راه‌های درمان حسد: تفاوت میان نسخه‌ها
بدون خلاصۀ ویرایش |
Nazarzadeh (بحث | مشارکتها) جز (جایگزینی متن - '|شاخه فرعی' به '| شاخه فرعی') |
||
| (۱۶ نسخهٔ میانی ویرایش شده توسط ۳ کاربر نشان داده نشد) | |||
| خط ۳: | خط ۳: | ||
چگونه باید با حسد مبارزه کرد؟ | چگونه باید با حسد مبارزه کرد؟ | ||
{{پایان سوال}} | {{پایان سوال}} | ||
{{پاسخ}} | {{پاسخ}}درمان [[حسد]]، راهکارهای علمی و عملی دارد، که در بخش راه‌های علمی آن، توجه به گستردگی و فراوانیِ [[نعمت|نعمت‌ها]]، شناخت [[عوامل حسد]] و شناخت [[آسیب‌های حسد|آسیب‌های آن]] مورد سفارش قرار گرفته است. | ||
در بخش راه‌های عملی، عمل نکردن به فکرِ حسادت، مهمترین عامل جلوگیری از حسد دانسته شده است. عمل بر ضد حسد، راهکار دیگری است که در آن فرد، هر چه حسد به آن دستور می‌دهد، خلاف آن را انجام می‌دهد. | |||
درخواست از [[خدا]]، کمک گرفتن از [[نماز]] و [[توسل]] به [[معصومان(ع)]] مواردی است که انسان را در درمان حسد، یاری می‌رساند. | |||
== راه‌های شناختی == | == راه‌های شناختی == | ||
ضعف فکری و شناختی در تحلیل امور، ریشه اصلی [[حسادت]] دانسته شده است. برای جبران ضعف شناختیِ | ضعف فکری و شناختی در تحلیل امور، ریشه اصلی [[حسادت]] دانسته شده است. برای جبران ضعف شناختیِ [[حسود]]، راه‌های مختلفی سفارش شده، که برخی از آنها چنین است: | ||
=== توجه به گستردگی و فراوانی نعمت‌ها === | === توجه به گستردگی و فراوانی نعمت‌ها === | ||
شخص حسود، با نگاهی بدبینانه به نظام هستی و | شخص حسود، با نگاهی بدبینانه به [[نظام هستی]] و [[خداوند]]، [[فضل خدا|فضل]] و [[رحمت خدا]] را محدود می‌داند. او تصور می‌کند وقتی [[نعمت|نعمتی]] به کسی رسید، به این معنا است که آن نعمت را از دست داده و راه دیگری برای رسیدن به آن نعمت، یا نعمتی مشابه به آن، وجود ندارد. [[انسان]] اگر به گستردگی نعمت‌ها در نظام هستی و بی‌نهایت بودنِ رحمت خداوند توجه داشته باشد، حسادت او از بین می‌رود. | ||
حسود به این توجه ندارد که حسادت به نعمت‌های خدادادی یک فرد، درحقیقت بی‌اعتنایی به حکمت خدا است؛ چون خدا بر اساس حکمتش به او نعمت داده است. | حسود به این توجه ندارد که حسادت به نعمت‌های خدادادی یک فرد، درحقیقت بی‌اعتنایی به حکمت خدا است؛ چون خدا بر اساس حکمتش به او نعمت داده است. | ||
| خط ۱۷: | خط ۲۱: | ||
=== شناخت عوامل حسد === | === شناخت عوامل حسد === | ||
{{اصلی|انگیزه‌های حسادت}} | {{اصلی|انگیزه‌های حسادت}} | ||
برای رفع حسد، باید سبب‌ها و عوامل آن | برای رفع حسد، باید سبب‌ها و [[انگیزه‌های حسادت|عوامل آن]] شناسایی شده و از میان برود.<ref>اقتباس از معراج السعاده، ص۴۶۶ – ۴۶۸.</ref> برخی از عوامل حسادت چنین است: | ||
*'''دشمنی و کینه''': وقتی [[انسان]] نسبت به کسی [[دشمنی]] و [[کینه]] دارد، از خوشی او ناراحت، و از رنج و زحمت او خشنود می‌شود. | |||
*'''دشمنی و کینه''': وقتی [[انسان]] نسبت به کسی دشمنی و کینه دارد، از خوشی او ناراحت، و از رنج و زحمت او خشنود می‌شود. | |||
