پرش به محتوا

پیش نویس:مبانی قرآنی مقاومت: تفاوت میان نسخه‌ها

بدون خلاصۀ ویرایش
بدون خلاصۀ ویرایش
بدون خلاصۀ ویرایش
خط ۶: خط ۶:
{{پایان سوال}}
{{پایان سوال}}
[[پرونده:شهدای مقاومت.jpg|بندانگشتی|{{درشت|'''تصویر شهدای برجسته جبههٔ مقاومت'''}}]]
[[پرونده:شهدای مقاومت.jpg|بندانگشتی|{{درشت|'''تصویر شهدای برجسته جبههٔ مقاومت'''}}]]
مقاومت در اسلام یک امر ضروری است که برکات فراوانی به همراه دارد و در صورتی که شرایط آن رعایت شود، تمامی آثار مثبت آن محقق خواهد شد. از جمله ثمرات مقاومت می‌توان به شکست جبهه باطل و پیروزی جبهه حق، نابودی ظلم و برپایی [[عدالت]]، ایجاد صلح و آسایش، و اقامه [[توحید]] اشاره کرد. همچنین، سازش و [[صلح]] با دشمنان و ترک [[جهاد]] و مقاومت می‌تواند منجر به آسیب‌های متعددی گردد.
مقاومت در اسلام یک امر [[ضروری]] است که برکات فراوانی به همراه دارد و در صورتی که شرایط آن رعایت شود، تمامی آثار مثبت آن محقق خواهد شد. از جمله ثمرات مقاومت می‌توان به شکست جبهه باطل و پیروزی جبهه حق، نابودی ظلم و برپایی [[عدالت]]، ایجاد صلح و آسایش، و اقامه [[توحید]] اشاره کرد. همچنین، سازش و [[صلح]] با دشمنان و ترک [[جهاد]] و مقاومت می‌تواند منجر به آسیب‌های متعددی گردد.


{{پاسخ}}
{{پاسخ}}


===مقدمه===
===مقدمه===
مقاومت ایستادگی و سازش‌ناپذیری با ظلم و آمادگی همه‌جانبه برای حفظ داشته‌های مادی و معنوی و به‌دست‌آوردن ارزش‌های مادی و معنوی می‌باشد. بعد از پیروزی [[انقلاب اسلامی]] در ایران، نگاه امت‌های اسلامی به مقوله مقاومت تغییر کرد و کارآمدی و لزوم استقامت در برابر طاغوت بر آنان آشکار شد. از این رو حرکت‌های مقاومتی با الگوبرداری از روش [[امام خمینی]]، در مواجه با استکبار در کشورهای اسلامی شکل گرفتند.
مقاومت ایستادگی و سازش‌ناپذیری با ظلم و آمادگی همه‌جانبه برای حفظ داشته‌های مادی و معنوی و به‌دست‌آوردن ارزش‌های مادی و معنوی می‌باشد.<ref>{{یادکرد ژورنال|سال=1399|دوره=سال دوم|شماره=1|نام=غلامحسین|نام خانوادگی=اعرابی|عنوان=مبانی قرآنی و روایی مقاومت در کلام مقام معظم رهبری (مد ظله العالی)|صفحه=146|ژورنال=فصلنامه علمی-تخصصی علوم قرآن و حدیث}}</ref> بعد از پیروزی [[انقلاب اسلامی]] در ایران، نگاه امت‌های اسلامی به مقوله مقاومت تغییر کرد و کارآمدی و لزوم استقامت در برابر طاغوت بر آنان آشکار شد. از این رو حرکت‌های مقاومتی با الگوبرداری از روش [[امام خمینی]]، در مواجه با استکبار در کشورهای اسلامی شکل گرفتند.


