پیش نویس:جهاد کبیر: تفاوت میان نسخه‌ها

پیش نویس:جهاد کبیر (نمایش مبدأ)

نسخهٔ ‏۳ نوامبر ۲۰۲۴، ساعت ۱۰:۵۸

۵۴۱ بایت حذف‌شده ، یک‌شنبهٔ ‏۱۰:۵۸

←‏پیشینه مسئله جهاد

Mohammad7576

trustworthy

۳۶۶

ویرایش

@@ خط ۱۹: / خط ۱۹: @@
 # مرحوم طباطبایی(ره) جهاد را چنین تعریف کرده اند: «و شرعاً: بذل الوسع بالنفس و المال في محاربة المشركين أو الباغين، علىٰ‌ الوجه المخصوص.»<ref>{{یادکرد کتاب|عنوان=ریاض المسائل فی بیان الاحکام بالدلائل|عنوان کتاب=ریاض المسائل فی بیان الاحکام بالدلائل|سال=1404|نام=علی بن محمد علی|نام خانوادگی=طباطبایی کربلایی|جلد=1|صفحه=478|مکان=قم|ناشر=مؤسسة آل البیت علیهم السلام لاحیاء التراث}}</ref>
-# مرحوم صاحب جواهر می فرمایند: «و شرعا بذل النفس و ما يتوقف عليه من المال في محاربة المشركين أو الباغين على وجه مخصوص»<ref>{{یادکرد کتاب|عنوان=جواهر الکلام (ط. القدیمة)|عنوان کتاب=جواهر الکلام (ط. القدیمة)|نام=محمدحسن بن باقر|نام خانوادگی=صاحب جواهر|ناشر=دار إحياء التراث العربي|جلد=21|صفحه=3|مکان=بیروت}}</ref>
+# مرحوم [[صاحب جواهر]] می فرمایند: «و شرعا بذل النفس و ما يتوقف عليه من المال في محاربة المشركين أو الباغين على وجه مخصوص»<ref>{{یادکرد کتاب|عنوان=جواهر الکلام (ط. القدیمة)|عنوان کتاب=جواهر الکلام (ط. القدیمة)|نام=محمدحسن بن باقر|نام خانوادگی=صاحب جواهر|ناشر=دار إحياء التراث العربي|جلد=21|صفحه=3|مکان=بیروت}}</ref>
-# مرحوم شهید ثانی می فرمایند: «و - شرعا - بذل الوسع بالنفس، و ما يتوقّف عليه من المال، في محاربة المشركين أو الباغين على وجه مخصوص.»<ref>{{یادکرد کتاب|عنوان=مسالک الافهام الی تنقیح شرایع الاسلام|عنوان کتاب=مسالک الافهام الی تنقیح شرایع الاسلام|سال=1413|نام=زین‌‌الدین بن علی|نام خانوادگی=شهید ثانی|ناشر=مؤسسة المعارف الإسلامیة|جلد=3|صفحه=7|مکان=قم}}</ref>
+# مرحوم [[شهید ثانی]] می فرمایند: «و - شرعا - بذل الوسع بالنفس، و ما يتوقّف عليه من المال، في محاربة المشركين أو الباغين على وجه مخصوص.»<ref>{{یادکرد کتاب|عنوان=مسالک الافهام الی تنقیح شرایع الاسلام|عنوان کتاب=مسالک الافهام الی تنقیح شرایع الاسلام|سال=1413|نام=زین‌‌الدین بن علی|نام خانوادگی=شهید ثانی|ناشر=مؤسسة المعارف الإسلامیة|جلد=3|صفحه=7|مکان=قم}}</ref>
