ساقط شدن حق حضانت: تفاوت میان نسخه‌ها
A.rezapour (بحث | مشارکتها) بدون خلاصۀ ویرایش |
A.rezapour (بحث | مشارکتها) بدون خلاصۀ ویرایش |
||
| خط ۴: | خط ۴: | ||
{{پایان سوال}} | {{پایان سوال}} | ||
{{پاسخ}} | {{پاسخ}} | ||
حضانت حق و تکلیف پدر و مادر است و در مواردی این حق ساقط می‌شود؛ مثلا اگر پدر و مادر مجنون باشند؛ یا فوت کنند یا اینکه صلاحیت نگهداری از فرزند را نداشته باشند. | [[حضانت]] حق و تکلیف پدر و مادر است و در مواردی این حق ساقط می‌شود؛ مثلا اگر پدر و مادر مجنون باشند؛ یا فوت کنند یا اینکه صلاحیت نگهداری از فرزند را نداشته باشند. | ||
== حق و تکلیف بودن حضانت == | ==حق و تکلیف بودن حضانت== | ||
حضانت در لغت به معنای نگاهداری است. معنی اصطلاحی آن نیز همان حفاظت و نگاهداری می‌باشد. | حضانت در لغت به معنای نگاهداری است. معنی اصطلاحی آن نیز همان حفاظت و نگاهداری می‌باشد. | ||
اینکه حضانت حق است یا تکلیف، در قانون مدنی تصریح دارد که «نگاهداری اطفال هم حق و هم تکلیف ابوین است».<ref>قانون مدنی، ماده ۱۱۶۸.</ref> در ماده دیگری تأکید می‌کند «هیچ‌یک از ابوین حق ندارند، در مدتی که حضانت طفل به عهده آنهاست، از نگاهداری او امتناع کنند…»<ref> | اینکه حضانت حق است یا تکلیف، در [[قانون مدنی]] تصریح دارد که «نگاهداری اطفال هم حق و هم تکلیف ابوین است».<ref>قانون مدنی، ماده ۱۱۶۸.</ref> در ماده دیگری تأکید می‌کند «هیچ‌یک از ابوین حق ندارند، در مدتی که حضانت طفل به عهده آنهاست، از نگاهداری او امتناع کنند…»<ref>قانون مدنی، ماده ۱۱۷۲.</ref> بنابراین حضانت در درجه اول حق و تکلیف طبیعی و قانونی پدر و مادر است که طفل را به دنیا آورده‌اند و این تکلیف تا زمانی که طفل به سن بلوغ نرسیده باقی است. هرچند که بعد از رسیدن پسر به سن دو سال تمام و رسیدن دختر به هفت سال تمام اولویت در امر حضانت، با پدر خواهد بود.<ref>قانون مدنی، ماده ۱۱۶۹.</ref> بدون شک حضانت را باید به کسی واگذار کرد که شایستگی و توانایی برای انجام این امر مهم داشته باشد. | ||
==موارد ساقط شدن حق حضانت== | ==موارد ساقط شدن حق حضانت== | ||
در موارد زیر حق حضانت ساقط می‌شود: | در موارد زیر حق حضانت ساقط می‌شود: | ||
'''۱. جنون پدر یا مادر:''' کسی که نگاهداری طفل به او واگذار می‌شود، باید عاقل باشد. برای همین در قانون مدنی می‌گوید: «اگر مادر در مدتی که حضانت طفل با اوست مبتلا به جنون شود… حق حضانت با پدر خواهد بود».<ref> | '''۱. جنون پدر یا مادر:''' کسی که نگاهداری طفل به او واگذار می‌شود، باید عاقل باشد. برای همین در قانون مدنی می‌گوید: «اگر مادر در مدتی که حضانت طفل با اوست مبتلا به جنون شود… حق حضانت با پدر خواهد بود».<ref>قانون مدنی، ماده ۱۱۷۰.