چله‌نشینی: تفاوت میان نسخه‌ها

جز (ویرایش به‌وسیلهٔ ابرابزار:)
(شناسه و ویرایش نهایی.)
خط ۱۳: خط ۱۳:
چله‌نشینی مراسم خاصی است که در آن [[ساخت گنبد و ضریح طلا برای امامان شیعه(ع)|سالکان]] برای [[تهذیب نفس]]، به مدت چهل شبانه‌روز در مکانی خاص خلوت کرده و [[ریاضت]] می‌کشند. به گفته [[عارف|عارفان]] و [[صوفیه]]، این مراسم دارای شرایط و دستوراتی مانند کم‌گویی و کم‌خوری است، که همه آنها باید زیر نظر استادی کامل انجام شود. حکمت این مراسم، برداشته شدن موانع برای [[شهود|شهودِ]] باطنیِ جمال حق دانسته شده است.
چله‌نشینی مراسم خاصی است که در آن [[ساخت گنبد و ضریح طلا برای امامان شیعه(ع)|سالکان]] برای [[تهذیب نفس]]، به مدت چهل شبانه‌روز در مکانی خاص خلوت کرده و [[ریاضت]] می‌کشند. به گفته [[عارف|عارفان]] و [[صوفیه]]، این مراسم دارای شرایط و دستوراتی مانند کم‌گویی و کم‌خوری است، که همه آنها باید زیر نظر استادی کامل انجام شود. حکمت این مراسم، برداشته شدن موانع برای [[شهود|شهودِ]] باطنیِ جمال حق دانسته شده است.


برخی از عالمان و عارفان مانند [[شمس تبریزی]] و مولوی، با چله‌نشینی مخالفت کرده‌اند. مخالفانِ چله‌نشینی، آن را نوعی از [[رهبانیت]] دانسته‌اند که در آن انسان از [[اجتماع]] بشری غافل شده و به جای اصلاح خود و دیگران، تنها به نجات خود می‌اندیشد.
برخی از عالمان و عارفان مانند [[شمس تبریزی]] و [[مولوی]]، با چله‌نشینی مخالفت کرده‌اند. مخالفانِ چله‌نشینی، آن را نوعی از [[رهبانیت]] دانسته‌اند که در آن انسان از [[اجتماع]] بشری غافل شده و به جای اصلاح خود و دیگران، تنها به نجات خود می‌اندیشد.


== مفهوم‌شناسی ==
==مفهوم‌شناسی==
چله‌نشینی مراسم خاصی است که [[سالک|سالکان]] برای [[تهذیب نفس]]، به مدت چهل شبانه‌روز در مکانی خاص خلوت کرده و [[ریاضت]] می‌کشند.
چله‌نشینی مراسم خاصی است که [[سالک|سالکان]] برای [[تهذیب نفس]]، به مدت چهل شبانه‌روز در مکانی خاص خلوت کرده و [[ریاضت]] می‌کشند.


=== علت نامگذاری ===
===علت نامگذاری===
انتخاب عدد چهل توسط [[عارف|عارفان]] و [[صوفیه]]، به دلیل روایاتی است که از ویژگی‌ها و فواید عدد چهل سخن گفته‌اند. عارفان و صوفیه با استناد به احادیث، عدد چهل را دارای فوایدی در استکمال موجودات دانسته‌اند.
انتخاب عدد چهل توسط [[عارف|عارفان]] و [[صوفیه]]، به دلیل روایاتی است که از ویژگی‌ها و فواید عدد چهل سخن گفته‌اند. عارفان و صوفیه با استناد به احادیث، عدد چهل را دارای فوایدی برای به کمال رسیدن موجودات دانسته‌اند.


موارد دیگری نیز در کتاب‌های اسلامی و تاریخی وجود دارد که صوفیه در انتخاب این عدد به آنها استناد کرده است. مانند اینکه مراحل آفرینش آدمی به مدت چهل روز به صورت نطفه، چهل روز به شکل علقه و چهل روز به صورت مضغه در می‌آید تا به حد کمال خویش برسد. یا مانند اینکه حضرت داود(ع) پس از ترک اولی، چهل شبانه روز سجده کرد تا به آمرزش رسید. سر گذشت حضرت موسی و میقات شبانه‌روزی او به مدت چهل روز نیز نمونه‌ای دیگر است.
موارد دیگری نیز در کتاب‌های اسلامی و تاریخی وجود دارد که صوفیه در انتخاب این عدد به آنها استناد کرده‌اند؛ مانند اینکه انسان در مراحل [[آفرینش]] خود، به مدت چهل روز به صورت نطفه، چهل روز به شکل علقه و چهل روز به صورت مضغه در می‌آید، تا به حد کمال خود برسد، یا مانند اینکه [[حضرت داود(ع)]] پس از [[ترک اولی]]، چهل شبانه روز [[سجده]] کرد تا به [[آمرزش]] رسید. سر گذشت [[حضرت موسی(ع)]] و میقات شبانه‌روزی او به مدت چهل روز نیز نمونه‌ای دیگر است.