-# مراد ایشان از جهاد از قیود موجود در تعریف استفاده می شود به این صورت که اولاً ایشان فرموده اند جهاد در تعریف شرعی به معنای بذل وسع در ناحیه جان و هر آن چه که بذل جان متوقف بر آن است، می باشد و آن چه که ممکن است بذل جان متوقف بر آن باشد، مال است. یعنی جهاد بذل وسع جانی است لکن اگر بذل جان متوقف بر بذل مال نیز می باشد، بذل آن مال نیز باید صورت بگیرد. ثانیاً در پایان تعاریف از قیدی استفاده شده است که ظاهراً جهاد شرعی در نظر ایشان را به میدان جنگ نظامی و قتال منحصر می کند. یعنی مراد ایشان از قید «علی وجه المخصوص» این است که بذل جان و مال به هر وجهی و به هر نحوی داخل در جهاد شرعی نیست بلکه باید به نحوه خاصی صورت بگیرد تا جهاد شرعی و فقهی بر آن صدق کند. بنابر این توضیحات روشن می شود که جهاد مدنظر فقهاء در کتب فقهی به قتال و میدان جنگ نظامی منحصر است. بر همین اساس تمام فروعاتی که ایشان ذیل کتاب الجهاد مورد بحث قرار می دهند همانند هدنه و صلح و ... ، در فضای قتال و جنگ نظامی می باشد و با این نگاه مورد بررسی قرار داده می شوند.
+مراد ایشان از «جهاد» از قیود موجود در تعریف استفاده می شود به این صورت که اولاً ایشان فرموده اند جهاد در تعریف شرعی به معنای بذل وسع در ناحیه جان و هر آن چه که بذل جان متوقف بر آن است، می باشد و آن چه که ممکن است بذل جان متوقف بر آن باشد، مال است. یعنی جهاد بذل وسع جانی است لکن اگر بذل جان متوقف بر بذل مال نیز می باشد، بذل آن مال نیز باید صورت بگیرد. ثانیاً در پایان تعاریف از قیدی استفاده شده است که ظاهراً جهاد شرعی در نظر ایشان را به میدان جنگ نظامی منحصر می کند. یعنی مراد ایشان از قید «علی وجه المخصوص» این است که بذل جان و مال به هر وجهی و به هر نحوی داخل در جهاد شرعی نیست بلکه باید به نحوه خاصی صورت بگیرد تا جهاد شرعی و فقهی بر آن صدق کند.
-== عدم انحصار جهاد اصغر در قتال ==
+== عمومیت جهاد نسبت به جنگ نظامی ==
-مطلبی که باید به آن توجه داشت این است که جهاد با قتال مترادف نیست بلکه قتال نوعی از انواع جهاد با دشمن است. به تعبیری رابطه مفهوم جهاد و مفهوم قتال عموم و خصوص مطلق است. این مطلب در قرآن کریم مشخص و مشهود است. به عنوان مثال خداوند متعال در آیه ۹۵ سوره نساء می فرماید:«لا يَستَوِي القاعِدونَ مِنَ المُؤمِنينَ غَيرُ أُولِي الضَّرَرِ وَالمُجاهِدونَ في سَبيلِ اللَّهِ بِأَموالِهِم وَأَنفُسِهِم ۚ فَضَّلَ اللَّهُ المُجاهِدينَ بِأَموالِهِم وَأَنفُسِهِم عَلَى القاعِدينَ دَرَجَةً ۚ وَكُلًّا وَعَدَ اللَّهُ الحُسنىٰ ۚ وَفَضَّلَ اللَّهُ المُجاهِدينَ عَلَى القاعِدينَ أَجرًا عَظيمًا». و یا در آیه شریفه ۷۳ سوره توبه می فرماید:«يا أَيُّهَا النَّبِيُّ جاهِدِ الكُفّارَ وَالمُنافِقينَ وَاغلُظ عَلَيهِم ۚ وَمَأواهُم جَهَنَّمُ ۖ وَبِئسَ المَصيرُ».