در مبارزه بین جبههٔ حق و باطل، گاهی جریان باطل از یک برتری ظاهری برخوردار بوده است. این برخورداری و برتری ظاهری، گاهی سؤالات جدی‌ای در ذهن جبههٔ حق ایجاد می‌کند. سؤالاتی مانند در برابر حجم وسیع دشمنان مقاومت کنیم یا تسلیم شویم؟ آیا اساساً شکست دشمنان ابرقدرت ممکن است؟ آیا این همه هزینه برای ایستادگی ارزش دارد؟ نتیجه این مبارزه چه خواهد بود؟ شرایط و موانع یستادگی چست؟
در مبارزه بین جبههٔ حق و باطل، گاهی جریان باطل از یک برتری ظاهری برخوردار بوده است. این برخورداری و برتری ظاهری، گاهی سؤالات جدی‌ای در ذهن جبههٔ حق ایجاد می‌کند. سؤالاتی مانند در برابر حجم وسیع دشمنان مقاومت کنیم یا تسلیم شویم؟ آیا اساساً شکست دشمنان ابرقدرت ممکن است؟ آیا این همه هزینه برای ایستادگی ارزش دارد؟ نتیجه این مبارزه چه خواهد بود؟ شرایط و موانع یستادگی چست؟<ref>{{یادکرد وب|نویسنده=حجة الاسلام برات‌محمد هدایتی|تاریخ=1398|وبگاه=farsi.khamenei.ir|نشانی=https://farsi.khamenei.ir/others-note?id=42799|عنوان=بررسی نظریه «مقاومت» در قرآن|تاریخ بازبینی=21 آبان ۱۴۰۳}}</ref>


این سؤالات در دوران حکومت [[حضرت محمد|پیامبر(ص)]] نیز وجود داشته، به همین دلیل خداوند، آیاتی را در پاسخ به این سؤالات نازل کرده است. در ادامه، به پاسخ این سؤالات براساس آیات قرآن می‌پردازیم.
این سؤالات در دوران حکومت [[حضرت محمد|پیامبر(ص)]] نیز وجود داشته، به همین دلیل خداوند، آیاتی را در پاسخ به این سؤالات نازل کرده است. در ادامه، به پاسخ این سؤالات براساس آیات قرآن می‌پردازیم.
خط ۲۱: خط ۲۱:


===نفی سلطه کفار بر مسلمین===
===نفی سلطه کفار بر مسلمین===
{{قرآن|لَنْ یَجْعَلَ اللَّهُ لِلْکَافِرِینَ عَلَی الْمُؤْمِنِینَ سَبِیلًا|ترجمه=خداوند هرگز کافران را بر مؤمنان تسلّطی نداده است.|سوره=نساء|آیه=۱۴۱}}، بر طبق این آیه، در دین اسلام، هیچ حکمی وجود ندارد که اجازه دهد کافران بر مسلمانان سلطه یابند، لذا مؤمنین موظف هستند تا در برابر سلطه کفار مقاومت و ایستادگی کنند یا سلطه آنان را نفی کنند و به [[استقلال]] برسند.
{{قرآن|لَنْ یَجْعَلَ اللَّهُ لِلْکَافِرِینَ عَلَی الْمُؤْمِنِینَ سَبِیلًا|ترجمه=خداوند هرگز کافران را بر مؤمنان تسلّطی نداده است.|سوره=نساء|آیه=۱۴۱}}، بر طبق این آیه، در دین اسلام، هیچ حکمی وجود ندارد که اجازه دهد کافران بر مسلمانان سلطه یابند<ref>{{یادکرد کتاب|عنوان=كتاب البيع|سال=1421|نام=السيد روح الله|نام خانوادگی=الخميني|ناشر=موسسه تنظيم و نشر آثار امام خمينى|جلد=2|صفحه=723|مکان=تهران}}</ref>، لذا مؤمنین موظف هستند تا در برابر سلطه کفار مقاومت و ایستادگی کنند یا سلطه آنان را نفی کنند و به [[استقلال]] برسند.


