۱٬۴۰۷
ویرایش
بدون خلاصۀ ویرایش |
بدون خلاصۀ ویرایش |
||
خط ۵: | خط ۵: | ||
{{پایان سوال}} | {{پایان سوال}} | ||
{{پاسخ}} | {{پاسخ}} | ||
ایمان شهودی تجربی نوعی از ایمان است که در دوران جدید در جهان غرب دید آمده است. این رویکرد در مقابل ایمان معرفتی بوده که ایمانی استدلالی و فلسفی است. در این تلقی اموری چون کتاب مقدس، الهیات تعریفی جدید یافته و با آنچه به عنوان کتابی مصون از خطا و از جانب خدا متفاوت است. درباره الهیات نیز دیگر انکشاف خدا در تاریخ بشر نبوده و با الهیات طبیعی و الهیات نقلی منافات دارد. تجربه درونی و شخصی است که معنا و مفهوم به الهیات و وحی داده و احساس در این رویکرد جایگاهی اساسی دارد. از دیگر اتفاقات دوران جدید انتقال از ایمان معرفتی به ایمان شهودی تجربی است که به طور کلی نگاه به خدا و معاد و آخرت را دگرگون نموده است. این نوع تفکر در ایران نیز وارد شده است. | |||
== عناصر و پیامدهای ایمان شهودی تجربی == | == عناصر و پیامدهای ایمان شهودی تجربی == | ||
[[ایمان]] تجربی و شهودی دارای پیامدها و عناصری است. | [[ایمان]] تجربی و شهودی دارای پیامدها و عناصری است. | ||
خط ۲۲: | خط ۲۵: | ||
== انتقال از ایمان معرفتی به ایمان شهودی و عاطفی == | == انتقال از ایمان معرفتی به ایمان شهودی و عاطفی == | ||
از جمله پیامدهای دوران جدید و نگاه نو به ایمان، انتقال از تلقی معرفتی به تلقی شهودی-عاطفی است. این انتقال رهین تحولی دینی بوده که آهسته آهسته و خواه ناخواه در جهان غرب روی داده است. این دگرگونی که در ابعاد مختلف روی داد، تمام اندیشههای مسیحیت را درنوردیده و برای تمام انسانها رخ داده است؛ حتی آنان که خواهان تحول نیستند. یکی از مهمترین مقولههای دینی که این دگرگونی را به خود دیده، مفهوم خدا است و این تعبیر در جهان غرب نیکو و ضروری تلقی شده است. | از جمله پیامدهای دوران جدید و نگاه نو به ایمان، انتقال از تلقی معرفتی به تلقی شهودی-عاطفی است. این انتقال رهین تحولی دینی بوده که آهسته آهسته و خواه ناخواه در [[جهان غرب]] روی داده است. این دگرگونی که در ابعاد مختلف روی داد، تمام اندیشههای مسیحیت را درنوردیده و برای تمام انسانها رخ داده است؛ حتی آنان که خواهان تحول نیستند. یکی از مهمترین مقولههای دینی که این دگرگونی را به خود دیده، مفهوم خدا است و این تعبیر در جهان غرب نیکو و ضروری تلقی شده است. | ||
=== خدا در اندیشه شهودی تجربی === | === خدا در اندیشه شهودی تجربی === | ||
الهیات کلاسیک خدا را موجودی ماوراءالطبیعی میدانست که بر جهان، زمین و انسان تسلط مستمر دارد؛ اما مردم با تغییر تاریخی، اندیشه خدا را متحول ساختند. کمکم مداخله خدا کاهش یافت و آموزههای درباره او تا به آنجا تنزّل یافت که «خدا اینک چیزی نیست جز تجسم نوعی خوشبینی گسترده کیهانی؛ «اعتمادی بنیادی» دایر بر این که عالم وجود، به رغم ظاهر در کنه باطن، یار و یاور ما است. خدا امیدی مقدس است».<ref>کپوپیت، دان، دریای ایمان، ترجمهٔ حسن کامشاد، ص۲۳.