پرش به محتوا

پیش نویس:سجده ملائکه بر آدم: تفاوت میان نسخه‌ها

بدون خلاصۀ ویرایش
بدون خلاصۀ ویرایش
بدون خلاصۀ ویرایش
خط ۸: خط ۸:
سجده کردن، یک عمل عبادی است. در [[عبادت]] ....
سجده کردن، یک عمل عبادی است. در [[عبادت]] ....


خداوند به ملائکه دستور داد: همگی به آدم سجده کنيد. همه سجده نمودند مگر ابليس كه تكبر ورزيد و سجده نكرد. جريان اين واقعه در هفت سوره قرآن بيان گرديده است.<ref>بقره/34، اعراف/11، اسراء/61، كهف/50، طه/116، حجر/33 و ص/73.</ref>
خداوند به ملائکه دستور داد: همگی به [[تاریخچه خلقت انسان|آدم]] سجده کنيد. همه سجده نمودند مگر [[ابلیس و شیطان در قرآن|ابليس]] كه تكبر ورزيد و سجده نكرد. جريان اين واقعه در هفت سوره قرآن بيان شده است.<ref>بقره/34، اعراف/11، اسراء/61، كهف/50، طه/116، حجر/33 و ص/73.</ref>


==مقصود از «سجده» بر آدم در قرآن==
==مقصود از «سجده» بر آدم در قرآن==
درباره اينكه مقصود و منظور از سجده در اين آيات چيست؟ سه وجه ذكر گرديده است:
درباره اين كه مقصود از سجده در اين آيات چيست؟ سه وجه ذكر شده است:


*اين سجده، سجده براي خدا بوده و حضرت آدم مثل قبله بوده است.
#اين سجده، سجده براي خدا بوده و حضرت آدم مثل قبله بوده است.


*منظور از سجده، سجده به معناي لغوي است يعني خضوع نه سجده اصطلاحي، يعني هفت عضو را بر زمين گذاشتن و به خاك افتادن.
#منظور از سجده، معناي لغوي آن است؛ يعني خضوع نه سجده اصطلاحي که به صورت قرار دادن پیشانی و شش عضو دیگر بر زمین است.


*اين سجده، سجده اصطلاحي بوده و براي آدم بوده است، نه اينكه «آدم» قبله باشد.<ref>فخر رازي، تفسير كبير، بيروت، دار الاحياء التراث العربي، چاپ سوم، ج1، ص212ـ213.</ref>
#اين سجده، سجده اصطلاحي بوده و براي آدم بوده است، نه اينكه «آدم» قبله باشد.<ref>فخر رازي، تفسير كبير، بيروت، دار الاحياء التراث العربي، چاپ سوم، ج1، ص212ـ213.</ref>




ملاحظه مي فرمائيد كه از وجوه مذكور، فقط وجه آخر دلالت بر مسجود واقع شدن آدم مي كند.
تنها وجه آخر است که سجده بر حضرت آدم (علیه السلام) را به صورت به خاک افتادن به شخص ایشان بیان می کند.  


از آنجا كه منشأ پرسش فوق اين است كه سجده يك نوع عبادت است و عبادت مخصوص خداست، پس چرا خدا امر به عبادت غير خودش را داده، لذا ابتدا ببينيم عبادت يعني چه؟
از آنجا كه منشأ پرسش فوق اين است كه سجده يك نوع عبادت بوده و عبادت مخصوص خداست، پس چرا خدا امر به عبادت غير خودش کرده است؟ ابتدا باید بررسی کنیم که عبادت به چه معناست؟
«عبادت فروتني در برابر كسي است كه او را خدا (اعم از واقعي و پنداري) يا پروردگار و كارگردان جهان (همه و يا بخشي از آن) و يا عهده دار كارهاي خدايي بدانيم».<ref>سبحاني، جعفر، فرهنگ عقايد و مذاهب اسلامي، قم، توحيد، چاپ اول، 1373، ج3، ص97.</ref> بنابراين اعتقاد به الوهيت و ربوبيت، عنصر مقوم عبادت مي باشد.
«عبادت فروتني در برابر كسي است كه او را خدا (اعم از واقعي و پنداري) يا پروردگار و كارگردان جهان (همه و يا بخشي از آن) و يا عهده دار كارهاي خدايي بدانيم».<ref>سبحاني، جعفر، فرهنگ عقايد و مذاهب اسلامي، قم، توحيد، چاپ اول، 1373، ج3، ص97.</ref> بنابراين اعتقاد به الوهيت و ربوبيت، عنصر مقوّم عبادت است. یعنی تعظیمی که بدون اعتقاد به خدا بودن شخص مقابل باشد، عبادت او محسوب نمی شود.
درست است كه معناي عبادت در سجده، از هر عمل ديگري واضح تر و روشن تر به چشم مي خورد، ولي سجده عبادت ذاتي نيست، بلكه قصد عبادت لازم دارد، زيرا چيزي كه ذاتي باشد ديگر تخلف و اختلاف نمي پذيرد و سجده اين طور نيست، چون ممكن است كسي همين عمل را براي ديگري به غير داعي تعظيم و عبادت بجا آورد؛<ref>طباطبائي، سيد محمد حسين، تفسير الميزان، سيد محمد باقر موسوي همداني، انتشارات اسلامي، 1363، ج1، ص189.</ref> چرا كه سجده وسيله عمومي عبادت است، و در ميان همه اقوام و ملل، خداوند متعال به اين روش عبادت مي شود.
در اسلام بنابر مصالحي، از سجده براي غير خداوند حتي در مواردي هم كه عبادت نيست، منع شده است، البته اين تحريم از مختصات دين مبين اسلام است و در شرايع قبلي چنين سجده غير عبادتي، حرام نبوده است.