===دفع فساد و شرک===
===دفع فساد و شرک===
{{قرآن|وَلَوْلَا دَفْعُ اللَّهِ النَّاسَ بَعْضَهُمْ بِبَعْضٍ لَهُدِّمَتْ صَوَامِعُ وَبِیَعٌ وَصَلَوَاتٌ وَمَسَاجِدُ یُذْکَرُ فِیهَا اسْمُ اللَّهِ کَثِیرًا ۗ وَلَیَنْصُرَنَّ اللَّهُ مَنْ یَنْصُرُهُ|ترجمه=و اگر خداوند بعضی از مردم را بوسیله بعضی دیگر دفع نکند، دیرها و صومعه‌ها، و معابد یهود و نصارا، و مساجدی که نام خدا در آن بسیار برده می‌شود، ویران می‌گردد! و خداوند کسانی را که یاری او کنند (و از آیینش دفاع نمایند) یاری می‌کند؛ خداوند قوی و شکست ناپذیر است.|سوره=حج|آیه=۴۰}}
{{قرآن|وَلَوْلَا دَفْعُ اللَّهِ النَّاسَ بَعْضَهُمْ بِبَعْضٍ لَهُدِّمَتْ صَوَامِعُ وَبِیَعٌ وَصَلَوَاتٌ وَمَسَاجِدُ یُذْکَرُ فِیهَا اسْمُ اللَّهِ کَثِیرًا ۗ وَلَیَنْصُرَنَّ اللَّهُ مَنْ یَنْصُرُهُ|ترجمه=و اگر خداوند بعضی از مردم را بوسیله بعضی دیگر دفع نکند، دیرها و صومعه‌ها، و معابد یهود و نصارا، و مساجدی که نام خدا در آن بسیار برده می‌شود، ویران می‌گردد! و خداوند کسانی را که یاری او کنند (و از آیینش دفاع نمایند) یاری می‌کند؛ خداوند قوی و شکست ناپذیر است.|سوره=حج|آیه=۴۰}}


و در آیه ۲۵۱ بقره می‌فرماید: وَلَوْلَا دَفْعُ اللَّهِ النَّاسَ بَعْضَهُمْ بِبَعْضٍ لَفَسَدَتِ الْأَرْضُ وَلٰکِنَّ اللَّهَ ذُو فَضْلٍ عَلَی الْعَالَمِینَ؛ و اگر خداوند، بعضی از مردم را به وسیله بعضی دیگر دفع نمی‌کرد، زمین را فساد فرامی‌گرفت، ولی خداوند نسبت به جهانیان، لطف و احسان دارد.
و در آیه ۲۵۱ بقره می‌فرماید: '''وَلَوْلَا دَفْعُ اللَّهِ النَّاسَ بَعْضَهُمْ بِبَعْضٍ لَفَسَدَتِ الْأَرْضُ وَلٰکِنَّ اللَّهَ ذُو فَضْلٍ عَلَی الْعَالَمِینَ'''؛ و اگر خداوند، بعضی از مردم را به وسیله بعضی دیگر دفع نمی‌کرد، زمین را فساد فرامی‌گرفت، ولی خداوند نسبت به جهانیان، لطف و احسان دارد.


اساس دشمنی کفار با مؤمنین برای از بین بردن ایمان و آثار ایمانی است، لذا اگر مؤمنین در برابر ظالمین و کفار مقاومت نکنند، ظلم و فساد در زمین مسلط می‌گردد، و مساجد و معابد و کلیساهاو… نابود گشته، و به تبع ذکر خدا نیز به فراموشی سپرده می‌شود.
ا
 
 
آرى اگر افراد با ايمان و غيور دست روى دست بگذارند و تماشاچى فعاليتهاى ويرانگرانه طاغوتها و مستكبران و افراد بى ايمان و ستمگر باشند و آنها ميدان را خالى ببينند اثرى از معابد و مراكز عبادت الهى نخواهند گذارد، چرا كه معبدها جاى بيدارى است، و محراب ميدان مبارزه و جنگ است، و مسجد در برابر خود كامگان سنگر است، و اصولا هر گونه دعوت به خدا پرستى بر ضد جبارانى است كه مى‌خواهند مردم همچون خدا آنها را بپرستند! و لذا اگر آنها فرصت پيدا كنند تمام اين مراكز را با خاك يكسان خواهند كرد.<ref>{{یادکرد کتاب|عنوان=تفسير نمونه‌|سال=1374|نام=ناصر|نام خانوادگی= مكارم شيرازى|ناشر=دار الكتب الاسلاميه |جلد=14|صفحه=115|مکان=تهران}}</ref>


==هزینه صلح و دوستی==
==هزینه صلح و دوستی==
آیات ابتدایی سوره ممتحنه به زیبایی این مسئله را تبیین کرده است:در آیه اول دوستی با دشمنان خدا را نهی میکندو می‌گوید؛ «وَمَنْ یَفْعَلْهُ مِنْکُمْ فَقَدْ ضَلَّ سَوَاءَ السَّبِیل» اگر با آنان دوستی برقرار کردید از راه راست گمراه شده است.
آیات ابتدایی سوره ممتحنه به زیبایی این مسئله را تبیین کرده است:در آیه اول دوستی با دشمنان خدا را نهی می‌کند و می‌گوید؛ «وَمَنْ یَفْعَلْهُ مِنْکُمْ فَقَدْ ضَلَّ سَوَاءَ السَّبِیل» اگر با آنان دوستی برقرار کردید از راه راست گمراه شده است.