*'''برتری طلبی''': برای کسی که دچار برتری‌طلبی است، سخت است دیگران نسبت به او بهتر و برتر باشند. | *'''برتری طلبی''': برای کسی که دچار برتری‌طلبی است، سخت است دیگران نسبت به او بهتر و برتر باشند. | ||
*'''تکبر''': شخص | *'''تکبر''': شخص [[متکبر]]، از اینکه دیگری [[نعمت|نعمتی]] به دست آورد [[ترس|هراس]] دارد؛ زیرا در این صورت، آن فرد از او پیروی نکرده، و چه بسا هم‌ردیف یا بالاتر از او قرار بگیرد. | ||
=== شناخت آسیب‌های حسد === | === شناخت آسیب‌های حسد === | ||
{{اصلی|پیامدهای حسد}} | {{اصلی|پیامدهای حسد}} | ||
یکی از راه‌های درمان حسادت، آگاه کردن انسان از ضررهای فردی، اجتماعی، دنیوی و اخروی آن است. برخی از پیامدهای حسد چنین است: | |||
{{ستون-شروع|۲}} | |||
*[[افسردگی|اندوه]] دائمی؛<ref name=":0">مجلسی، محمد باقر، بحار الانوار، ج۷۳، ص۲۵۶؛ آمدی، عبدالواحد، غررالحکم و دررالکلم، ص۱۴۱.</ref> | |||
*بیمارهای جسمی؛<ref name=":02">مجلسی، محمد باقر، بحار الانوار، ج۷۳، ص۲۵۶.</ref> | |||
*انکار [[حکمت خدا]]؛<ref>نوری، حسین، مستدرک الوسائل، ج۲، ص۳۲۷.</ref> | |||
*انکار [[عدل خدا]]؛<ref>موسوی خمینی، روح‌الله، چهل حدیث، ص۱۱۲.</ref> | |||
*صرف انرژی در راه نادرست؛ | |||
*[[جرم]] و [[جنایت]].<ref>مکارم شیرازی، ناصر و دیگران، تفسیر نمونه، ج۳، ص۴۲۳.</ref> | |||
{{پایان}} | |||
فرد حسود با دیدن خوشی‌های دیگران در [[افسردگی|اندوهی]] دائمی بوده و به دلیل غم و اندوه درونی، به بیماری‌های جسمی نیز مبتلا می‌شود. توجه به اینکه، با حسادت نه تنها زیانی به دیگری نمی‌رسد؛ بلکه خود حسود دچار بیماری‌های روانی و جسمی می‌شود، در درمان آن تأثیرگذار است. | |||
حسود در حقیقت، به نحوه تقسیم [[نعمت|نعمت‌ها]] توسط [[خدا]] اعتراض دارد؛ بنابراین [[حکمت خدا|حکمت]] و [[عدل الهی]] را انکار می‌کند. توجه به این مطلب، باعث می‌شود حسود در تغییر تفکر و اندیشه خود تلاش کند. | |||
حسادت باعث می‌شود انرژی فرد در راه ویران کردن سرمایه‌های فردی و اجتماعی مصرف شود و حتی منجر به جرم و جنایت‌هایی مانند [[دزدی]] و [[قتل]] شود. تفکر درباره عاقبت حسادت نیز، راه را برای درمان آن آسان‌تر می‌کند. | |||
== راه‌های عملی == | |||
برخی از راه‌های عملی درمان حسادت چنین است: | |||
=== عملی نکردن فکر حسادت === | === عملی نکردن فکر حسادت === | ||
مهمترین عامل جلوگیری از | مهمترین عامل جلوگیری از [[حسد]]، پیروی نکردن از حسادت و عملی نکردن فکر حسادت است. زیرا هر فکری که از آن پیروی نشود، به خودی خود از بین می‌رود؛ چنانچه بر اساس [[روایت|روایتی]]، [[وسوسه]] مانند حمله کردن سگ است، که اگر به او اعتنا نشود دور می‌شود.<ref>دستغیب، سید عبدالحسین، گناهان کبیره، قم، انتشارات اسلامی وابسته به جامعه مدرسین حوزه علمیه قم، ج۲، ص۳۲۲.</ref> | ||
=== عمل بر ضد حسد === | === عمل بر ضد حسد === | ||