</ref> قانونگذار فقط در مورد مادر این شرط را ذکر کرده، ولی بدیهی است که هیچ‌گاه نمی‌توان حضانت را به دیوانه واگذار کرد و از این لحاظ فرقی بین مادر و غیر او نیست، یعنی در فرض جنون پدر نیز این حق ساقط می‌شود. این را از ماده دیگر قانون می‌توان استنباط کرد.<ref>قانون مدنی، ماده ۱۱۸۶.</ref> البته این حق طبیعی والدین با جنون برای همیشه ساقط نمی‌شود، بلکه فقط مانعی برای اعمال آن پیش می‌آید، با رفع جنون این حق دوباره قابل اعمال است. | ||
'''۲. فوت پدر یا مادر:''' هرگاه پدر یا مادری که حضانت طفل به او واگذار | '''۲. فوت پدر یا مادر:''' هرگاه پدر یا مادری که حضانت طفل به او واگذار شده است فوت کند، حضانت ساقط می‌شود و نگاهداری طفل با آن دیگری که زنده است خواهد بود.<ref>قانون مدنی، ماده ۱۱۷۱.</ref> | ||
'''۳. عدم صلاحیت پدر و مادر:''' با در نظر قرار دادن سرنوشت کودک، والدین باید برای حضانت صلاحیت داشته باشد اعتیاد، و امراض ساری داشتن پدر یا مادر از موارد سقوط حق حضانت است، زیرا هدف از اعطای صلاحیت اعمال ولایت تأمین مصلحت کودک است و اگر چنین مصلحتی تأمین نشود یا برای او مفسده ایجاد شود دلیلی برای چنین ولایتی نخواهد بود. | '''۳. عدم صلاحیت پدر و مادر:''' با در نظر قرار دادن سرنوشت کودک، والدین باید برای حضانت صلاحیت داشته باشد اعتیاد، و امراض ساری داشتن پدر یا مادر از موارد سقوط حق حضانت است، زیرا هدف از اعطای صلاحیت اعمال ولایت تأمین مصلحت کودک است و اگر چنین مصلحتی تأمین نشود یا برای او مفسده ایجاد شود دلیلی برای چنین ولایتی نخواهد بود. | ||
'''۴. شوهر کردن مادر:''' هرگاه مادری که حضانت طفل با اوست با دیگری شوهر کند نگاهداری طفل، به پدر واگذار می‌شود،<ref> | '''۴. شوهر کردن مادر:''' هرگاه مادری که حضانت طفل با اوست با دیگری شوهر کند نگاهداری طفل، به پدر واگذار می‌شود،<ref>قانون مدنی، ماده ۱۱۷۰.</ref> چه اغلب در این‌گونه موارد، مادر نمی‌تواند وظیفه نگاهداری طفل را، چنان‌که باید، انجام دهد و جمع بین وظایف ناشی از حضانت و تکالیفی که ازدواج جدید بر دوش او می‌گذارد، دشوار است. با وجود این، اگر دادگاه تشخیص دهد مادر با اینکه شوهر دیگری اختیار کرده، برای حضانت مناسب‌تر از پدر است، حضانت را به مادر خواهد داد.<ref>مستنبط از مواد ۱۲ و ۱۳ قانون حمایت خانواده.</ref> | ||
{{پایان پاسخ}} | {{پایان پاسخ}} | ||
{{مطالعه بیشتر}} | {{مطالعه بیشتر}} | ||
نسخهٔ ۲۵ آوریل ۲۰۲۱، ساعت ۱۲:۳۹
در چه مواردی حق حضانت فرزندان از ابوین ساقط می‌شود؟
حضانت حق و تکلیف پدر و مادر است و در مواردی این حق ساقط می‌شود؛ مثلا اگر پدر و مادر مجنون باشند؛ یا فوت کنند یا اینکه صلاحیت نگهداری از فرزند را نداشته باشند.
حق و تکلیف بودن حضانت
حضانت در لغت به معنای نگاهداری است. معنی اصطلاحی آن نیز همان حفاظت و نگاهداری می‌باشد.