سپس در آیه دوم خداوند می‌فرماید؛{{قرآن|إِنْ یَثْقَفُوکُمْ یَکُونُوا لَکُمْ أَعْدَاءً وَیَبْسُطُوا إِلَیْکُمْ أَیْدِیَهُمْ وَأَلْسِنَتَهُمْ بِالسُّوءِ وَوَدُّوا لَوْ تَکْفُرُونَ|ترجمه=اگر بر شما چیره شوند، دشمنانتان خواهند بود، و دست‌هایشان را [به اسارت، آزار و کشتن] و زبان‌هایشان را به [بدگویی، تحقیر و ناسزا] بر ضد شما می‌گشایند، و دوست دارند شما کافر شوید.}} با توجه به این آیه، دشمنان خدا قبل از سلطه پیدا کردن بر مؤمنین، با آنان طرح دوستی ریخته و از در صلح وارد می‌شوند وآنگاه که بر مؤمنین مسلط شوند، شروع به دشمنی کرده و با دست و زبان و به هر روشی، مؤمنین را مورد اذیت و آزار قرار می‌دهند و تلاش می‌کنند تا مؤمنین نیز کافر گردند.
سپس در آیه دوم خداوند می‌فرماید؛{{قرآن|إِنْ یَثْقَفُوکُمْ یَکُونُوا لَکُمْ أَعْدَاءً وَیَبْسُطُوا إِلَیْکُمْ أَیْدِیَهُمْ وَأَلْسِنَتَهُمْ بِالسُّوءِ وَوَدُّوا لَوْ تَکْفُرُونَ|ترجمه=اگر بر شما چیره شوند، دشمنانتان خواهند بود، و دست‌هایشان را [به اسارت، آزار و کشتن] و زبان‌هایشان را به [بدگویی، تحقیر و ناسزا] بر ضد شما می‌گشایند، و دوست دارند شما کافر شوید.}} با توجه به این آیه، دشمنان خدا قبل از سلطه پیدا کردن بر مؤمنین، با آنان طرح دوستی ریخته و از در صلح وارد می‌شوند وآنگاه که بر مؤمنین مسلط شوند، شروع به دشمنی کرده و با دست و زبان و به هر روشی، مؤمنین را مورد اذیت و آزار قرار می‌دهند و تلاش می‌کنند تا مؤمنین نیز کافر گردند.


و به تعبیر آیه ۱۱۸ آل عمران: لَا یَأْلُونَکُمْ خَبَالًا وَدُّوا مَا عَنِتُّمْ؛ آنها از هرگونه شرّ و فسادی درباره شما، کوتاهی نمی‌کنند. آنها دوست دارند شما در رنج و زحمت باشید.
و به تعبیر آیه ۱۱۸ آل عمران: '''لَا یَأْلُونَکُمْ خَبَالًا وَدُّوا مَا عَنِتُّمْ'''؛ آنها از هرگونه شرّ و فسادی درباره شما، کوتاهی نمی‌کنند. آنها دوست دارند شما در گرفتاری و ضرر باشید.<ref>{{یادکرد کتاب|عنوان=ترجمه تفسیر المیزان|سال=1374|نام=محمد حسين‌|نام خانوادگی=طباطبايى|ناشر=دفتر انتشارات اسلامي|جلد=3|صفحه=599|مکان=قم‌}}</ref>


== پیروزی با مؤمنین است==
== پیروزی با مؤمنین است==
خط ۴۵: خط ۴۸:
*{{قرآن|ترجمه=آری، اگر شکیبایی ورزید و پرهیزکاری کنید و دشمنان در همین لحظه، جوشان و خروشان بر شما بتازند، پروردگارتان شما را با پنج هزار فرشته نشان دار یاری می‌دهد.|سوره=آل عمران|آیه=۱۲۵}}
*{{قرآن|ترجمه=آری، اگر شکیبایی ورزید و پرهیزکاری کنید و دشمنان در همین لحظه، جوشان و خروشان بر شما بتازند، پروردگارتان شما را با پنج هزار فرشته نشان دار یاری می‌دهد.|سوره=آل عمران|آیه=۱۲۵}}


