automoderated
۶٬۳۴۱
ویرایش
راه‌های درمان ریا: تفاوت میان نسخه‌ها
←اشاره اي به راه درمان ريا: تقویت
(←اشاره اي به راه درمان ريا: تقویت) |
|||
| خط ۸۳: | خط ۸۳: | ||
4. توجه به پوچی عمل ریایی | 4. توجه به پوچی عمل ریایی | ||
==درمان ریا== | |||
حضرت امام خميني (ره) در چهل حديث در تصحیح بینش برای خلاصی از ریا مي فرمايد: "حال اي عزيز، فکري کن و چاره اي براي خود پيدا کن و بدان که شهرت پيش اين مردم ناچيز، چيزي نيست، و قلوب اين مردم که اگر گنجشکي بخورد سير نمي شود، قدر و قابليتي ندارد؛ و اين مخلوق ضعيف را قابليتي نيست؛ قدرت، فقط در دستگاه قدس ربوبيت پيدا مي شود و فاعل علي الاطلاق و مسبب الاسباب، آن ذات مقدس است. تمام مخلوقات اگر پشت به پشت هم دهند که يک پشه خلق کنند نتوانند... قدرت پيش حق تعالي است. اوست مؤثر در تمام موجودات، با هر زحمت و رياضتي شده در قلب خود با قلم عقل نگارش ده که لاموثر في الوجود الا الله "نيست کارکني در دار تحقق جز خدا")<ref>چهل حديث، حضرت امام خميني، موسسه تنظیم و نشر آثار حضرت امام (ره) بحث ريا، ص۴۵</ref> | |||
توجه به این مطلب يكى از اوصاف متقين است كه خدا در دل و جانشان بزرگ است و غير او در نظرشان خرد و ناچيز، همچنانکه حضرت امیر(عليه السّلام) در خطبه همام مىفرمايد:«عظم الخالق في انفسهم و صغر ما دونه في اعينهم».<ref>ترجمهاخلاق، جباران محمد رضا، انتشارات هجرت، ج۱ ص: ۶۴</ref> | |||
اما از بعد روانشناختی یکی از علل مهم ریا، مشکل خود نمایی است که براي درمان آن شناسايي انگيزه هاي آن لازم است. تا متناسب با هر كدام راه حلي بیابیم. البته قبل از بحث لازم است بگويم كه خودنمايي مي تواند در لباس، علم، مهمانداري، ورزش و عبادت و... ظاهر شود. | |||
۱. ستايش خواهي؛ ميل به خودنمايي، خواستاري جلب توجه، دوستداري سرشناس شدن و مقبوليت اجتماعي از نيازهاي عاطفي و رواني افراد به شمار مي رود اما در جوان، اين ميل زنده تر و فعال تر است.<ref>دنياي جوان، دكتر قائمي، علي ، انتشارات سازمان ملي جوانان، ص۱۴۰.</ref> | |||
درمان كلي: ما بايد مراقب باشيم كه اين ميل را به مسائل عبادي و بندگي سرايت ندهيم. اما در بقيه كارها تا حدي اين ميل پذيرفته شده است و حتي باعث رشد مي گردد. مثلاً اشكالي ندارد فرد مثلاً با كار هنري و يا درخشيدن در يك كار اين ميل را ارضا كند. البته اين كار بايد به گونه ای انجام شود كه باعث خودخواهي و غرور نشود. | |||
۲. احساس حقارت: ضعف ها و زبوني ها، كمبودها و نارسايي ها، ناداري ها و ناتواني ها و بالاخره كاستي ها و عقب ماندگي ها در زندگي عموم افراد، مسايلي هستند كه آنان را به احساس كمتري و كوچكي و حقارت وا مي دارد<ref>نيازهاي جوانان، صادقي اردستاني احمد ، قم، نشر خرم، ۱۳۷۶، ص۲۳۱.</ref> حال گاهي فردی براي جبران اين كمبودها دست به "اعمال جبراني" مي زند تا اعلام كند كه من چيزي كم ندارم و... اما اغلب اين جبران، مشكلاتي به بار مي آورد. فردي كه از درون احساس پوچي مي كند به هر ترفندي چنگ مي زند تا از آن نجات يابد امّا همه بي فايده اند. او بيشتر تلاش مي كند به ديگران بنماياند كه او چيزي كم ندارد<ref>آدلر مي گويد خودنمايي واكنش است در برابر احساس حقارت واقعي يا خيالي، ر.ك: خود و ناخود، اكبري، محمود، نشر سماء ۱۳۸۱، ص۱۵۴</ref> و اين خودنمايي و تظاهر را در لباس، گفتار و نوع كلمات، شيوه هاي رفتاري حتي در عبادات نشان مي دهد. | |||