اینکه حضانت حق است یا تکلیف، در قانون مدنی تصریح دارد که «نگاهداری اطفال هم حق و هم تکلیف ابوین است».[۱] در ماده دیگری تأکید می‌کند «هیچ‌یک از ابوین حق ندارند، در مدتی که حضانت طفل به عهده آنهاست، از نگاهداری او امتناع کنند…»[۲] بنابراین حضانت در درجه اول حق و تکلیف طبیعی و قانونی پدر و مادر است که طفل را به دنیا آورده‌اند و این تکلیف تا زمانی که طفل به سن بلوغ نرسیده باقی است. هرچند که بعد از رسیدن پسر به سن دو سال تمام و رسیدن دختر به هفت سال تمام اولویت در امر حضانت، با پدر خواهد بود.[۳] بدون شک حضانت را باید به کسی واگذار کرد که شایستگی و توانایی برای انجام این امر مهم داشته باشد.
موارد ساقط شدن حق حضانت
در موارد زیر حق حضانت ساقط می‌شود:
۱. جنون پدر یا مادر: کسی که نگاهداری طفل به او واگذار می‌شود، باید عاقل باشد. برای همین در قانون مدنی می‌گوید: «اگر مادر در مدتی که حضانت طفل با اوست مبتلا به جنون شود… حق حضانت با پدر خواهد بود».[۴] قانونگذار فقط در مورد مادر این شرط را ذکر کرده، ولی بدیهی است که هیچ‌گاه نمی‌توان حضانت را به دیوانه واگذار کرد و از این لحاظ فرقی بین مادر و غیر او نیست، یعنی در فرض جنون پدر نیز این حق ساقط می‌شود. این را از ماده دیگر قانون می‌توان استنباط کرد.[۵] البته این حق طبیعی والدین با جنون برای همیشه ساقط نمی‌شود، بلکه فقط مانعی برای اعمال آن پیش می‌آید، با رفع جنون این حق دوباره قابل اعمال است.
۲. فوت پدر یا مادر: هرگاه پدر یا مادری که حضانت طفل به او واگذار شده است فوت کند، حضانت ساقط می‌شود و نگاهداری طفل با آن دیگری که زنده است خواهد بود.[۶]
۳. عدم صلاحیت پدر و مادر: با در نظر قرار دادن سرنوشت کودک، والدین باید برای حضانت صلاحیت داشته باشد اعتیاد، و امراض ساری داشتن پدر یا مادر از موارد سقوط حق حضانت است، زیرا هدف از اعطای صلاحیت اعمال ولایت تأمین مصلحت کودک است و اگر چنین مصلحتی تأمین نشود یا برای او مفسده ایجاد شود دلیلی برای چنین ولایتی نخواهد بود.
۴. شوهر کردن مادر: هرگاه مادری که حضانت طفل با اوست با دیگری شوهر کند نگاهداری طفل، به پدر واگذار می‌شود،[۷] چه اغلب در این‌گونه موارد، مادر نمی‌تواند وظیفه نگاهداری طفل را، چنان‌که باید، انجام دهد و جمع بین وظایف ناشی از حضانت و تکالیفی که ازدواج جدید بر دوش او می‌گذارد، دشوار است. با وجود این، اگر دادگاه تشخیص دهد مادر با اینکه شوهر دیگری اختیار کرده، برای حضانت مناسب‌تر از پدر است، حضانت را به مادر خواهد داد.[۸]
مطالعه بیشتر
۱. سید حسین صفایی و اسداله امامی؛ حقوق خانواده، (تهران: مؤسسات انتشارات و چاپ دانشگاه تهران، ۱۳۷۴)، ج۲، ص۱۱۸–۱۴۲.
۲. علی محمد حکیمیان، فصلنامه کتاب زنان، شماره ۱۶، تابستان ۱۳۸۱، ص۱۲۶–۱۴۰.