پرش به محتوا

چشم برزخی: تفاوت میان نسخه‌ها

۵٬۷۴۸ بایت اضافه‌شده ،  ۱۴ نوامبر
بدون خلاصۀ ویرایش
بدون خلاصۀ ویرایش
بدون خلاصۀ ویرایش
خط ۶: خط ۶:
{{پایان سوال}}
{{پایان سوال}}


123
در برخی آیات قرآن به وجود حقایقی پنهان از انسان، اشاره شده است که اهل غفلت توان ادراکش را ندارند لکن برخی خواص آن را درک می کنند.


{{پاسخ}}
{{پاسخ}}
از آیات قرآنی استفاده می‌شود که انسان‌ها می‌توانند بر اثر تقوا به درجاتی برسند که ثمره کارشان را ببینند و هم در اثر غفلت فقط در لحظه مرگ مشاهده کنند؛ انسان‌های وارسته با دوری از سرگرمی‌های غیر ضروری در دنیا و با رفتن به سوی [[تزکیه]] نفس و تعالیم برجسته الهی می‌توانند به مقامی برسند که قبل از قیامت و در همین دنیا آثار رفتار و کردارشان را ببینند و عذاب سخت الهی را مشاهده کنند<ref>طباطبائی، محمد حسین، المیزان فی تفسیر القرآن، ترجمه: محمد باقر موسوی همدانی، قم، دفتر انتشارات اسلامی، ۱۳۷۴ه‍. ش، ج۲۰، ص۶۰۲.</ref>؛ اما نمی‌توان به اعمال دیگر انسان‌ها نیز اشراف داشت؛ زیرا خداوند [[ستار العیوب]] است و دیگران را نیز از عیب‌جویی بر حذر می‌دارد.<ref>حجرات/۱۲: و هرگز در کار دیگران تجسس نکنید و هیچ‌یک از شما دیگری را غیبت نکند (و عیب دیگران را فاش سازد) و…</ref> خداوند که صفتش پوشش عیب بندگان خویش بوده و دیگران را به خاطر پرده‌دری مورد عتاب قرار می‌دهد، به بندگانش چنین اجازه‌ای نمی‌دهد که عیب دیگران را ببینند.


اگر در روایات اسلامی می‌بینیم که [[اهل بیت(ع)]] از چنین موهبت الهی برخوردارند و تمام کارهای بندگان را می‌دانند، چنانچه [[امام باقر(ع)]] می‌فرماید: و مائیم چشم بصیرت خدا در خلقش.<ref>کلینی، اصول کافی، تهران، دارالکتب الاسلامیه، ۱۳۶۵ه‍. ش، ج۱، ص۱۴۳.</ref> برای تربیت جامعه و به نوعی معجزه الهی است که خداوند با این عنایت خواسته است [[ائمه‌ هدی(ع)]] از قلب دیگران خبر دهند تا آن‌ها بیشتر به حقانیت دین خدا و رسالت و امامت پی ببرند.
== چیستی چشم برزخی ==
در عالم «مثال» يا «خيال منفصل»، اين امكان براي عقول يا ارواح فراهم است كه تجسّم يابند و صورت جسماني به خود بگيرند؛ چنان‌كه اجسام نيز مي‌توانند روحاني شده، از عالم طبيعت به عالم مثال سير كنند. همان‌گونه كه نفس انساني از طريق حواس ظاهري با عالم طبيعت تماس برقرار مي‌كند و صور عيني مادي محسوس را از عالم طبيعت انتزاع مي‌نمايد، با حواسي شبيه حواس ظاهري، كه مربوط به ادراك عالم طبيعت‌اند، با عالم مثال يا خيال منفصل ارتباط برقرار مي‌كند و حقايق موجود در آن را درك مي‌نمايد و با چشم برزخي صورت‌هاي مثالي را مي‌بيند.<ref>{{یادکرد ژورنال|سال=1385|دوره=سال سوم|شماره=4|نام=محمّد|نام خانوادگی=حسين‌زاده|عنوان=حواس باطني از منظر معرفت‌شناسي|صفحه=78|ژورنال=فصلنامه معرفت فلسفی}}</ref> لذا تمام انسان ها بعد از مرگ چشم برزخیشان باز می‌شود و حقایق را می‌بینند، لکن برخی مؤمنین نیز در این دنیا توان دیدن آن را دارند. و البته همه حقایق عالم باطن منحصر در مثال و برزخ نمی باشد.


<span></span>
== چشم برزخی در قرآن ==
با توجه به برخی از آیات فهمیده می شود که در دنیا انسان می تواند حقایقی از عوالم باطنی را درک کنند و حتی برای افرادی مثل انبیاء این ممکن، رخ داده است.
 
