پیش نویس:عرفی بودن حکم حجاب

سؤال

آیا حجاب،حکم شرعی است وخداوند محدوده آنرا مشخص می کند یا اینکه عرفی است ومردم درآن دخالت دارند؟

اصل حکم حجاب،شرعی است،هم جنبه فردی داردهم جنبه اجتماعی وهیچ گونه ارتباطی به حکم عرف چه درمرحله مشروعیت وچه درمرحله مقبولیت ندارد؛توضیح اینکه:شارع مقدس(خداوند)اول کسی است که حکم حجاب چه درامور فردی و چه اجتماعی را بیان کرده است

آیا حجاب حکم شرعی است یا عرفی؟

اصل حکم حجاب،شرعی است،هم جنبه فردی داردهم جنبه اجتماعی وهیچ گونه ارتباطی به حکم عرف چه درمرحله مشروعیت وچه درمرحله مقبولیت ندارد؛توضیح اینکه:خداوند اول کسی است که حکم حجاب چه درامور فردی و چه اجتماعی را بیان کرده است خداوند در قرآن می فرماید:الگو:یاایهاالنبی قل لازواجک وبناتک ونساءالمومنین یدنین علیهنّ من جلابیبهنّ ذالک ادنی ان یعرفن فلایوذین وکان الله غفورا رحیما|| ای پیامبر به همسران ودخترانت ونیز به همسران مومنین بگو که چادرهایشان را برخود بپوشندو...(احزاب/59)این حکم همانگونه که ازظاهرش پیداست،هم جنبه اجتماعی دارد وهم فردی؛بنابراین هیچ دلیلی نداریم که بخواهیم حکم حجاب را منحصر به امورفردی کنیم کما اینکه برخی ازمتفکرین اسلامی چنین حکمی را مطرح کرده اند. باتوجه به این مطلب بالا،پرواضح است که حکم حجاب یک حکم شرعی وقانونی است ودرخداوند،از اهمیت بالایی برخوردار است. تعبیرحضرت آیت الله جوادی آملی دراین زمینه بسیار زیباست ایشان قائل اند:"عصمت زن،حق الله است وزن،به عنوان امین حق الله است" " عرفی بودن حجاب بدین معناست که وضع قانون باید مطابق میل عرف باشد ودرغیراین صورت،قانون هم ملغی خواهد شد چراکه عرف،حکم دیگری دارد درحالی که قواعدعرفی اعم ازامورمربوط به احکام فردی واجتماعی مخصوصا دراموراجتماعی،تاجایی اعتبارداردکه خدامند آنرا رد نکرده باشد برای مثال درامور معاملات،شارع معاملات جاری بین مردم را تشریع نمیکند که مثلا به چه نحومعامله کن یا نکن مگر دربرخی مواردحساس مثل مسئله ازدواج، بلکه نسبت به آن قراردادها،نظر خودش را اعلام میکند پس درنتیجه اعتبار عرف مردم تا زمانی است که مخالف حکم خدا نباشد.حال درمسئله حجاب،اولا حکم حجاب،شرعی وقانونی است نه عرفی وثانیا اگرهم عرفی باشد،تاجایی اعتبارداردکه مخالفتی ازسوی شرع متوجه آن نباشد؛باتوجه به این نکته،اگر میل عرفی درزمینه حجاب،اقتضای آزادی کامل وبدون مرز حجاب راداشته باشد،آیا میتوان به این خواسته تن داد؟جواب اینست اولادراین صورت مسئله،ارکان عرف کامل نیست چراکه یکی ازارکان مهم اعتبار حکم عرف این است که آن عمل،چنان درجامعه رایج باشد که اگرکسی خلاف آن عمل کرد،موردانکارواقع میشود ؛حال سوال اینجاست که اگر کسی درجامعه ایران به صورت غیرمتعارف وبا حالت بدحجابی بگردد،موردتایید عموم مردم است؟دوم اینکه حکم شرع وقانون هم خلاف این گونه میل عرفی ست چراکه الف)سیره حکومتی پیامبراکرم(ص)وحضرت امیرالمومنین(ع)دال برانکاررفتاربی حجابی جامعه است همانگونه که حضرت رسول(ص)به عمروبن حزم که والی نجران شده بود فرمودند:"این بیانی ست ازسوی خداورسول او...مردم را ازاینکه لباس کوچکی بپوشندکه عورتشان آشکارشود،بازداردوازاینکه کسی موهایش راازپشت سرش انباشته کند،نهی کند." مضمون روایت اینست که هرکس درجامعه بخواهدبی حیایی کند اعم از زن ومرد،مجرم است وبایداقدامات لازم ازسوی حکومت متوجه اوگردد. درقانون مجازات اسلامی ایران هم درماده 638تعزیرات،حکم حجاب به طور صریح بیان شده است البته درنظریه شماره 287/7/1402مورخ 10/6/1402اداره کل حقوقی قوه قضائیه آمده است که:ظاهرشدن بدون حجاب شرعی درمعابروانظارحکم خاص است وحکم ماده 638 زمانی صادق است که بدون حجاب بیرون آمدن،مصداق تظاهربه عمل حرام باشد که به مجازات تبصره ماده 638 محکوم خواهدشد. == منابع ==کتاب زن درآیینه جمال آیات الله جوادی،کتاب مکاتیب الرسول(ص)نوشته میانجی