تفسیر القرآن الکریم (مصطفی خمینی): تفاوت میان نسخه‌ها

نویسنده در تفسیر خود به روش‌های گوناگون به بررسی آیات قرآن پرداخته و جامع بودن و روشمند بودن این تفسیر موجب امتیاز آن از دیگر تفاسیر است. وی در هر آیه به بحث قرائت آیه می‌پردازد و قرائات گوناگون را نقل می‌کند. او علم قرائت را یکی از توطئه‌های سلاطین جور می‌داند که به این وسیله، مسلمین را از دقت در معانی و مقاصد قرآن کریم منحرف کرده‌اند.<ref>ایازی، محمدعلی، «[http://www.imam-khomeini.ir/fa/n148733/%D8%AD%D8%A7%D8%AC_%D8%A2%D9%82%D8%A7%DB%8C_%D9%85%D8%B5%D8%B7%D9%81%DB%8C_%D8%AE%D9%85%DB%8C%D9%86%DB%8C_%D9%85%D9%81%D8%B3%D8%B1_%D8%A8%D8%B1%D8%AC%D8%B3%D8%AA%D9%87_%D9%82%D8%B1%D8%A2%D9%86_%DA%A9%D8%B1%DB%8C%D9%85_%D8%A8%D9%88%D8%AF آقا مصطفی مفسر برجسته بود/ تفسیر قرآن محصول تلاش‌های طولانی است که با شهادت ایشان ناتمام ماند]»، پرتال امام خمینی، بازدید: ۲ تیر ۱۴۰۳ش.</ref> مصطفی خمینی روش عقلانی و استدلال را تنها در بیان آیه بکار نمی‌گیرد، بلکه این شیوه را در بحث‌های ادبی و قرائت و استنباط احکام نیز انجام می‌دهد.<ref>ایازی، سید محمدعلی، «گرایشهای عقلانی در تفسیر حاج آقا مصطفی خمینی (ره)»، بینات، شماره ۱۵، ۱۳۷۶ش، ص۱۱۱. </ref>

مصطفی خمینی در تفسیر خود به تاریخ نزول آیات و سوره‌های قرآن پرداخته، مباحثی از علوم قرآن را به دقت بررسی می‌کند. وی بعضی از مسائل فقهی مربوط به آیات را مانند حرمت مس کلمه الله را مورد بررسی قرار داده است. او مسائل کلامی مهمی مربوط به قرآن مانند [[تحدی قرآن]] و وجوه اعجاز قرآن، را با ابتکارهای زیادی تحقیق می‌کند. وی در کتابش به احادیثی که در شرح آیات قرآن مربوط می‌شود اشاره کرده و بعضی از آنها را توضیح می‌دهد. نویسنده با استفاده از قواعدی که در علوم گوناگون به اثبات رسیده است، به آیات قرآن پرداخته و آن را تفسیر می‌کند؛ از جمله با استفاده از لغت و صرف به شرح کلمات و با کمک قواعد نحو، معانی و بیان به شرح جملات و با استفاده از علوم کلام، فلسفه، عرفان، فقه، اصول، حروف و اعداد به بیان مقاصد قرآنی می‌پردازد.<ref>ایازی، محمدعلی، «[http://www.imam-khomeini.ir/fa/n148733/حاج_آقای_مصطفی_خمینی_مفسر_برجسته_قرآن_کریم_بود آقا مصطفی مفسر برجسته بود/ تفسیر قرآن محصول تلاش‌های طولانی است که با شهادت ایشان ناتمام ماند]»، پرتال امام خمینی، بازدید: ۲ تیر ۱۴۰۳ش.</ref>

نویسنده در راستای هدف تفسیر که رسیدن به مقصود قرآن است، رسالت قرآن را که همانا هدایت انسان‌ها است از یاد نبرده و در ذیل همه آیات به موعظه و نصیحت متناسب با آن پرداخته است.<ref>ایازی، محمدعلی، «[http://www.imam-khomeini.ir/fa/n148733/حاج_آقای_مصطفی_خمینی_مفسر_برجسته_قرآن_کریم_بود آقا مصطفی مفسر برجسته بود/ تفسیر قرآن محصول تلاش‌های طولانی است که با شهادت ایشان ناتمام ماند]»، پرتال امام خمینی، بازدید: ۲ تیر ۱۴۰۳ش.</ref>

مصطفی خمینی، فرزند ارشد [[امام خمینی]] در آذر ۱۳۰۹ش در قم متولد شد. او در ۲۷ سالگی به درجه اجتهاد رسید. سیدمصطفی از ابتدای نهضت امام خمینی در ۱۳۴۲ش وارد فعالیت‌های سیاسی شد. سیدمصطفی در علوم اسلامی جایگاه درخور توجهی داشت و به موازات فراگیری اصول و فقه، به فراگیری فلسفه، حکمت، کلام، عرفان، معانی، بیان، نجوم و هیئت، تاریخ، رجال و درایه و تفسیر نیز پرداخت.<ref>راعی گلوجه، سجاد، «خمینی مصطفی»، دانشنامه جهان اسلام، تهران، بنیاد دائرة المعارف اسلامی، ج۱۶، ذیل مدخل.</ref>  

از ویژگی‌های علمی سیدمصطفی خمینی، دیدگاه و روحیه نقادانه‌اش در زمینه علوم اسلامی بود. تفسیر القرآن الکریم در چهار جلد، تحریرات فی الاصول و تعلیقات علی الحکمة المتعالیة برخی از آثار وی است. سیدمصطفی در ۴۷ سالگی در اول آبان ۱۳۵۶ در نجف و به‌طور ناگهانی درگذشت و پیکرش، پس از اقامه نماز میت توسط [[آیت‌اللّه خویی]]، در مقبره [[نقش علامه حلی در گسترش تشیع|علامه حلی]]، داخل حرم امام علی(ع)، به خاک سپرده شد. پزشکان علت وفات را مسمومیت دانستند و برای روشن شدن امر پیشنهاد کالبدشکافی دادند که امام خمینی با آن مخالفت کرد. ساواک و دولت عراق علت مرگ او را بروز سکته قلبی اعلام کردند.<ref>راعی گلوجه، سجاد، «خمینی مصطفی»، دانشنامه جهان اسلام، تهران، بنیاد دائرة المعارف اسلامی، ج۱۶، ذیل مدخل.</ref>

مؤلف مباحث تفسیری مربوط به هر سوره را در آغاز آن بر سه محور کلی دسته‌بندی، تقسیم و بیان می‌کند؛ اول: مباحث مربوط به کل سوره، دوم:مطالب در ارتباط با کل آیه، سوم: تفسیر واژه‌ها و اجزای آیه.<ref>عبداللهیان، محمد، «طرح جامع تفسیری حاج آقا مصطفی خمینی(ره)۱»، بینات، شماره ۵، ۱۳۷۴ش، ص۱۲۵ و ۱۲۶.</ref> یکی از درخشان‌ترین امتیازات این تفسیر آن است که مفسر در ذیل تفسیر آیات سرفصلی را تحت عنوان «اخلاق» گشوده است که در آن نکات اخلاقی و دقایق معنوی مستفاد از آیات قرآن کریم بیان گردیده است.<ref>عبداللهیان، محمد، «طرح جامع تفسیری حاج آقا مصطفی خمینی(ره)۱»، بینات، شماره ۵، ۱۳۷۴ش، ص۱۳۱.</ref>