمودند که در مجموعه چهارصد کتاب به نام «الاصول» گردآوری شده بود.[۳] محمدبن مسلم کتابی به نام اربعماه، چهارصد مسئله و جابربن یزید جعفی هشت کتاب[۴] و ابان بن تغلب سی هزار حدیث نقل نموده‌اند. در زمان امام رضا(ع) نیز احادیث جدیدی در «جوامع» تهیه شد. در اوائل قرن چهارم، عده‌ای از بزرگان شیعه از احادیث موجود در این اصول و جوامع، کتب اربعه یاد شده و مدینه العلم ابی جعفر صدوق را، تألیف کردند.[۵]
تقسیم‌بندی روایت
از نظر علمای شیعه، روایات به چهار دسته تقسیم می‌شوند:
- صحیح و عالی‌السند، روایتی است که تمام راوی‌های آن شیعه و عادل بوده و سند آن به یکی از ائمه متصل باشد.
- حسن، روایتی که سند متصل است ولی همه یا بعضی راوی‌ها ممدوح‌اند.
- موثق، روایتی که در سند آن راوی غیر امامی ثقه باشد.
- ضعیف، آن روایتی است که یکی از شرائط قبلی را دارا نباشد بلکه فاسق، کذاب یا مجهول‌الحال در سند باشد.[۶]
کتب اربعه شیعه
کتب اربعه شامل چهار کتاب روایی شیعه می‌شود که توسط بزرگان علمای شیعه جمع‌آوری شده است؛
- الاستبصار، شیخ طوسی.
این چهار کتاب از قدیمی‌ترین و اولین کتاب‌های روایی موضوع‌بندی شده و دارای باب و فصل‌بندی هستند؛ علت اصلی اعتبار آن‌ها این است که از اصول اربعمأه گرفته شده‌اند و ائمه(ع) از جمله امام رضا(ع) آن اصول را ملاحظه و عین روایات به صورت دسته‌بندی شده و با ذکر سند در کتب اربعه منعکس شده است.
امتیاز دیگر کتب اربعه این است که غالب روایات آن دارای سند صحیح یا لااقل ممدوح و موثق هستند؛ برخی اخباریون نیز تمام آن را صحیح می‌دانند. در این کتاب‌ها تمام راویان یا عادل و امامی، یا بعضی از راویان آن موثق یا ممدوح هستند. شیخ صدوق در آغاز کتاب «من لا یحضره الفقیه» چنین بیان می‌کند: بینی و بین‌الله روایاتی را در اینجا نقل می‌کنم که بدان‌ها عمل می‌کنم.[۷]
مطالعه بیشتر
- علم الحدیث، دکتر سید رضا مؤدب.
- آشنایی با حدیث، مهریزی.
- درسنامه علم حدیث، علی نصیری.
منابع
- ↑ عاملی، حر، وسائل الشیعه، بیروت، داراحیاء التراث العربی، چاپ چهارم، ۱۳۹۱، ج۱.
- ↑ طباطبایی، سید محمد حسین، شیعه در اسلام، قم، دارالتبلیغ اسلامی، ۱۳۴۸ش، ص۱۱، پاورقی.
- ↑ وسائل الشیعه، ج۱
- ↑ پیشوایی، مهدی، سیره پیشوایان، قم، مؤسسه اما صادق(ع)، چاپ دوم، ۱۳۷۴، ص۳۳۲–۳۳۳.
- ↑ وسائل الشیعه، ج۱، ص۵ به بعد (مقدمه).
- ↑ حسن زین الدین، معالم الدین، قم، مؤسسه مطبوعات دارالعلم، چاپ افست، ص۲۱۶–۲۱۷.
- ↑ ابی‌جعفر الصدوق، من لایحضره الفقیه، بیروت، دارالاضواء، چاپ دوّم، ۱۴۱۳، ج۹۰.