پیش نویس:اعمال و دعای روز اول ماه رمضان
برای روز اول ماه رمضان چه اعمال و دعاهایی سفارش شده است؟
دعای روز اول
دعای مخصوصی برای روز اول ماه رمضان ذکر شده است. علامه مجلسی (درگذشت ۱۱۱۰ق) در زاد المعاد این دعا را چنین نقل کرده:
| « | اللَّهُمَ اجْعَلْ صِيَامِي فِيهِ صِيَامَ الصَّائِمِينَ وَ قِيَامِي فِيهِ قِيَامَ الْقَائِمَيْنِ وَ نَبِّهْنِي فِيهِ عَنْ نَوْمَةِ الْغَافِلِينَ وَ هَبْ لِي جُرْمِي فِيهِ يَا إِلَهَ الْعَالَمِينَ وَ اعْفُ عَنِّي يَا عَافِياً عَنِ الْمُجْرِمِينَ[۱] | خدایا روزه مرا در این روز مانند روزه روزه‌داران حقیقی و نمازم را مانند نمازگزاران واقعی قرار ده و مرا از خواب غافلان هوشیار ساز. ای پروردگار عالم، در این روز گناهم را ببخش و از زشتی‌هایم عفو فرما. ای عفو کننده از گناهکاران. | » |
کفعمی از عالمان شیعه قرن نهم در کتاب «البلد الأمين و الدرع الحصين» دعای روز اول را کمی کوتاه‌تر نقل کرده است: «اللَّهُمَّ اجْعَلْ صِيَامِي فِيهِ صِيَامَ الصَّائِمِينَ وَ هَبْ لِي جُرْمِي فِيهِ يَا إِلَهَ الْعَالَمِينَ وَ اعْفُ عَنِّي يَا عَافِياً عَنِ الْمُجْرِمِينَ».[۲] اثر دعای روز اول ماه رمضان را ثواب بسیار، درجات رفیع و پاک شدن گناهان دانسته‌اند.[۲]
احمد مجتهدی تهرانی عالم و مدرس اخلاق در حوزه علمیه تهران معتقد است؛ شخص در ابتدای دعای روز اول ماه رمضان، دعا می‌کند روزه‌اش مانند روزه‌داران خاص الخاص باشد که در آن، جز خداوند چیزی در نظر نباشد. روزه خاص الخاص، عالی‌ترین نوع روزه بوده و در مقابل روزه عام[یادداشت ۱] و روزه خاص[یادداشت ۲] است.[۳] مجتهدی تهرانی همچنین یکی از موارد قائمین که در این دعا مانند آن‌ها بودن خواسته شده، کسانی می‌داند که در نماز از خوف خدا، گریه می‌کنند.[۳]
اعمال روز اول
شیخ عباس قمی در کتاب مفاتیح الجنان، برای روز اول ماه رمضان اعمالی مانند غسل در آب جاری، پاشیدن گلاب بر صورت، دو رکعت نماز اول ماه و صدقه دادن را ذکر کرده است.[۴] برخی منابع به نماز خاصی برای شب اول ماه رمضان اشاره کرده‌اند که علامه مجلسی آن را نامعتبر دانسته است.[۵]
برخی کتاب‌ها به خواندن دعایی پس از طلوع فجر در روز اول ماه رمضان توصیه کرده‌اند: «اَللَّهُمَّ قَدْ حَضَرَ شَهْرُ رَمَضَانَ وَ قَدِ اِفْتَرَضْتَ عَلَيْنَا صِيَامَهُ وَ أَنْزَلْتَ فِيهِ اَلْقُرْآنَ هُدىً لِلنّٰاسِ وَ بَيِّنٰاتٍ مِنَ اَلْهُدىٰ وَ اَلْفُرْقٰانِ اَللَّهُمَّ أَعِنَّا عَلَى صِيَامِهِ وَ تَقَبَّلْهُ مِنَّا وَ تَسَلَّمْهُ مِنَّا وَ سَلِّمْهُ لَنَا فِي يُسْرٍ مِنْكَ وَ عَافِيَةٍ إِنَّكَ عَلىٰ كُلِّ شَيْءٍ قَدِيرٌ يَا رَحْمَنُ يَا رَحِيمُ[۶]؛ خدایا ماه رمضان آمد، و تو روزه آن را بر ما واجب کرده‌ای، و قرآن را در آن برای هدایت و دلایلی روشن از هدایت و وسیله تشخیص حق از باطل نازل نموده‌ای. خدایا ما را بر روزه‌اش یاری کن و آن را از من بپذیر، و ما را در آن و از آن سالم بدار، و آن را برای ما سالم گردان، در آسانی و عافیت از جانب خویش، همانا تو بر هرچیز توانایی، ای بخشنده، ای مهربان.»
منابع
- ↑ مجلسی، محمد باقر، زاد المعاد (مفتاح الجنان)، محقق و مصحح: اعلمی، علاء الدین، بیروت، موسسة الأعلمی للمطبوعات، ۱۴۲۳ق، ص۱۴۴.
- ↑ پرش به بالا به: ۲٫۰ ۲٫۱ کفعمی، ابراهیم بن علی، البلد الأمین و الدرع الحصین، مؤسسة الأعلمی للمطبوعات، بیروت، چاپ اول، ۱۴۱۸ق، ص۲۱۹.
- ↑ پرش به بالا به: ۳٫۰ ۳٫۱ «شرح دعای روز اول ماه رمضان از آیت الله مجتهدی» پایگاه ضیاء الصالحین، تاریخ بازدید:۱۳ اسفند ۱۴۰۱ش.
- ↑ قمی، شیخ عباس، مفاتیح الجنان، قم، اسوه، بی‌تا، ج۱، ص۲۲۰.
- ↑ مجلسی، محمد باقر، زاد المعاد (مفتاح الجنان)، محقق و مصحح: اعلمی، علاء الدین، بیروت، موسسة الأعلمی للمطبوعات، ۱۴۲۳ق، ص۱۴۱.
- ↑ ابن‌طاووس، علی بن موسی، اقبال الاعمال، گردآورنده: آخوندی، محمد، تهران، دار الکتب الإسلامیة، چاپ دوم، ۱۳۶۷ش، ج۱، ص۸۸.