و من يتوكل على الله فهو حسبه: تفاوت میان نسخه‌ها

'''وَ مَنْ یَتَوَکَّلْ عَلَی اللَّهِ فَهُوَ حَسْبُهُ''' بخشی از آیه ۳ سوره طلاق، به این معناست که هرکس به خدا توکل کند، خدا برای کفایت می‌کند. در تفسیر این جمله گفته شده کسی که بر خدا توکل کند، از نفس و هواهای آن خود را کنار بکشد و اراده خدای سبحان را بر اراده خود مقدم بدارد چنین کسی خدا کافی و کفیل او خواهد بود، و آن وقت آنچه را که او آرزو کند، خداوند هم همان را برایش می‌خواهد، البته آنچه را که او به مقتضای فطرتش مایه خوشی زندگی و سعادت خود تشخیص می‌دهد.

با توجه به آیه ۲ حشر در قرآن، هم مهر الهى با جمله، «مِنْ حَيْثُ لا يَحْتَسِبُ» آمده است و هم قهر الهى. يعنى گاهى مهر و قهر الهى غير منتظره و به شكلى كه گمان نمی‌رود به انسان می‌رسد.<ref>قرائتی، محسن،‌ تفسير نور، تهران، مركز فرهنگى درسهايى از قرآن‏، ۱۳۸۸ش، ج۱۰، ص۱۰۳.

</ref> آیات ۲ و ۳ طلاق را از امیدبخش‌ترین آیات قرآن مجید دانسته اند که ناامیدی را از بین می‌برد و به تمام افراد پرهیزگار با تقوا وعده نجات و حل مشکلات می‌دهد.<ref>مکارم شیرازی، تفسیر نمونه، ۱۳۷۱ش، ج۲۴، ص۲۳۶.</ref>

مفهوم آیه را این ندانسته‌اند که انسان تلاش و کوشش برای زندگی را به دست فراموشی بسپارد، و بگوید در خانه می‌نشینم و تقوا پیشه می‌کنم تا از آنجا که گمان ندارم به من روزی می‌رسد؛‌ بلکه تقوا همراه با تلاش و کوشش است، که خداوند گشودن مشکلات را تضمین کرده است. در حدیثی آمده است که یکی از یاران [[امام صادق(ع)]] «عمر بن مسلم» مدتی خدمتش نیامد، حضرت جویای حال او شد، عرض کردند: او تجارت را ترک گفته، و رو به عبادت آورده، فرمود: وای بر او «آیا نمی‌داند کسی که تلاش و طلب روزی را ترک گوید دعایش مستجاب نمی‌شود».<ref>مکارم شیرازی، تفسیر نمونه، ۱۳۷۱ش، ج۲۴، ص۲۳۷ و ۲۳۸.</ref> گفته شده اثر تقوا فقط در آخرت نيست. امام صادق(ع) در مورد جمله، «مِنْ حَيْثُ لا يَحْتَسِبُ» فرمود: اين گشايش روزى، براى تقوا پيشه‏گان در دنياست‏.<ref>قرائتی، تفسير نور، ۱۳۸۸ش، ج۱۰، ص۱۰۴.

</ref> انسان متقى نباید گمان كند كه از زندگى خويش محروم خواهد شد، چون زمام همه امور در دست خداست. بنده چون راه تقوا را در پيش گرفت، خداوند اسباب جهان را طورى‏ تنظيم می‌كند كه او را از راهى كه گمان نمی‌كرد روزى بدهد.<ref>قرشى بنابى، علی‌اكبر، تفسير احسن الحديث، تهرانن، بنياد بعثت، ۱۳۷۵ش، ج۱۱، ص۲۱۰.</ref>

جمعی از یاران پیامبر(ص) وقتی آیه «وَ مَنْ یَتَّقِ اللَّهَ یَجْعَلْ لَهُ مَخْرَجاً وَ یَرْزُقْهُ مِنْ حَیْثُ لا یَحْتَسِبُ‏» نازل شد درها را به روی خود بستند، و رو به عبادت آوردند و گفتند: خداوند روزی ما را عهده‌دار شده! این جریان به گوش پیامبر(ص) رسید، کسی را نزد آنها فرستاد که چرا چنین کرده‌اید؟ گفتند: ای رسول خدا! چون خداوند روزی ما را تکفل کرده و ما مشغول عبادت شدیم، پیامبر ص فرمود: «هر کس چنین کند دعایش مستجاب نمی‌شود، بر شما باد که تلاش و طلب کنید.»<ref>قرائتی، محسن،‌ تفسير نور، تهران، مركز فرهنگى درسهايى از قرآن‏، ۱۳۸۸ش، ج۱۰، ص۱۰۳؛ مکارم شیرازی، تفسیر نمونه، ۱۳۷۱ش، ج۲۴، ص۲۳۸.</ref>