اما سجده ملائكه براي آدم هم از اين قبيل بوده و به جهت تحيّت و تكريم حضرت آدم بوده است.<ref>الالهيات، محاضرات استاد سبحاني، مركز عالمي للدراسات الاسلامي، چاپ سوم، 1411 هـ ق، ج2، ص97.</ref>
درست است كه معناي عبادت در سجده، از هر عمل ديگري روشن تر به چشم مي خورد، ولي سجده کردن، به خودی خود عبادت نيست، بلكه نیت عبادت کردن نیز لازم دارد؛ زيرا ممكن است كسي همين عمل را براي ديگري بدون قصد عبادت بجا آورد. <ref>طباطبائي، سيد محمد حسين، تفسير الميزان، سيد محمد باقر موسوي همداني، انتشارات اسلامي، 1363، ج1، ص189.</ref> چرا كه سجده یک روش عمومي برای عبادت کردن است و همه اقوام و ملل، خداوندشان را به اين روش عبادت مي شود.
 
==حکم سجده در اسلام==
در اسلام به خاطر مصلحت هایی، از سجده براي غير خدا -حتي در مواردي كه قصد عبادت نيست- منع شده و حرام است. حرام بودن سجده برای غیر خدا (حتی بدون قصد عبادت) از مختصات دين مبين اسلام بوده و در شریعت های قبل سجده بدون قصد عبادت حرام نبوده است.
 
'''سجده ملائكه براي حضرت آدم (علیه السلام) هم از اين قبيل بوده و به جهت تحيّت و تكريم حضرت آدم بوده است.'''<ref>الالهيات، محاضرات استاد سبحاني، مركز عالمي للدراسات الاسلامي، چاپ سوم، 1411 هـ ق، ج2، ص97.</ref>
زيرا:
زيرا:
#اگر ماهيت سجده فرشتگان بر آدم، ماهيت عبادت بود، هرگز فرمان خداوند واقعيت آن را عوض نمي كرد و نتيجه اين مي شد كه فرشتگان به فرمان خدا حضرت آدم را پرستش كردند، در حاليكه شرك و پرستش بشر يك نوع ظلم و فحشاء است و «خدا هرگز به كار زشت فرمان نمي دهد<ref>اعراف/ 28.</ref> » <ref>سبحاني، جعفر، فرهنگ و عقايد و مذاهب اسلامي، قم، توحيد، چاپ اول، 1373، ج3، ص91.</ref>.
#اگر ماهيت سجده فرشتگان بر آدم، ماهيت عبادت بود، هرگز فرمان خداوند واقعيت آن را عوض نمي كرد و نتيجه اين مي شد كه فرشتگان به فرمان خدا حضرت آدم را پرستش كردند، در حاليكه شرك و پرستش بشر يك نوع ظلم و فحشاء است و «خدا هرگز به كار زشت فرمان نمي دهد<ref>اعراف/ 28.</ref> » <ref>سبحاني، جعفر، فرهنگ و عقايد و مذاهب اسلامي، قم، توحيد، چاپ اول، 1373، ج3، ص91.</ref>.
خط ۴۱: خط ۴۴:
== منابع ==
== منابع ==
{{پانویس}}
{{پانویس}}


{{شاخه
{{شاخه
trustworthy
۵۲

ویرایش