با توجه به این آیات، خداوند مومنین را از صلح و سازش با دشمنانش نهی می‌کندو بیان می‌کند که استقاومت و مقاومت، سبب پیروزی عدهٔ کم، بر عدهٔ بسیار می‌شود و امدادهای آشکار و غیبی، پشتیبان مؤمنین خواهد بود.
در امنيت بودن مسلمانان در برابر نقشه‌هاى شوم دشمنان مشروط به استقامت و هوشيارى و داشتن تقوى است، و تنها در اين صورت است كه امنيت آنها تضمين گرديده است.<ref>{{یادکرد کتاب|عنوان=تفسير نمونه‌|سال=1374|نام=ناصر|نام خانوادگی=مكارم شيرازى|ناشر=دار الكتب الاسلاميه|جلد=3|صفحه=66|مکان=تهران}}</ref>
 
با توجه به این آیات، خداوند مومنین را از صلح و سازش با دشمنانش نهی می‌کند و بیان می‌کند که استقاومت و مقاومت، سبب پیروزی عدهٔ کم، بر عدهٔ بسیار می‌شود و امدادهای آشکار و غیبی، پشتیبان مؤمنین خواهد بود.


==شروط و موانع مقاومت==
==شروط و موانع مقاومت==
مقاومت که یک نوع موهبت الهی است، با وجود شرائطی، اثرات کاملش جلب می‌شود و با وجود موانعی از برکات کامل آن محروم می‌شویم.
مقاومت که یک نوع موهبت الهی است، با وجود شرائطی، اثراتش جلب می‌شود و با وجود موانعی از برکات آن محروم می‌شویم.


===جنگ با متخاصم===
===جنگ با متخاصم===
خط ۵۶: خط ۶۱:
{{قرآن|یا أَیُّهَا الَّذینَ آمَنُوا إِنْ تَنْصُرُوا اللَّهَ یَنْصُرْکُمْ وَ یُثَبِّتْ أَقْدامَکُمْ}}ای اهل ایمان، شما اگر خدا را یاری کنید (یعنی دین و پیغمبر خدا را) خدا هم شما را یاری کند و ثابت قدم گرداند. (محمد:۷)
{{قرآن|یا أَیُّهَا الَّذینَ آمَنُوا إِنْ تَنْصُرُوا اللَّهَ یَنْصُرْکُمْ وَ یُثَبِّتْ أَقْدامَکُمْ}}ای اهل ایمان، شما اگر خدا را یاری کنید (یعنی دین و پیغمبر خدا را) خدا هم شما را یاری کند و ثابت قدم گرداند. (محمد:۷)


اینکه خدا مؤمنان را یاری می‌کند؛ یعنی اسباب پیروزی بر دشمن را برایشان فراهم می‌سازد.
ا
 
مى‌گويد:«شما را يارى مى‌كند» اما از كدام طريق؟از طريق بسيار، در قلب شما نور ايمان و در روح شما تقوا، در اراده شما قدرت، در فكر شما آرامش مى‌افكند. از سوى ديگر فرشتگان را به يارى شما مى‌فرستد، حوادث را به نفع شما تغيير مسير مى‌دهد، قلوب مردم را به شما متمايل مى‌كند، سخنانتان را نافذ، فعاليت‌هايتان را پر ثمر مى‌سازد، آرى يارى خدا جسم و جان و درون و برون را احاطه مى‌كند. اما در ميان تمام اشكال يارى كردن روى مساله «ثبات قدم» تاكيد مى‌كند، چرا كه ايستادگى در برابر دشمن مهمترين رمز پيروزى است، و برندگان جنگ‌ها آن‌ها هستند كه ثبات و استقامت بيشترى نشان مى‌دهند.<ref>{{یادکرد کتاب|عنوان=تفسير نمونه‌|سال=1374|نام=ناصر|نام خانوادگی=مكارم شيرازى|ناشر=دار الكتب الاسلاميه|جلد=21|صفحه=426|مکان=تهران}}</ref>