== حکمت ==
==حکمت==
به گفته شهاب‌الدین سهروردی، فیلسوف شیعه، سالک در چله‌نشینی به سبب اخلاص عمل برای خدا، در هر روز یک حجاب (مانع برای رسیدن به شهود) را برمی‌دارد؛ تا اینکه در روز چهلم همه حجاب‌ها از میان برود و انوار حق در او تجلی یافته و به مشاهده باطنیِ جمال حق برسد.
به گفته [[شهاب‌الدین سهروردی]]، [[فلسفه اسلامی|فیلسوف]] شیعه، سالک در چله‌نشینی به سبب [[اخلاص]]ِ عمل برای خدا، در هر روز یک حجاب (مانع برای رسیدن به [[شهود]]) را برمی‌دارد؛ تا اینکه در روز چهلم همه حجاب‌ها از میان برود و انوار حق در او تجلی یافته و به مشاهده باطنیِ جمال حق برسد.
 
==شرایط==
عز الدین نسفی، از عارفان سده هفتم قمری، برای چله‌نشینی ۱۲ شرط بیان کرده است. او همه این شرایط را مشروط به تلقین و ارشاد استاد راه یافته و کامل دانسته است. به باور او چله‌نشینی به صورت خودسرانه قابل اجرا نیست. شرایطی که وی ذکر کرده چنین است:


== شرایط ==
عز الدین نسفی، از عارفان سده هفتم قمری، برای چله‌نشینی ۱۲ شرط بیان کرده است. او همه این شرایط را مشروط به تلقین و ارشاد استاد راه یافته و کامل دانسته است. به باور او چله‌نشینی به صورت خودسرانه قابل اجرا نیستند. شرایطی که وی ذکر کرده چنین است:
*انتخاب زمان و مکان مناسب؛
*انتخاب زمان و مکان مناسب؛
* تجدید ایمان در هر ساعت؛
*تجدید [[ایمان]] در هر ساعت؛
* تجدید توبه در هر ساعت؛
*تجدید [[توبه]] در هر ساعت؛
* طهارت و وضوی دائم؛
*[[طهارت]] و [[وضو|وضوی]] دائم؛
* گذاردن حق الناس و حق اللّه؛
*گذاردن [[حق الناس]] و [[حق اللّه]]؛
* مداومت بر روزه؛
*مداومت بر [[روزه]]؛
* کم خوری؛
*کم خوری؛
* خوردن لقمه حلال؛
*خوردن [[مال حلال]]؛
* کم گویی؛
*کم‌گویی؛
* کم خوابی؛
*کم‌خوابی؛
* شناخت خواطر مثل خواطر رحمانی، فلکی، نفسانی و شیطانی؛
*شناخت خواطر مثل خواطر رحمانی، فلکی، نفسانی و شیطانی؛
* ذکر همیشگی و پیاپی.<ref>مصاحب، غلام حسین، دائره المعارف فارسی؛ تهران: امیر کبیر، ۱۳۸۳، جلد دوم، بخش اول.</ref>
*ذکر همیشگی و پیاپی.<ref>مصاحب، غلام حسین، دائره المعارف فارسی؛ تهران: امیر کبیر، ۱۳۸۳، جلد دوم، بخش اول.</ref>


== مخالفت با چله نشینی ==
==مخالفت با چله نشینی==
شماری از عالمان و عارفان، با این نوع ریاضت مخالفت کرده‌اند. به باور آنها، معارف اسلامی مخالف این است که انسان از اجتماع بشری غافل شده و به جای اصلاح خود و دیگران، تنها به نجات خود بیاندیشد.. به گفته آنها، قرآن این شکل از ریاضت را قبول نداشته<ref>طبرسی، مجمع البیان؛ ذیل آیه ۲۷ سوره حدید.</ref> و در روایات نیز از [[رهبانیت]] در اسلام نهی شده است.<ref>طبرسی، مجمع البیان؛ ذیل آیه ۲۷ سوره حدید.</ref>
شماری از عالمان و عارفان، با این چله‌نشینی مخالفت کرده‌اند. به باور آنها، معارف اسلامی مخالف این است که انسان از [[اجتماع]] بشری غافل شده و به جای اصلاح خود و دیگران، تنها به نجات خود بیاندیشد.. به گفته آنها، [[قرآن]] این شکل از [[ریاضت]] را قبول نداشته<ref>طبرسی، مجمع البیان؛ ذیل آیه ۲۷ سوره حدید.</ref> و در روایات نیز از [[رهبانیت]] در [[اسلام]] نهی شده است.<ref>طبرسی، مجمع البیان؛ ذیل آیه ۲۷ سوره حدید.</ref>