=== آیه لترون الجحیم ===
در این آیه آمده است که: {{قرآن|كَلَّا لَوْ تَعْلَمُونَ عِلْمَ الْيَقِين * لَتَرَوُنَّ الْجَحِيم|ترجمه=نه، باز تاكيد مى‌كنم كه اگر به علم اليقين برسيد، آن وقت دوزخ را خواهيد ديد|سوره=تکاثر|آیه=5-6}}
 
علامه طباطبایی می فرمایند: «از ظاهر كلام بر مى‌آيد كه مراد از ديدن جحيم، ديدن آن در دنيا و قبل از قيامت و به چشم بصيرت است، منظور رؤيت قلب است، كه به طورى كه از آيه زير استفاده مى‌شود خود از آثار علم اليقين است، (وَ كَذلِكَ نُرِي إِبْراهِيمَ مَلَكُوتَ السَّماواتِ وَ الْأَرْضِ وَ لِيَكُونَ مِنَ الْمُوقِنِينَ)، كه بحث در پيرامون آن گذشت، و اين رؤيت قلبى قبل از قيامت است، و براى مردمى كه سرگرم مفاخرتند دست نمى‌دهد، بلكه در مورد آنان امرى ممتنع است، چون چنين افرادى ممكن نيست علم اليقين پيدا كنند... {{قرآن|ثمَّ لَتَرَوُنَّها عَيْنَ الْيَقِينِ}} مراد از عين اليقين خود يقين است، و معنايش اين است كه جحيم را با يقين محض مى‌بينند، و مراد از علم يقين در آيه قبل مشاهده دوزخ با چشم بصيرت و در دنيا است.»<ref>{{یادکرد کتاب|عنوان=ترجمه تفسير الميزان‌|سال=1402|نام=محمدحسين‌|نام خانوادگی=طباطبايى|ناشر=جامعه مدرسين حوزه علميه قم، دفتر انتشارات اسلامى‌|جلد=20|صفحه=602|مکان=قم}}</ref>
 
=== آیه رویت ملکوت ===
در این آیه آمده است که: {{قرآن|وَ کذلِک نُری إِبْراهیمَ مَلَکوت السَّماوات وَ الْأَرْضِ وَ لِیکونَ مِنَ المُوقِنین‏|ترجمه=و این گونه فرمانروایی و مالکیّت و ربوبیّت خود را بر آسمان‌ها و زمین به ابراهیم نشان می‌دهیم تا از یقین کنندگان شود.|سوره=انعام|آیه=75}}
 
علامه طباطبایی میفرمایند: «ملكوت در عرف قرآن و بطورى كه از آيه‌[یس84] استفاده مى‌شود عبارت است از باطن و آن طرف هر چيز كه بسوى پروردگار متعال است، و نظر كردن به اين طرف با يقين ملازم است، هم چنان كه از آيه‌[انعام75] اين تلازم به خوبى استفاده مى‌شود.<ref>{{یادکرد کتاب|عنوان=ترجمه تفسير الميزان‌|سال= 1402|نام=محمدحسين‌|نام خانوادگی=طباطبايى|ناشر=جامعه مدرسين حوزه علميه قم، دفتر انتشارات اسلامى‌|جلد=8|صفحه=455|مکان=قم}}</ref>
 
=== آیه حدید ===
خداوند متعال می فرمایند:{{قرآن|لَقَدْ کنْتَ‏ فی‏ غَفْلَةٍ مِنْ هذا فَکشَفْنا عَنْک غِطاءَک فَبَصَرُک الْیوْمَ حَدیدٌ|ترجمه=[به او می گویند:] تو از این روز بزرگ در بی خبری و غفلت بودی، پس ما پرده بی خبری را از دیده [بصیرت] ات کنار زدیم در نتیجه دیده ات امروز بسیار تیزبین است.|سوره=ق|آیه=22}}
 
علامه طباطبایی در ذیل این آیه می گویند: «خطاب مى‌شود:(لَقَدْ كُنْتَ فِي غَفْلَةٍ مِنْ هذا) تو در دنيا از اين هايى كه فعلا مشاهده مى‌كنى و به معاينه مى‌بينى در غفلت بودى، هر چند كه در دنيا هم جلو چشمت بود و هرگز از تو غايب نمى‌شد، ليكن تعلق و دل‌بستگى‌ات به اسباب، تو را از درك آنها غافل ساخت و پرده و حائلى بين تو و اين حقائق افكند، اينك ما آن پرده را از جلو درك و چشمت كنار زده‌ايم».<ref>{{یادکرد کتاب|عنوان=ترجمه تفسير الميزان‌|سال= 1402|نام=محمدحسين‌|نام خانوادگی=طباطبايى|ناشر=جامعه مدرسين حوزه علميه قم، دفتر انتشارات اسلامى‌|جلد=18|صفحه=524|مکان=قم}}</ref>
 
و در ادامه می نویسند: «اولا غفلت وقتى تصور دارد كه در اين ميان چيزى باشد و ما از بودنش غافل باشيم. از سوى ديگر تعبير به غطاء (پرده) كرده، و اين تعبير در جايى صحيح است كه پشت پرده چيزى باشد و پرده آن را پوشانده و بين بيننده و آن حائل شده باشد. و از سوى سوم تعبير به حدت و تيزبينى در جايى صحيح است، و چشم تيزبين در جايى به درد مى‌خورد كه بخواهد يك ديدنى بسيار دقيقى را ببيند و الا احتياجى به چشم تيزبين پيدا نمى‌شود.»<ref>{{یادکرد کتاب|عنوان=ترجمه تفسير الميزان‌|سال= 1402|نام=محمدحسين‌|نام خانوادگی=طباطبايى|ناشر=جامعه مدرسين حوزه علميه قم، دفتر انتشارات اسلامى‌|جلد=18|صفحه=524|مکان=قم}}</ref>
 
در نتیجه آشکار می شود که انسان هایی که در غفلت نیستند، مثل انبیاء و ائمه(ع)، پرده از دیدگانشان برداشته شده و حقایق را می بینند.<span></span>


== منابع ==
== منابع ==
trustworthy
۲۳۹

ویرایش