===ترک عجب و غرور===
===ترک عجب و غرور===
{{قرآن|لَقَدْ نَصَرَکُمُ اللَّهُ فِی مَوَاطِنَ کَثِیرَةٍ وَیَوْمَ حُنَیْن إِذْ أَعْجَبَتْکُمْ کَثْرَتُکُمْ فَلَمْ تُغْنِ عَنْکُمْ شَیْئًا وَضَاقَتْ عَلَیْکُمُ الْأَرْضُ بِمَا رَحُبَتْ ثُمَّ وَلَّیْتُمْ مُدْبِرِینَ}}خداوند شما را در جاهای زیادی یاری کرد؛ و در روز حنین (نیز یاری نمود)؛ در آن هنگام که فزونی جمعیّتتان شما را مغرور ساخت، ولی (این فزونی جمعیّت) هیچ به دردتان نخورد و زمین با همه وسعتش بر شما تنگ شده؛ سپس پشت (به دشمن) کرده، فرار نمودید! (توبه:۲۵)
{{قرآن|لَقَدْ نَصَرَکُمُ اللَّهُ فِی مَوَاطِنَ کَثِیرَةٍ وَیَوْمَ حُنَیْن إِذْ أَعْجَبَتْکُمْ کَثْرَتُکُمْ فَلَمْ تُغْنِ عَنْکُمْ شَیْئًا وَضَاقَتْ عَلَیْکُمُ الْأَرْضُ بِمَا رَحُبَتْ ثُمَّ وَلَّیْتُمْ مُدْبِرِینَ}}خداوند شما را در جاهای زیادی یاری کرد؛ و در روز حنین (نیز یاری نمود)؛ در آن هنگام که فزونی جمعیّتتان شما را مغرور ساخت، ولی (این فزونی جمعیّت) هیچ به دردتان نخورد و زمین با همه وسعتش بر شما تنگ شده؛ سپس پشت (به دشمن) کرده، فرار نمودید! (توبه:۲۵)
تعداد لشكر اسلام را در اين جنگ دوازده هزار نفر نوشته‌اند، كه در هيچيك از جنگ‌هاى اسلامى تا آن روز اين عدد سابقه نداشت. آن چنان كه بعضى از مسلمانان مغرورانه گفتند: «لن نغلب اليوم» هيچگاه با اين همه جمعيت امروز شكست نخواهيم خورد. اما اين انبوه جمعيت كه گروهى از آنها از افراد تازه مسلمان و ساخته نشده بودند، موجب فرار لشكر و شكست ابتدايى شد، ولى سرانجام لطف خدا آنها را نجات داد.<ref>{{یادکرد کتاب|عنوان=تفسير نمونه‌|سال=1374|نام=ناصر|نام خانوادگی=مكارم شيرازى|ناشر=دار الكتب الاسلاميه|جلد=7|صفحه=337-338|مکان=تهران}}</ref>


بنابراین، همانور که از کمی جمعیت نباید ترسید، از زیادی جمعیت هم نباید به خود مغرور شویم و نباید از جنگ غفلت کرده و سهل‌پندار شویم و در نتیجه از نصرت الهی خود را بی‌نیاز ببینیم.
بنابراین، همانور که از کمی جمعیت نباید ترسید، از زیادی جمعیت هم نباید به خود مغرور شویم و نباید از جنگ غفلت کرده و سهل‌پندار شویم و در نتیجه از نصرت الهی خود را بی‌نیاز ببینیم.
خط ۶۷: خط ۷۶:


{{درگاه|حکومت دینی}}در اجرای فرمان الهی باید استقامت کنیم و گرفتار عجله نشویم؛ زیرا عجله کردن، ممکن است عواقبی منفی در پی داشته باشد. همانطور که برای حضرت یونس چنین اتفاقی افتاد.
{{درگاه|حکومت دینی}}در اجرای فرمان الهی باید استقامت کنیم و گرفتار عجله نشویم؛ زیرا عجله کردن، ممکن است عواقبی منفی در پی داشته باشد. همانطور که برای حضرت یونس چنین اتفاقی افتاد.
{{پایان پاسخ}}


==جستارهای وابسته==
==جستارهای وابسته==
trustworthy
۱۳۴

ویرایش