درمان: از منظر روان شناسي، عقده حقارت از وجود نقص در بدن، محروميت روحي و مادي، رفتار خشن اطرافيان لغزش هاي اخلاقي و تداعي و تجديد خاطر آنها و وجود يك خاطره تلخ و حادثه غمبار رخ مي دهد. البته هميشه عقده حقارت به شكل خودنمايي و تظاهر خود را نشان نمي دهد گاهي باعث گوشه نشيني، خودخوري و سرانجام افسردگي مي گردد.<ref>. نيازهاي جوان، ص۲۳۲</ref> | |||
در درمان بايد به اين نكته توجه داشت كه: | |||
۱. احساس حقارت: زنگ خطر و موهبتي است كه انسان را مي تواند آگاه كند تا او با اراده خود دنبال حل مشكل بر آيد. | |||
۲. عقده حقارت: عقده حقارت وقتي است كه انسان در ابتدا احساس حقارت مي كند و بعد او در پي درمان بر نمي آيد و آن را قبول مي كند و براي خود بازگو مي كند. | |||
پس جلوي خطر را زودتر بگيريم: احساس حقارت ـــــــــ ادراك حقارت ـــــــــ عقده حقارت. | |||
دكتر ب رامينس مي گويد هنگامي كه به حقارت و عدم كفايت خود معتقد شديم خود را زنداني كرده ايم.<ref> نيازهاي جوان ، ص۲۴۹-۲۴۵، (اقتباس).</ref> | |||
بهترين راه درمان در اين قسمت بدين قرار است: | |||
۱. انسان بايد از خود و استعدادهايش ارزيابي بالايی داشته باشد. سرمايه توانائي هاي ما محدود نيست اگر نقصي در جسم و روحمان داريم، سعي كنيم استعدادهاي بالقوه مثبتمان را بسيج كنيم و به مسير خود حركت دهيم. موفقيت هاي جانبازان، معلولين و... سرمشق ماست. | |||
۲. گاهي فراموشي گذشته، خود نعمت است. اين امر باعث آرامش خاطر انسان مي شود گاهي لازم است انسان با مشكلات كنار بيايد گذشته تلخ خود را فراموش كند و واقع بين باشد تا درمان شود. | |||
۳. جايگزين كردن افكار مثبت در ذهن، تلقين مثبت، استفاده از كلمات با بار هيجاني مثبت (عدم همنشيني با افراد منفي باف) | |||
۴. تلاش و كار بهترين درمان است. كار، جسم را ورزيده، روح را بانشاط و... مي كند. امروزه كاردرماني به عنوان يكي از درمان هاي موفق در افسردگي، اضطراب، حقارت و... به شمار مي رود.<ref> نيازهاي جوان، ص۲۴۹-۲۴۵، (اقتباس).</ref> | |||
۳. اختلال شخصيت نمايشي: ويژگي اصلي اين اختلال رفتار توجه طلبانه و هيجان پذيري "مفرط و فراگير" است. اين الگو در اوايل بزرگسالي و در زمينه هاي گوناگون ظاهر مي شود. از جمله اختلال هاي ديگري كه جنبه تظاهر دارد، اختلال شخصيت خودشيفته و اختلال ساختگي (تمارض) است.<ref>اختلال هاي رواني DSM-۴-IR، دكتر محمدرضا نيكخو، ۱۳۸۱، انتشارات سخن، ص۷۶۸۰ و ۱۰۴۴ و ۱۰۳۹ اقتباس.</ref> | |||
درمان: اين بيماري ها با مراجعه به مشاوره هاي روان شناسي و انجام تمرين هاي خودياري اي كه مشاور به انسان مي دهد قابل درمان است. اين قسم (اختلالات شخصيت نمايشي، خودشيفته و ساختگي) از موارد قبلي بسيار وخيم تر است كه روان درماني و گاهي دارودرماني مي طلبد. و اراده فرد و كمك اطرافيان در حل اين مشكل بسيار مهم است. | |||