یکی از راه‌های درمان حسادت، این است که هر چه حسد از | یکی از راه‌های درمان حسادت، این است که هر چه حسد از حسود می‌خواهد، آن را محکوم کرده و خلاف آن عمل کند. برای نمونه، اگر حسود بخواهد بر اساس حسادت خود، [[آبرو|آبروی]] کسی را در جمعی بریزد، خلاف آن عمل کرده و از او تعریف و تمجید کند. انجام این راهکار در آغاز برای شخص سخت است؛ ولی به‌تدریج تبدیل به اخلاق او شده و آسان خواهد شد. | ||
خیرخواهی | خیرخواهی حسود، نسبت به شخصی که به او حسادت می‌ورزد، خوش‌رفتاری با او و کمک کردن به او، از دیگر نمونه‌های «عمل بر ضد حسد» است. | ||
=== اظهار محبت === | === اظهار محبت === | ||
نسبت به کسی که حسادت او در قلب | اظهار محبت نسبت به کسی که حسادت او در قلب انسان است، برای درمان آن مؤثر دانسته شده است.<ref name=":03" /> برقراری رابطه عاطفی با فرد مورد حسادت، زمینه روانی مناسبی بین دو نفر پدید می‌آورد. انجام این کار سخت است؛ ولی با توجه کردن به [[پاداش|پاداش اخروی]] و آسایشی که در دنیا نصیب او خواهد شد، سختی کار آسان می‌شود. این کار در ابتدا ظاهری و مصنوعی است؛ ولی به‌تدریج، واقعی و حقیقی خواهد شد.<ref name=":03">امام خمینی، اربعین حدیث، ص۱۱۲.</ref> | ||
=== خودداری از تجسس === | |||
گاهی جستجو از امور خصوصی دیگران و آگاه شدن از برتری‌هایی که به آن دست یافته‌اند، موجب حسادت فرد می‌شود. قرآن از تجسس در امور دیگران نهی کرده است.<ref>حجرات: ۱۲.</ref> | |||
=== خودداری از تجسس | |||
=== درخواست از خدا === | === درخواست از خدا === | ||
بنا بر [[آیه]] {{قرآن|وَلَا تَجْعَلْ فِي قُلُوبِنَا غِلًّا لِلَّذِينَ آمَنُوا | |||
| سوره = حشر | |||
از | | آیه = ۱۰ | ||
| ترجمه = [پروردگارا!] و در دلهایمان حسد و کینه‌ای نسبت به مؤمنان قرار مده! | |||
}} درخواست از خدا برای برداشته شدن حسد از دل‌ها، در درمان آن اثرگذار است. | |||
به | کمک گرفتن از [[نماز]]، که بازدارنده از زشتی‌ها و بدی‌ها معرفی شده،<ref>عنکبوت: ۴۵.</ref> و [[توسل]] به [[اهل بیت(ع)]] در مبارزه با حسادت و درمان آن تأثیرگذارند. | ||
{{مطالعه بیشتر}} | {{مطالعه بیشتر}} | ||
| خط ۷۰: | خط ۷۷: | ||
{{شاخه | {{شاخه | ||
| شاخه اصلی = اخلاق | | شاخه اصلی = اخلاق | ||
|شاخه فرعی۱ = رذائل اخلاقی | | شاخه فرعی۱ = رذائل اخلاقی | ||
|شاخه فرعی۲ = حسد | | شاخه فرعی۲ = حسد | ||
|شاخه فرعی۳ = | | شاخه فرعی۳ = | ||
}} | }} | ||
{{تکمیل مقاله | {{تکمیل مقاله | ||
| شناسه = | | شناسه = شد | ||
| تیترها = | | تیترها = شد | ||
| ویرایش = | | ویرایش = شد | ||
| لینک‌دهی = | | لینک‌دهی = شد | ||
| ناوبری = | | ناوبری = | ||
| نمایه = | | نمایه = | ||
| تغییر مسیر = | | تغییر مسیر = شد | ||
| ارجاعات = | | ارجاعات = | ||
| بازبینی نویسنده = | |||
| بازبینی = | | بازبینی = | ||
| تکمیل = | | تکمیل = | ||
| اولویت = | | اولویت = ج | ||
| کیفیت = | | کیفیت = ج | ||
}} | }} | ||
{{پایان متن}} | {{پایان متن}} | ||
نسخهٔ کنونی تا ۱۸ مارس ۲۰۲۱، ساعت ۱۵:۲۴
چگونه باید با حسد مبارزه کرد؟
درمان حسد، راهکارهای علمی و عملی دارد، که در بخش راه‌های علمی آن، توجه به گستردگی و فراوانیِ نعمت‌ها، شناخت عوامل حسد و شناخت آسیب‌های آن مورد سفارش قرار گرفته است.
