trustworthy
۵۹۴
ویرایش
(اصلاح ارقام، اصلاح سجاوندی) |
|||
خط ۷۸: | خط ۷۸: | ||
# شیخ علی محمد خان نظام الدوله صدر اصفهانی (۱۲۷۶ هـ. ق) | # شیخ علی محمد خان نظام الدوله صدر اصفهانی (۱۲۷۶ هـ. ق) | ||
# حاج ملا علی خلیلی (۱۲۹۷ هـ. ق) | # حاج ملا علی خلیلی (۱۲۹۷ هـ. ق) | ||
# شیخ محمد علی هزار جریبی مازندرانی<ref>این قسمت از بحث شاگردان از مقاله تحقیقی فاضل ارجمند حجه الاسلام و المسلمین ناصر الدین انصاری قمی استفاده شده است. برای آگاهی و تحقیق بیشتر پیرامون هر یک از این شخصیتها ر.ک. آینهٔ پژوهش، ش | # شیخ محمد علی هزار جریبی مازندرانی<ref>این قسمت از بحث شاگردان از مقاله تحقیقی فاضل ارجمند حجه الاسلام و المسلمین ناصر الدین انصاری قمی استفاده شده است. برای آگاهی و تحقیق بیشتر پیرامون هر یک از این شخصیتها ر.ک. آینهٔ پژوهش، ش ۷۳، ص ۷۱.</ref> (۱۲۴۵ هـ. ق) | ||
# ملا غلامرضا آرانی کاشانی.<ref>به مقدمه رساله هلالیه تألیف ک ملا غلامرضا آرانی مراجعه کنید.</ref> | # ملا غلامرضا آرانی کاشانی.<ref>به مقدمه رساله هلالیه تألیف ک ملا غلامرضا آرانی مراجعه کنید.</ref> | ||
خط ۸۴: | خط ۸۴: | ||
== آثار == | == آثار == | ||
# مستند الشیعه فی احکام الشریعه: این اثر جاوید در میان فقیهان بزرگ شیعه یکی از کتابهای دقیق فقهی بهشمار میآید که به سبک استدلال و متقن نگارش یافته و دارای فروع متنوع و موضوعات مبتلا به فقهی است. این کتاب طی دو قرن گذشته همواره در حوزههای علمیه مورد توجه، استناد و استفاده عالمان و فقیهان سترگی مانند آیه الله سید محمد کاظم یزدی صاحب (عروه الوثقی) قرار میگرفته است.<ref>عوائد الایام، مقدمه، ص | # مستند الشیعه فی احکام الشریعه: این اثر جاوید در میان فقیهان بزرگ شیعه یکی از کتابهای دقیق فقهی بهشمار میآید که به سبک استدلال و متقن نگارش یافته و دارای فروع متنوع و موضوعات مبتلا به فقهی است. این کتاب طی دو قرن گذشته همواره در حوزههای علمیه مورد توجه، استناد و استفاده عالمان و فقیهان سترگی مانند آیه الله سید محمد کاظم یزدی صاحب (عروه الوثقی) قرار میگرفته است.<ref>عوائد الایام، مقدمه، ص ۵۶.</ref> کتاب فوق قبلاً دوبار که مرحله دوم آن در سال ۱۳۲۵ ش. بود در ایران در دو جلد بزرگ رحلی، تهیه، تنظیم و چاپ شده است.<ref>الذریعه، ج۲۱، ص ۱۴.</ref> اخیراً با تلاش و تحقیق دستاندرکاران و محققان مؤسسه آل البیت در قم، در ۱۹ جلد تهیه و تنظیم یافته و به مرحله چاپ رسیده است. | ||
# هدایه الشیعه الی احکام الشریعه: این کتاب شامل فتاوای ملا احمد نراقی پیرامون مسائل فقهی است که بر خلاف «مستند الشیعه» استدلالی نگارش نیافته است و بیشتر به رساله عملیه میماند.<ref>ویژه نامه فاضلین نراقی، ش4، ص 36.</ref> | # هدایه الشیعه الی احکام الشریعه: این کتاب شامل فتاوای ملا احمد نراقی پیرامون مسائل فقهی است که بر خلاف «مستند الشیعه» استدلالی نگارش نیافته است و بیشتر به رساله عملیه میماند.