۴. جلب منفعت و دفع ضرر: گاهي انسان بخاطر كسب منفعت و دفع ضرر در ديگران تظاهر و خودنمايي و ريا مي كند. در كارهاي خير لازم به ظاهرسازي دروغين نيست اما برخي براي جلب منفعت و دفع خطر و ضرر از اين ترفندها كمك مي گيرند ( يكي از راه هايي كه شيطان از آن براي فريب استفاده مي كند همين راه است). | |||
طبق آنچه گفته شده بايد بگوئيم ريا و تظاهر مذموم، اغلب بخاطر احساس حقارت، عدم ارزشمندي و عزت نفس، غفلت از استعدادهاي بالفعل و بالقوه،و فزون خواهي و هواي نفس پديد مي آيد. حضرت علي(ع) مي فرمايند: (نفاق المرء من ذل يجده في نفسه؛ دورويي و تظاهر فرد بخاطر احساس كوچكي اي است كه فرد در خود احساس مي كند)<ref>. محمدي ري شهري، ميزان الحكمه، چهار جلدي، دارالحديث، قم ج۴، ص۳۳۳۸.</ref> | |||
در جمع بندی مطالب و بیان روشهای عملی دیگر نکات ذیل تقدیم می گردد: | |||
۱. توجه به جايگاه و مقام و منزلت خود.انسان خليفه الله و مسجود ملائك مي باشد. | |||
رسد آدمي به جايي كه به جز خدا نبيند بنگر که تا چه حد است مقام آدميت | |||
۲. صلوات بر پيامبر و اهل بيت(ع). پيامبر(ص) فرمودند صلوات بر من و اهل بيتم(ع) نفاق را زائل مي كند. الصلاه عليّ و علي اهل بيتي تذهب بالنفاق.<ref>ميزان الحكمه، ج۴، ص۳۳۴۴</ref> | |||
۳. توجه به اينكه كه ريا لذت آني و رضايت مخلوق را در پي دارد كه هر دو گذراست ولي اخلاص لذت عقلي و رضايت خداوند و كمال فرد را در پي دارد كه جاويد و ماندگار است. | |||
۴. توجه به توبيخ خداوند در روز قيامت كه به بنده اش مي گويد ثواب عملت را از آن كسي بخواه كه برايش عمل انجام دادي . (ر.ك: معراج السعاده) | |||
۵. فرد رياكار بخاطر تعارضي كه در درون (وجدان) و رفتار بيروني دارد، اعمالش به طور واضح (اغلب اوقات) مشخص است كه رياكارانه است. به همين خاطر بيشتر مردم به او با ديد منفي نگاه مي كنند و او از محبوبيت دلخواه برخوردار نمي شود. | |||
۶. مبارزه با خودخواهي. صفات منفي همه ريشه در خودخواهي دارند<ref>سادات، محمدعلي، اخلاق اسلامي، ۱۳۶۸چاپ ششم، نشر سمت، ص۲۶۵ (اقتباس).</ref> (اگر با خود صفت به تنهايي مبارزه شود و حس خودخواهي باقي مانده باشد باز هم صفت ريا از آن رشد مي كند) | |||
۷. كوشش در تقويت فضائل و انجام عبادات. چون بين فضائل و رذائل تلازم است، هر قدر كفه فضائل سنگين تر شود كفه رذايل سبك تر و بي وزن تر مي گردد (تقويت فضائل = تضعيف رذائل)<ref> سادات، محمدعلي، اخلاق اسلامي، ۱۳۶۸چاپ ششم، نشر سمت، ص۲۶۶.</ref> | |||
۸. معاشرت با افراد مخلص (که باعث تقويت روحي انسان مي شود و خود يك الگوی عملي زنده براي حركت ماست) | |||
۹. دعا و توسل به اهل بيت(ع) جهت خلاصي از شرّ شيطان و هواي نفس و درخواست توفيق عمل خالصانه. | |||
۱۰. ازدياد بينش و آگاهي درباره هدف خلقت، حقيقت عبوديت، صفات خدا و... | |||
۱۱. خودتشويقي (هنگام انجام عمل خالصانه) و خودتنبيهي (هنگام تظاهر مثل انفاق كردن) | |||
۱۲. تلقين اين كه عمل رياكارانه عمل پوچي است. | |||
۱۳. ذكر گفتن مدام. (باعث غفلت زدايي مي گردد) صلوات، لا اله الا الله و... . | |||
۱۴. توجه به اينكه حقيقت ريا، استهزاء و تمسخر خداست (نديدن و لحاظ نكردن خدايي كه ناظر است)<ref>شيخ عباس قمي، خلاصه معراج السعاده، مؤسسه در راه حق</ref> | |||
{{پایان پاسخ}} | {{پایان پاسخ}} | ||