</ref> از آن جا که آمال و آرزوهای انسان، ارزشهای او است، این امر بر خدا هم صادق شد. «خدا چکیده ارزشهای ما است و وحدت آرمانی ارزشها، تکلیف ما را در قبال ارزشها و قدرت خلاق آنها را به ما مینمایاند»<ref>کپوپیت، دان، دریای ایمان، ترجمهٔ حسن کامشاد، ص۳۳۲.</ref> و این مسئله سرانجام ما را با بحرانی فاجعهآمیز در فرهنگ غربی مواجه میسازد؛ همان که نتیجهاش را «مرگ خدا» نامیدند.<ref>کیوپیت، دان، دریای ایمان، ترجمهٔ حسن کامشاد، ص۲۵۶–۲۵۸.</ref> | [[الهیات کلاسیک]] خدا را موجودی ماوراءالطبیعی میدانست که بر جهان، زمین و انسان تسلط مستمر دارد؛ اما مردم با تغییر تاریخی، اندیشه خدا را متحول ساختند. کمکم مداخله خدا کاهش یافت و آموزههای درباره او تا به آنجا تنزّل یافت که «خدا اینک چیزی نیست جز تجسم نوعی خوشبینی گسترده کیهانی؛ «اعتمادی بنیادی» دایر بر این که عالم وجود، به رغم ظاهر در کنه باطن، یار و یاور ما است. خدا امیدی مقدس است».<ref>کپوپیت، دان، دریای ایمان، ترجمهٔ حسن کامشاد، ص۲۳.</ref> از آن جا که آمال و آرزوهای انسان، ارزشهای او است، این امر بر خدا هم صادق شد. «خدا چکیده ارزشهای ما است و وحدت آرمانی ارزشها، تکلیف ما را در قبال ارزشها و قدرت خلاق آنها را به ما مینمایاند»<ref>کپوپیت، دان، دریای ایمان، ترجمهٔ حسن کامشاد، ص۳۳۲.</ref> و این مسئله سرانجام ما را با بحرانی فاجعهآمیز در فرهنگ غربی مواجه میسازد؛ همان که نتیجهاش را «مرگ خدا» نامیدند.<ref>کیوپیت، دان، دریای ایمان، ترجمهٔ حسن کامشاد، ص۲۵۶–۲۵۸.</ref> | ||
اگر ما خدا را امر واقعی ندانستیم و از آن برداشتی آرمانی و ارزشی داشتیم، طبیعی است وحی به صورت تجربه انسانی درآید، دین درونی شود و ایمانْ سرسپردگی کور، و شهودی درونی باشد و این جاست که برخی از نویسندگان معاصر حتی برای گزارهٔ «خدا وجود دارد» یا «خدا واجد فلان اوصاف است» اعتبار نهایی قایل نمیشوند.<ref>کیان، ش ۵۲، ص۱۴.</ref> | اگر ما خدا را امر واقعی ندانستیم و از آن برداشتی آرمانی و ارزشی داشتیم، طبیعی است وحی به صورت تجربه انسانی درآید، دین درونی شود و ایمانْ سرسپردگی کور، و شهودی درونی باشد و این جاست که برخی از نویسندگان معاصر حتی برای گزارهٔ «خدا وجود دارد» یا «خدا واجد فلان اوصاف است» اعتبار نهایی قایل نمیشوند.<ref>کیان، ش ۵۲، ص۱۴.</ref> | ||
=== معاد در اندیشه شهودی تجربی === | === معاد در اندیشه شهودی تجربی === | ||
نمونه دیگر تحول دینی در زمینه مفهوم معاد و آخرت نمود پیدا میکند؛ بدین صورت که آموزه رستگاری ماورای طبیعی که در فرهنگ قدیم غربی وجود داشت، ماهیت خود را از دست داده، به تلاش عملی برای ایجاد جامعه آرمانی بدل شود. «انتظار حیات پس از مرگ رفته رفته رنگ میبازد و این یکی از عوامل مهمی است که افراد را وامیدارد (تا) در صدد درک تازهای از ایمان دینی برآیند … آنگاه با نهضت اصلاح دینی طغیانی روی داد. مذهب پروتستان سلسله مراتب قدیم را که به بشر امید رستگاری نهایی در عالم بالا میداد، نفی کرد و در عوض گفت که دینداران با ابراز ایمان شخصی میتوانند با ایقان و اطمینان پیشاپیش در همین جهان و در حیات کنونی مزه رستگاری را بچشند. راستای علایق در انجام اعمال دینی تغییر کرد: از تدارک زاهدانه برای مرگ و داوری و زندگی در جهان برین، به سوی تحقق ارزشهای دینی در زندگی اجتماعی دنیای خاکی گرایید».