رسیدن از خودشناسی به خداشناسی: تفاوت میان نسخه‌ها
(←شناخت جسم: ویرایش نهایی.) |
Nazarzadeh (بحث | مشارکتها) جز (جایگزینی متن - '|شاخه فرعی' به '| شاخه فرعی') |
||
| (۹ نسخهٔ میانی ویرایش شده توسط ۵ کاربر نشان داده نشد) | |||
| خط ۱: | خط ۱: | ||
{{شروع متن}} | {{شروع متن}} | ||
{{سوال}} | {{سوال}} | ||
چگونه | چگونه می‌توان از خودشناسی به خداشناسی رسید؟ | ||
{{پایان سوال}} | {{پایان سوال}} | ||
{{پاسخ}} | {{پاسخ}}خودشناسی دارای دو مرحله شناخت جسم و شناخت [[روح]] است، که هر کدام، انسان را به مرحله‌ای از [[خداشناسی]] می‌رساند. در مرحله شناخت جسم، انسان با شناخت اندام خود و چگونگی هماهنگی آنها، به علم و قدرت خدا شناخت پیدا می‌کند. | ||
شناخت روح، دارای دو بخش شناخت عملی و نظری است، که شناخت عملی در رسیدن به خداشناسی مؤثرتر دانسته شده است. انسان در شناخت عملیِ روح، با [[عبادت]]، عمل صالح و پاکسازی روح از [[گناه|گناهان]]، خود را برای دریافت نورِ شناختِ خدا آماده می‌کند؛ زیرا تنها مانع بین انسان و خدا، اعمال ناپسندِ او دانسته شده است. | |||
== شناخت جسم == | == شناخت جسم == | ||
[[خودشناسی]] سیر درونی و باطنی است، که از دو مرحله تشکیل شده و یکی از مراحل آن شناخت جسم است. | [[خودشناسی]] سیر درونی و باطنی است، که از دو مرحله تشکیل شده و یکی از مراحل آن شناخت جسم است. | ||
انسان با | انسان با اندیشه در جسم خود و چگونگی [[آفرینش]] خویش، به [[علم خدا|علم]] و قدرت خداوند شناخت پیدا می‌کند. با دقت در اعضاءِ بسیار دقیق و ظریف، و تفکّر در هماهنگی بین آنها، بزرگی پروردگار، به اندازه ظرفیت انسان، درک می‌شود. انسان با دیدن زیبایی‌های خود، جمال و زیبائی آفریننده خود را مشاهده می‌کند؛ چنان که آیه {{قرآن|لَقَدْ خَلَقْنَا الْإِنْسَانَ فِی أَحْسَنِ تَقْوِیم | ||
| سوره = تین | | سوره = تین | ||
| آیه = ۴ | | آیه = ۴ | ||
| خط ۲۱: | خط ۱۸: | ||
== شناخت روح == | == شناخت روح == | ||
یکی دیگر از مراحل خودشناسی، شناخت [[روح]] است. این مرحله، پس از مرحله شناخت جسم قرار می‌گیرد. | یکی دیگر از مراحل خودشناسی، شناخت [[روح]] است. این مرحله، پس از مرحله شناخت جسم قرار می‌گیرد. | ||
در آیه {{قرآن| | در آیه {{قرآن|سَنُرِیهِمْ آیَاتِنَا فِی الْآفَاقِ وَفِی أَنْفُسِهِمْ حَتَّی یَتَبَیَّنَ لَهُمْ أَنَّهُ الْحَقّ|ترجمه=به زودی نشانه‌های خود را در کرانه‌ها و اطراف جهان و در نفوس خودشان به آنان نشان خواهیم داد تا برای آنان روشن شود که بی تردید او حق است.|سوره=فصلت|آیه=۵۳}}، به این مرحله از خودشناسی اشاره شده است و مقدمه [[خداشناسی]] دانسته شده است. از این مرحله به «آیات [[نفس|اَنْفُسی]]» نیز تعبیر شده است.<ref>حمید رضا، کتاب خودشناسی عرفانی، سیری در المیزان.</ref> | ||
برای شناخت روح، دو مرحله عملی و نظری برشمرده‌اند؛ البته آنچه در رسیدن به خداشناسی مؤثرتر دانسته شده مرحله عملی آن | برای شناخت روح، دو مرحله عملی و نظری برشمرده‌اند؛ البته آنچه در رسیدن به خداشناسی مؤثرتر دانسته شده است مرحله عملی آن می‌باشد. | ||
