خطاب سلام‌های آخر در نماز: تفاوت میان نسخه‌ها

{{پاسخ}}خطاب سلام اول در نماز [[پیامبر اکرم]](ص) می‌باشد. در سلام دوم نمازگزار به همه انبیا و صالحین و بندگان نیک خداوند درود می‌فرستد. در خطاب سلام سوم کمی ابهام وجود دارد. گفته می‌شود در سلام سوم به مخاطبین دو سلام پیشین به طور جمعی سلام می‌فرستد.

سلام اول در نماز خطابش روشن است که رسول خدا(ص) می‌باشد اگر چه در بعضی از روایات اهل‌بیت پیامبر(ص) هم ذکر شده‌اند که باید به آنها سلام کرد.<ref>من لایحضره، قم، منشورات جامعه مدرسین، چاپ دوم، ج۱، ص۳۱۹.</ref>

'''۱. انبیاء:''' خداوند انبیاء را جزء صالحین دانسته و فرموده: {{قرآن|و زکریا و یحیی و عیسی و الیاس کل من الصالحین}}<ref>انعام/ ۸۵.</ref> زکریا و یحیی و عیسی و الیاس جز صالحان هستند.» و در آیات دیگر نسبت به انبیاء دیگر آنها را جز صالحین شمرده است.

'''۲. مؤمنین:''' خداوند کسانی را که به خدا و روز قیامت ایمان دارند و امر به معروف و نهی از منکر می‌کنند و در کارهای خیر سرعت می‌گیرند جزء صالحان می‌داند، {{قرآن|یُؤْمِنُونَ بِاللَّهِ وَ الْیَوْمِ الآخِرِ وَ یَأْمُرُونَ بِالْمَعْرُوفِ وَ یَنْهَوْنَ عَنِ الْمُنْکَرِ وَ یُسارِعُونَ فِی الْخَیْراتِ وَ أُولئِکَ مِنَ الصَّالِحِینَ}}<ref>آل‌عمران/ ۱۱۴.</ref> {{قرآن|وَ الَّذِینَ آمَنُوا وَ عَمِلُوا الصَّالِحاتِ لَنُدْخِلَنَّهُمْ فِی الصَّالِحِینَ}}<ref>عنکبوت/ ۹.</ref> و کسانی که ایمان آورده و کارهای شایسته انجام دادند آنها را در زمره صالحان وارد خواهیم کرد.

'''۳. جنیان مؤمن:''' از آنجا که جنیان دو گروهند، گروهی که ایمان دارند و گروهی که ایمان ندارند لذا بعضی از جنیان صالح و بعضی غیر صالحند. {{قرآن|وَ أَنَّا مِنَّا الصَّالِحُونَ وَ مِنَّا دُونَ ذلِکَ}}<ref>جن/ ۱۱.</ref> «و این‌که در میان ما افرادی صالح و افرادی غیر صالحند».

بنابراین کلمه «عباد الله الصالحین» شامل تمام بندگان شایسته خدا می‌شود چون این کلمه، به صورت جمع آمده که «ال» هم روی آن آمده که دلالت بر جمیع می‌کند، یعنی هر کس که صالح باشد چه انبیاء باشند و چه مؤمنین انسی و چه مؤمنین جنی، نمازگزار بر همه آنها سلام می‌دهد.

اگر ظاهر امر در نظر گرفته شود، گفته می‌شود: این سلام‌ها از طرف نمازگزاران بیان می‌شوند امّا در واقع این سلام‌ها از ناحیه خداوند صادر می‌شوند، ولی از زبان نمازگزار بیان می‌شوند؛ و در حقیقت این نمازگزار ترجمان سخن خداوند است و این توفیق به این عبد و نمازگزار داده شده است که سخن خداوند را به مخاطبین برسانند.

امام رضا(ع) در بیان فلسفه این که چرا سلام تحلیل نماز است؟ در جواب کسی که از ایشان پرسید: چرا خداوند سلام را تحلیل نماز قرار داده و چرا به جای آن، تکبیر و تسبیح یا چیز دیگری قرار نداد؟ فرمود: چون وقتی نمازگزار خواست شروع به نماز کند، کلام مخلوقین را بر خود حرام کرد و توجّه به خدا و خالق کرد؛ امّا تحلیل نماز به کلام مخلوقین است و انتقال به طرف مخلوقین است و اولین چیزی که انسان‌ها می‌گویند سلام است.<ref>مجلسی، محمد باقر، بحارالانوار، بیروت، دارالاحیاء التراث العربی، چاپ سوم، ۱۴۰۳، ج۸۲، ص۳۰۶؛ و وسائل، ابواب تسلیم، باب ۱، ح ۱۱.</ref>

از جمله امام خمینی (ره) می‌فرماید: چون نمازگزار از مقام سجود که سرّ سجود فناء است به خود آمد و حالت هوشیاری به او دست داد و از حال غیبت خلق به حال حضور، رجوع کرد، به موجودات سلام می‌دهد، سلام کسی که از سفر و غیبت برگشته است، پس از این رجوع، اول به نبی اکرم(ص) سلام می‌دهد و بعد از آن، به اعیان دیگر موجودات و جمیع ملائکه خدا و انبیاء و مرسلین که در این سفر همراه او بودند سلام می‌کند و سلامت آنها را از خدا تقاضا می‌کند،... بعد می‌فرماید: کسی که در نماز غایب از خلق نبوده و مسافر الی الله نبوده برای او سلام حقیقت ندارد و جز لقلقه لسان چیزی نبوده… و اگر در نماز که حقیقت معراج است عروجی حاصل نشد و از بیت نفس خارج نشده سلام برای او نیست.