<ref>دریای ایمان، ص۳۲۱–۳۲۲.</ref> | نمونه دیگر تحول دینی در زمینه مفهوم [[معاد]] و [[آخرت]] نمود پیدا میکند؛ بدین صورت که آموزه رستگاری ماورای طبیعی که در فرهنگ قدیم غربی وجود داشت، ماهیت خود را از دست داده، به تلاش عملی برای ایجاد جامعه آرمانی بدل شود. «انتظار حیات پس از مرگ رفته رفته رنگ میبازد و این یکی از عوامل مهمی است که افراد را وامیدارد (تا) در صدد درک تازهای از ایمان دینی برآیند … آنگاه با نهضت اصلاح دینی طغیانی روی داد. مذهب پروتستان سلسله مراتب قدیم را که به بشر امید [[رستگاری]] نهایی در عالم بالا میداد، نفی کرد و در عوض گفت که دینداران با ابراز ایمان شخصی میتوانند با ایقان و اطمینان پیشاپیش در همین جهان و در حیات کنونی مزه رستگاری را بچشند. راستای علایق در انجام اعمال دینی تغییر کرد: از تدارک زاهدانه برای مرگ و داوری و زندگی در جهان برین، به سوی تحقق ارزشهای دینی در زندگی اجتماعی دنیای خاکی گرایید».<ref>دریای ایمان، ص۳۲۱–۳۲۲.</ref> کییر کگور، قهرمان اندیشه فیدئیزم، تفکر درباره حیات پس از مرگ را آزاردهنده تلقی میکند و آن را نوعی خیال پردازی، سست و زنانه میداند. «ابدیت تمایز درست از نادرست است؛ پس نامیرایی جدایی حق از ناحق است … تمنای حیات پس از مرگ به معنای عمر دراز، اندیشهای عاطل و سست و زنانه است. فکر ابدیت آن است که در این زندگی خاکی آدمها با هم فرق دارند، جدایی در ابدیت روی میدهد».<ref>دریای ایمان، ص۳۲۳.</ref> | ||
جالب است بدانیم که وقتی اینگونه افکار در ایران وارد میشود بدین صورت در میآید که «ایمان همانا شنیدن آن | == ایمان شهودی تجربی در ایران == | ||
جالب است بدانیم که وقتی اینگونه افکار در ایران وارد میشود بدین صورت در میآید که «ایمان همانا شنیدن آن خطاب و پاسخ مجذوبانه دادن به آن است و رفتن به دنبال آن و آینده را هم با امید ـ نه با استدلال ـ پرکردن؛ مسئله معاد هم برای مؤمنان یک مسئله استدلالی فلسفی نیست؛ بلکه امید است به اینکه این خبر در نهایت ما را به جایی خواهد رساند. به همین دلیل امید و اعتماد نقش مهمی در ساختار ایمان دارد».<ref> مجله کیان، سال ۱۳۷۹، ش ۵۲، ص۱۳.</ref> | |||
{{پایان پاسخ}} | {{پایان پاسخ}} | ||
خط ۳۸: | خط ۴۲: | ||
{{پانویس|۲}} | {{پانویس|۲}} | ||
{{شاخه | {{شاخه | ||
| شاخه اصلی = | | شاخه اصلی = کلام | ||
|شاخه فرعی۱ = | |شاخه فرعی۱ = کلام جدید | ||
|شاخه فرعی۲ = | |شاخه فرعی۲ = | ||
|شاخه فرعی۳ = | |شاخه فرعی۳ = | ||
}} | }} | ||
{{تکمیل مقاله | {{تکمیل مقاله | ||
| شناسه = | | شناسه = شد | ||
| تیترها = | | تیترها = شد | ||
| ویرایش = | | ویرایش = شد | ||
| لینکدهی = | | لینکدهی = شد | ||
| ناوبری = | | ناوبری = | ||
| نمایه = | | نمایه = | ||
خط ۵۴: | خط ۵۸: | ||
| بازبینی = | | بازبینی = | ||
| تکمیل = | | تکمیل = | ||
| اولویت = | | اولویت = ب | ||
| کیفیت = | | کیفیت = ج | ||
}} | }} | ||
{{پایان متن}} | {{پایان متن}} |
ویرایش