+جهاد مترادف جنگ نظامی نیست بلکه جنگ نظامی نوعی از انواع جهاد با دشمن است. یعنی رابطه مفهوم جهاد و مفهوم جنگ نظامی عموم و خصوص مطلق است. این مطلب از قرآن کریم قابل استفاده است. به عنوان مثال خداوند متعال در آیه ۹۵ سوره نساء می فرماید: «لا يَستَوِي القاعِدونَ مِنَ المُؤمِنينَ غَيرُ أُولِي الضَّرَرِ وَالمُجاهِدونَ في سَبيلِ اللَّهِ بِأَموالِهِم وَأَنفُسِهِم ۚ فَضَّلَ اللَّهُ المُجاهِدينَ بِأَموالِهِم وَأَنفُسِهِم عَلَى القاعِدينَ دَرَجَةً ۚ وَكُلًّا وَعَدَ اللَّهُ الحُسنىٰ ۚ وَفَضَّلَ اللَّهُ المُجاهِدينَ عَلَى القاعِدينَ أَجرًا عَظيمًا». و یا در آیه شریفه ۷۳ سوره توبه می فرماید:«يا أَيُّهَا النَّبِيُّ جاهِدِ الكُفّارَ وَالمُنافِقينَ وَاغلُظ عَلَيهِم ۚ وَمَأواهُم جَهَنَّمُ ۖ وَبِئسَ المَصيرُ».
 اما خداوند متعال در مواضع دیگری سخن از قتال به میان می آورد. به عنوان مثال در آیه شریفه ۲۱۷ سوره مبارکه بقره می فرماید:«يَسْأَلُونَكَ عَنِ الشَّهْرِ الْحَرَامِ قِتَالٍ فِيهِ ۖ قُلْ قِتَالٌ فِيهِ كَبِيرٌ ۖ وَصَدٌّ عَنْ سَبِيلِ اللَّهِ وَكُفْرٌ بِهِ وَالْمَسْجِدِ الْحَرَامِ وَإِخْرَاجُ أَهْلِهِ مِنْهُ أَكْبَرُ عِنْدَ اللَّهِ ۚ وَالْفِتْنَةُ أَكْبَرُ مِنَ الْقَتْلِ ۗ وَلَا يَزَالُونَ يُقَاتِلُونَكُمْ حَتَّىٰ يَرُدُّوكُمْ عَنْ دِينِكُمْ إِنِ اسْتَطَاعُوا ۚ وَمَنْ يَرْتَدِدْ مِنْكُمْ عَنْ دِينِهِ فَيَمُتْ وَهُوَ كَافِرٌ فَأُولَٰئِكَ حَبِطَتْ أَعْمَالُهُمْ فِي الدُّنْيَا وَالْآخِرَةِ ۖ وَأُولَٰئِكَ أَصْحَابُ النَّارِ ۖ هُمْ فِيهَا خَالِدُونَ» و یا در آیه شریفه ۷۶ سوره نساء می فرماید:«الَّذينَ آمَنوا يُقاتِلونَ في سَبيلِ اللَّهِ ۖ وَالَّذينَ كَفَروا يُقاتِلونَ في سَبيلِ الطّاغوتِ فَقاتِلوا أَولِياءَ الشَّيطانِ ۖ إِنَّ كَيدَ الشَّيطانِ كانَ ضَعيفًا» و یا در آیه شریفه ۱۶۹ سوره آل عمران می فرماید:«وَلا تَحسَبَنَّ الَّذينَ قُتِلوا في سَبيلِ اللَّهِ أَمواتًا ۚ بَل أَحياءٌ عِندَ رَبِّهِم يُرزَقونَ».
 در کلمات رهبر معظم انقلاب (حفظه الله) نیز این مطلب مورد پردازش قرار گفته است. به عنوان مثال ایشان در «بیانات در دیدار با جمعی از دانشجویان» که در تاریخ ۱۷/۳/۱۳۹۶ انجام شده است می فرمایند: «حالا البتّه آن آیه، آیه‌ی قتال است؛ این را توجّه داشته باشند آن برادرمان که این آیه، آیه‌ی قتال است، آیه‌ی جهاد نیست؛ جهاد، چیزی است؛ قتال، چیز دیگری است؛ بینشان عموم و خصوص مطلق است.» هم چنین ایشان در «بیانات در دیدار با اعضای بسیج هیئت علمی دانشگاه ها» که در تاریخ ۲/۴/۱۳۹۸ انجام شده است می فرمایند: «بسیج عرصه‌ی جهاد است، نه قتال. قتال یک گوشه‌ای از جهاد است. جهاد یعنی حضور در میدان با مجاهدت، با تلاش، با هدف و با ایمان؛ این میشود جهاد. لذا «جاهدوا بأموالکم و أنفسکم فی سبیل الله».