در بخش راه‌های عملی، عمل نکردن به فکرِ حسادت، مهمترین عامل جلوگیری از حسد دانسته شده است. عمل بر ضد حسد، راهکار دیگری است که در آن فرد، هر چه حسد به آن دستور می‌دهد، خلاف آن را انجام می‌دهد.
درخواست از خدا، کمک گرفتن از نماز و توسل به معصومان(ع) مواردی است که انسان را در درمان حسد، یاری می‌رساند.
راه‌های شناختی
ضعف فکری و شناختی در تحلیل امور، ریشه اصلی حسادت دانسته شده است. برای جبران ضعف شناختیِ حسود، راه‌های مختلفی سفارش شده، که برخی از آنها چنین است:
توجه به گستردگی و فراوانی نعمت‌ها
شخص حسود، با نگاهی بدبینانه به نظام هستی و خداوند، فضل و رحمت خدا را محدود می‌داند. او تصور می‌کند وقتی نعمتی به کسی رسید، به این معنا است که آن نعمت را از دست داده و راه دیگری برای رسیدن به آن نعمت، یا نعمتی مشابه به آن، وجود ندارد. انسان اگر به گستردگی نعمت‌ها در نظام هستی و بی‌نهایت بودنِ رحمت خداوند توجه داشته باشد، حسادت او از بین می‌رود.
حسود به این توجه ندارد که حسادت به نعمت‌های خدادادی یک فرد، درحقیقت بی‌اعتنایی به حکمت خدا است؛ چون خدا بر اساس حکمتش به او نعمت داده است.
اندیشیدن درباره توانمندی‌ها و موقعیت‌های خوبی که انسان به آن رسیده و داشتن تصویری مثبت از خود نیز، در از میان بردن حسادت تأثیرگذار است.
شناخت عوامل حسد
برای رفع حسد، باید سبب‌ها و عوامل آن شناسایی شده و از میان برود.[۱] برخی از عوامل حسادت چنین است:
- دشمنی و کینه: وقتی انسان نسبت به کسی دشمنی و کینه دارد، از خوشی او ناراحت، و از رنج و زحمت او خشنود می‌شود.
- برتری طلبی: برای کسی که دچار برتری‌طلبی است، سخت است دیگران نسبت به او بهتر و برتر باشند.
- تکبر: شخص متکبر، از اینکه دیگری نعمتی به دست آورد هراس دارد؛ زیرا در این صورت، آن فرد از او پیروی نکرده، و چه بسا هم‌ردیف یا بالاتر از او قرار بگیرد.
شناخت آسیب‌های حسد
یکی از راه‌های درمان حسادت، آگاه کردن انسان از ضررهای فردی، اجتماعی، دنیوی و اخروی آن است. برخی از پیامدهای حسد چنین است:
فرد حسود با دیدن خوشی‌های دیگران در اندوهی دائمی بوده و به دلیل غم و اندوه درونی، به بیماری‌های جسمی نیز مبتلا می‌شود. توجه به اینکه، با حسادت نه تنها زیانی به دیگری نمی‌رسد؛ بلکه خود حسود دچار بیماری‌های روانی و جسمی می‌شود، در درمان آن تأثیرگذار است.
حسود در حقیقت، به نحوه تقسیم نعمت‌ها توسط خدا اعتراض دارد؛ بنابراین حکمت و عدل الهی را انکار می‌کند. توجه به این مطلب، باعث می‌شود حسود در تغییر تفکر و اندیشه خود تلاش کند.
حسادت باعث می‌شود انرژی فرد در راه ویران کردن سرمایه‌های فردی و اجتماعی مصرف شود و حتی منجر به جرم و جنایت‌هایی مانند دزدی و قتل شود. تفکر درباره عاقبت حسادت نیز، راه را برای درمان آن آسان‌تر می‌کند.