شمس تبریزی و مولوی، هر چند در ابتدای سیر و سلوک خود به چله نشینی پرداخته‌اند؛ اما در اواخر با این کار مخالفت کرده‌اند.<ref>به نقل از دائره المعارف فارسی.</ref>
[[شمس تبریزی]] و [[مولوی]]، هر چند در ابتدای [[سیر و سلوک]] خود به چله نشینی پرداخته‌اند؛ اما در اواخر با این کار مخالفت کرده‌اند.<ref>به نقل از دائره المعارف فارسی.</ref>


== منابع ==
==منابع==
{{پانویس}}
{{پانویس}}


خط ۶۳: خط ۶۴:
}}
}}
{{پایان متن}}
{{پایان متن}}
<references />

نسخهٔ ‏۲۰ اکتبر ۲۰۲۰، ساعت ۱۸:۴۱

سؤال

چله‌نشینی چیست؟


چله‌نشینی مراسم خاصی است که در آن سالکان برای تهذیب نفس، به مدت چهل شبانه‌روز در مکانی خاص خلوت کرده و ریاضت می‌کشند. به گفته عارفان و صوفیه، این مراسم دارای شرایط و دستوراتی مانند کم‌گویی و کم‌خوری است، که همه آنها باید زیر نظر استادی کامل انجام شود. حکمت این مراسم، برداشته شدن موانع برای شهودِ باطنیِ جمال حق دانسته شده است.

برخی از عالمان و عارفان مانند شمس تبریزی و مولوی، با چله‌نشینی مخالفت کرده‌اند. مخالفانِ چله‌نشینی، آن را نوعی از رهبانیت دانسته‌اند که در آن انسان از اجتماع بشری غافل شده و به جای اصلاح خود و دیگران، تنها به نجات خود می‌اندیشد.

مفهوم‌شناسی

چله‌نشینی مراسم خاصی است که سالکان برای تهذیب نفس، به مدت چهل شبانه‌روز در مکانی خاص خلوت کرده و ریاضت می‌کشند.

علت نامگذاری

انتخاب عدد چهل توسط عارفان و صوفیه، به دلیل روایاتی است که از ویژگی‌ها و فواید عدد چهل سخن گفته‌اند. عارفان و صوفیه با استناد به احادیث، عدد چهل را دارای فوایدی برای به کمال رسیدن موجودات دانسته‌اند.

موارد دیگری نیز در کتاب‌های اسلامی و تاریخی وجود دارد که صوفیه در انتخاب این عدد به آنها استناد کرده‌اند؛ مانند اینکه انسان در مراحل آفرینش خود، به مدت چهل روز به صورت نطفه، چهل روز به شکل علقه و چهل روز به صورت مضغه در می‌آید، تا به حد کمال خود برسد، یا مانند اینکه حضرت داود(ع) پس از ترک اولی، چهل شبانه روز سجده کرد تا به آمرزش رسید. سر گذشت حضرت موسی(ع) و میقات شبانه‌روزی او به مدت چهل روز نیز نمونه‌ای دیگر است.

حکمت

به گفته شهاب‌الدین سهروردی، فیلسوف شیعه، سالک در چله‌نشینی به سبب اخلاصِ عمل برای خدا، در هر روز یک حجاب (مانع برای رسیدن به شهود) را برمی‌دارد؛ تا اینکه در روز چهلم همه حجاب‌ها از میان برود و انوار حق در او تجلی یافته و به مشاهده باطنیِ جمال حق برسد.

شرایط

عز الدین نسفی، از عارفان سده هفتم قمری، برای چله‌نشینی ۱۲ شرط بیان کرده است. او همه این شرایط را مشروط به تلقین و ارشاد استاد راه یافته و کامل دانسته است. به باور او چله‌نشینی به صورت خودسرانه قابل اجرا نیست. شرایطی که وی ذکر کرده چنین است:

مخالفت با چله نشینی

شماری از عالمان و عارفان، با این چله‌نشینی مخالفت کرده‌اند. به باور آنها، معارف اسلامی مخالف این است که انسان از اجتماع بشری غافل شده و به جای اصلاح خود و دیگران، تنها به نجات خود بیاندیشد.. به گفته آنها، قرآن این شکل از ریاضت را قبول نداشته[۲] و در روایات نیز از رهبانیت در اسلام نهی شده است.[۳]

شمس تبریزی و مولوی، هر چند در ابتدای سیر و سلوک خود به چله نشینی پرداخته‌اند؛ اما در اواخر با این کار مخالفت کرده‌اند.[۴]

منابع

  1. مصاحب، غلام حسین، دائره المعارف فارسی؛ تهران: امیر کبیر، ۱۳۸۳، جلد دوم، بخش اول.
  2. طبرسی، مجمع البیان؛ ذیل آیه ۲۷ سوره حدید.
  3. طبرسی، مجمع البیان؛ ذیل آیه ۲۷ سوره حدید.
  4. به نقل از دائره المعارف فارسی.