در مرحله | در مرحله عملی، انسان با شناخت روح خود و پاکسازی آن از آلودگی‌ها، خود را آماده دریافت نور معرفت خدا می‌کند؛ زیرا آنچه بین انسان و خدا، فاصله ایجاد می‌کند، و از شناخت خدا جلوگیری می‌کند، اعمال و اخلاق ناپسند انسان است. بر اساس [[دعا|دعایی]] از [[امام سجاد(ع)]] مانعی بین انسان و خدا، جز اعمال او نیست.<ref>دعای ابوحمزه ثمالی، مفاتیح الجنان.</ref> | ||
در آیه {{قرآن|وَاعْبُدْ | در آیه {{قرآن|وَاعْبُدْ رَبَّکَ حَتَّی یَأْتِیَکَ الْیَقِین|ترجمه=پروردگار خود را عبادت کن تا به یقین برسی.|سوره=حجر|آیه=۹۹}} به مرحله عملی از شناخت روح اشاره شده است. در این مرحله، انسان با [[عبادت]] و عمل نیک، به فقر و نیاز محض خود نسبت به خدا آگاه شده و اعمال خود را فقط برای [[رضایت خدا|رضایت]] او انجام می‌دهد. این شناخت، از جنس [[علم حضوری]] و شهودی است. | ||
بر اساس آیه {{قرآن|وَنَفَخْتُ | بر اساس آیه {{قرآن|وَنَفَخْتُ فِیهِ مِنْ رُوحِی | ||
| ترجمه = در انسان از روح خود | | ترجمه = در انسان از روح خود دمیدم. | ||
| سوره = ص | | سوره = ص | ||
| آیه = ۱۹ | | آیه = ۱۹ | ||
}} روح انسان | }} روح انسان منسوب به خدا و روحی ویژه در نظر گرفته شده است؛ بنابراین وقتی که انسان روح خود را، که حقیقتِ او است، درک می‌کند، نموداری از بزرگی و قدرت خدا را ادراک کرده است؛ و انسان با شناخت این مطلب، درمی‌یابد وجود مستقلی ندارد؛ بلکه فقر و نیاز محض نسبت به خدا است، و اینگونه، عظمت خدا را درک می‌کند. | ||
== جستارهای وابسته == | |||
* [[تعریف خودشناسی]] | |||
* [[خداشناسی]] | |||
{{مطالعه بیشتر}} | {{مطالعه بیشتر}} | ||
== مطالعه بیشتر == | |||
# خودشناسی عرفانی (سیری در المیزان)، حمید رضا مظاهری سیف، انتشارات نشاط. | |||
# طریق عرفان، علامه طباطبایی، انتشارات کتابسرای اشراق. | |||
== منابع == | |||
{{پانویس}} | |||
{{شاخه | |||
| شاخه اصلی = اخلاق | |||
| شاخه فرعی۱ = تهذیب نفس | |||
| شاخه فرعی۲ = خودشناسی | |||
| شاخه فرعی۳ = | |||
}} | |||
{{تکمیل مقاله | {{تکمیل مقاله | ||
| شناسه = | | شناسه = شد | ||
| تیترها = | | تیترها = شد | ||
| ویرایش = | | ویرایش = شد | ||
| لینک‌دهی = | | لینک‌دهی = شد | ||
| ناوبری = | | ناوبری = | ||
| نمایه = | | نمایه =شد | ||
| تغییر مسیر = | | تغییر مسیر = - | ||
| بازبینی = | | ارجاعات = | ||
| تکمیل = | | بازبینی نویسنده = | ||
| اولویت = | | بازبینی = | ||
| کیفیت = | | تکمیل = | ||
| اولویت = ج | |||
| کیفیت = ج | |||
}} | }} | ||
{{پایان متن}} | {{پایان متن}} | ||
[[رده:فضایل اخلاقی]] | |||
نسخهٔ کنونی تا ۱۸ مارس ۲۰۲۱، ساعت ۱۵:۲۵
چگونه می‌توان از خودشناسی به خداشناسی رسید؟
خودشناسی دارای دو مرحله شناخت جسم و شناخت روح است، که هر کدام، انسان را به مرحله‌ای از خداشناسی می‌رساند. در مرحله شناخت جسم، انسان با شناخت اندام خود و چگونگی هماهنگی آنها، به علم و قدرت خدا شناخت پیدا می‌کند.