راه‌های عملی
برخی از راه‌های عملی درمان حسادت چنین است:
عملی نکردن فکر حسادت
مهمترین عامل جلوگیری از حسد، پیروی نکردن از حسادت و عملی نکردن فکر حسادت است. زیرا هر فکری که از آن پیروی نشود، به خودی خود از بین می‌رود؛ چنانچه بر اساس روایتی، وسوسه مانند حمله کردن سگ است، که اگر به او اعتنا نشود دور می‌شود.[۷]
عمل بر ضد حسد
یکی از راه‌های درمان حسادت، این است که هر چه حسد از حسود می‌خواهد، آن را محکوم کرده و خلاف آن عمل کند. برای نمونه، اگر حسود بخواهد بر اساس حسادت خود، آبروی کسی را در جمعی بریزد، خلاف آن عمل کرده و از او تعریف و تمجید کند. انجام این راهکار در آغاز برای شخص سخت است؛ ولی به‌تدریج تبدیل به اخلاق او شده و آسان خواهد شد.
خیرخواهی حسود، نسبت به شخصی که به او حسادت می‌ورزد، خوش‌رفتاری با او و کمک کردن به او، از دیگر نمونه‌های «عمل بر ضد حسد» است.
اظهار محبت
اظهار محبت نسبت به کسی که حسادت او در قلب انسان است، برای درمان آن مؤثر دانسته شده است.[۸] برقراری رابطه عاطفی با فرد مورد حسادت، زمینه روانی مناسبی بین دو نفر پدید می‌آورد. انجام این کار سخت است؛ ولی با توجه کردن به پاداش اخروی و آسایشی که در دنیا نصیب او خواهد شد، سختی کار آسان می‌شود. این کار در ابتدا ظاهری و مصنوعی است؛ ولی به‌تدریج، واقعی و حقیقی خواهد شد.[۸]
خودداری از تجسس
گاهی جستجو از امور خصوصی دیگران و آگاه شدن از برتری‌هایی که به آن دست یافته‌اند، موجب حسادت فرد می‌شود. قرآن از تجسس در امور دیگران نهی کرده است.[۹]
درخواست از خدا
بنا بر آیه ﴿وَلَا تَجْعَلْ فِي قُلُوبِنَا غِلًّا لِلَّذِينَ آمَنُوا؛ [پروردگارا!] و در دلهایمان حسد و کینه‌ای نسبت به مؤمنان قرار مده!﴾(حشر:۱۰) درخواست از خدا برای برداشته شدن حسد از دل‌ها، در درمان آن اثرگذار است.
کمک گرفتن از نماز، که بازدارنده از زشتی‌ها و بدی‌ها معرفی شده،[۱۰] و توسل به اهل بیت(ع) در مبارزه با حسادت و درمان آن تأثیرگذارند.
مطالعه بیشتر
- کتاب حسد، رضا صدر، ترجمه باقر خسرو شاهی، انتشارات حوزه علمیه قم، دفتر تبلیغات.
منابع
- ↑ اقتباس از معراج السعاده، ص۴۶۶ – ۴۶۸.
- ↑ مجلسی، محمد باقر، بحار الانوار، ج۷۳، ص۲۵۶؛ آمدی، عبدالواحد، غررالحکم و دررالکلم، ص۱۴۱.
- ↑ مجلسی، محمد باقر، بحار الانوار، ج۷۳، ص۲۵۶.
- ↑ نوری، حسین، مستدرک الوسائل، ج۲، ص۳۲۷.
- ↑ موسوی خمینی، روح‌الله، چهل حدیث، ص۱۱۲.
- ↑ مکارم شیرازی، ناصر و دیگران، تفسیر نمونه، ج۳، ص۴۲۳.
- ↑ دستغیب، سید عبدالحسین، گناهان کبیره، قم، انتشارات اسلامی وابسته به جامعه مدرسین حوزه علمیه قم، ج۲، ص۳۲۲.
- ↑ ۸٫۰ ۸٫۱ امام خمینی، اربعین حدیث، ص۱۱۲.
- ↑ حجرات: ۱۲.
- ↑ عنکبوت: ۴۵.