شناخت روح، دارای دو بخش شناخت عملی و نظری است، که شناخت عملی در رسیدن به خداشناسی مؤثرتر دانسته شده است. انسان در شناخت عملیِ روح، با عبادت، عمل صالح و پاکسازی روح از گناهان، خود را برای دریافت نورِ شناختِ خدا آماده می‌کند؛ زیرا تنها مانع بین انسان و خدا، اعمال ناپسندِ او دانسته شده است.
شناخت جسم
خودشناسی سیر درونی و باطنی است، که از دو مرحله تشکیل شده و یکی از مراحل آن شناخت جسم است.
انسان با اندیشه در جسم خود و چگونگی آفرینش خویش، به علم و قدرت خداوند شناخت پیدا می‌کند. با دقت در اعضاءِ بسیار دقیق و ظریف، و تفکّر در هماهنگی بین آنها، بزرگی پروردگار، به اندازه ظرفیت انسان، درک می‌شود. انسان با دیدن زیبایی‌های خود، جمال و زیبائی آفریننده خود را مشاهده می‌کند؛ چنان که آیه ﴿لَقَدْ خَلَقْنَا الْإِنْسَانَ فِی أَحْسَنِ تَقْوِیم؛ ما انسان را در نیکوترین نظم و اعتدال و ارزش آفریدیم.﴾(تین:۴) به این اشاره دارد که خدا انسان را در زیباترین صورت آفریده است.
شناخت روح
یکی دیگر از مراحل خودشناسی، شناخت روح است. این مرحله، پس از مرحله شناخت جسم قرار می‌گیرد.
در آیه ﴿سَنُرِیهِمْ آیَاتِنَا فِی الْآفَاقِ وَفِی أَنْفُسِهِمْ حَتَّی یَتَبَیَّنَ لَهُمْ أَنَّهُ الْحَقّ؛ به زودی نشانه‌های خود را در کرانه‌ها و اطراف جهان و در نفوس خودشان به آنان نشان خواهیم داد تا برای آنان روشن شود که بی تردید او حق است.﴾(فصلت:۵۳)، به این مرحله از خودشناسی اشاره شده است و مقدمه خداشناسی دانسته شده است. از این مرحله به «آیات اَنْفُسی» نیز تعبیر شده است.[۱]
برای شناخت روح، دو مرحله عملی و نظری برشمرده‌اند؛ البته آنچه در رسیدن به خداشناسی مؤثرتر دانسته شده است مرحله عملی آن می‌باشد.
در مرحله عملی، انسان با شناخت روح خود و پاکسازی آن از آلودگی‌ها، خود را آماده دریافت نور معرفت خدا می‌کند؛ زیرا آنچه بین انسان و خدا، فاصله ایجاد می‌کند، و از شناخت خدا جلوگیری می‌کند، اعمال و اخلاق ناپسند انسان است. بر اساس دعایی از امام سجاد(ع) مانعی بین انسان و خدا، جز اعمال او نیست.[۲]
در آیه ﴿وَاعْبُدْ رَبَّکَ حَتَّی یَأْتِیَکَ الْیَقِین؛ پروردگار خود را عبادت کن تا به یقین برسی.﴾(حجر:۹۹) به مرحله عملی از شناخت روح اشاره شده است. در این مرحله، انسان با عبادت و عمل نیک، به فقر و نیاز محض خود نسبت به خدا آگاه شده و اعمال خود را فقط برای رضایت او انجام می‌دهد. این شناخت، از جنس علم حضوری و شهودی است.
بر اساس آیه ﴿وَنَفَخْتُ فِیهِ مِنْ رُوحِی؛ در انسان از روح خود دمیدم.﴾(ص:۱۹) روح انسان منسوب به خدا و روحی ویژه در نظر گرفته شده است؛ بنابراین وقتی که انسان روح خود را، که حقیقتِ او است، درک می‌کند، نموداری از بزرگی و قدرت خدا را ادراک کرده است؛ و انسان با شناخت این مطلب، درمی‌یابد وجود مستقلی ندارد؛ بلکه فقر و نیاز محض نسبت به خدا است، و اینگونه، عظمت خدا را درک می‌کند.
جستارهای وابسته
مطالعه بیشتر
- خودشناسی عرفانی (سیری در المیزان)، حمید رضا مظاهری سیف، انتشارات نشاط.
- طریق عرفان، علامه طباطبایی، انتشارات کتابسرای اشراق.