<ref>ویژه نامه فاضلین نراقی، ش4، ص 36.</ref> | ||
# وسیله النجاه: این کتاب نیز پیرامون فقه در دو مجلد تدوین شده است که جلد اول آن به مسائل مهم «طهارت و نماز» و جلد دوم آن به فروع مهم: «روزه، زکات، خمس، حج، جهاد، خوردنیها و آشامیدنیها، ذبح و شکار حیوانات اختصاص دارد.<ref>الذریعه، | # وسیله النجاه: این کتاب نیز پیرامون فقه در دو مجلد تدوین شده است که جلد اول آن به مسائل مهم «طهارت و نماز» و جلد دوم آن به فروع مهم: «روزه، زکات، خمس، حج، جهاد، خوردنیها و آشامیدنیها، ذبح و شکار حیوانات اختصاص دارد.<ref>الذریعه، ج۲۵، ص ۸۵.</ref> | ||
# تذکره الاحباب: این کتاب هم به سبک رساله عملیه نوشته شده است که ملا احمد نراقی در آن بر کتاب «تحفه الرضوه» پدر بزرگوارش حاشیه زده و سپس مسائل: زکات، خمس و صوم را بر آن اضافه نموده است. | # تذکره الاحباب: این کتاب هم به سبک رساله عملیه نوشته شده است که ملا احمد نراقی در آن بر کتاب «تحفه الرضوه» پدر بزرگوارش حاشیه زده و سپس مسائل: زکات، خمس و صوم را بر آن اضافه نموده است. | ||
# خلاصه المسائل<ref>تاریخ کاشان، سهیل کاشانی، ص | # خلاصه المسائل<ref>تاریخ کاشان، سهیل کاشانی، ص ۲۸۳ و ملا مهدی نراقی، منادی اخلاقی، عبدالرحیم اباذری، ص 91.</ref> | ||
# مناسک حج<ref>تاریخ کاشان، سهیل کاشانی، ص | # مناسک حج<ref>تاریخ کاشان، سهیل کاشانی، ص ۲۸۳ و ملا مهدی نراقی، منادی اخلاقی، عبدالرحیم اباذری، ص ۹۱.</ref> | ||
# رساله در عصیر عنبی<ref>ویژه نامه کنگره فاضلین نراقی، ش | # رساله در عصیر عنبی<ref>ویژه نامه کنگره فاضلین نراقی، ش ۴، ص ۳۴.</ref> | ||
=== اصول فقه === | === اصول فقه === | ||
خط ۹۷: | خط ۹۷: | ||
# مفتاح الاحکام. | # مفتاح الاحکام. | ||
# عین الاصول. | # عین الاصول. | ||
# حجیه المظنه.<ref>الذریعه، | # حجیه المظنه.<ref>الذریعه، ج۶، ص ۲۷۶.</ref> | ||
=== فقه و اصول === | === فقه و اصول === | ||
خط ۱۰۳: | خط ۱۰۳: | ||
=== کلام === | === کلام === | ||
# سیف الامه و برهان المله: این کتاب ارزشمند شامل مباحث دقیق کلامی و اعتقادی است. همان طوری که قبلاً اشاره شد، ملا احمد نراقی آن را در جواب شبهات فرد مسیحی به نام «هنری مارتین پادری» نگاشته است و در آن ضمن بهرهبرداری کامل از برهانهای عقلی و نقلی با تتبع و تفحص لازم و کافی آن را به اتمام رسانده است. کتاب سیف الامه در ۳ باب تنظیم یافته که باب اول آن پیرامون مسائل و موضوعاتی است که مؤلف دانستن آن را پیش از ورود به موضوع اصلی برای مخاطبان لازم میشمارد. باب دوم در اثبات رسالت و نبوت پیامبر بزرگ اسلام ـ صلی الله علیه و آله وسلم ـ است. در باب سوم، این اندیشمند توانا با استدلال عمیق و برهان دقیق به نقل و دفع شبهات هنری مارتین میپردازد.<ref>برای آگاهی بیشتر، ر.ک. آینه پژوهش، مقاله سیری در کتاب سیف الامه …، محمد جواد سلمانپور، ص | # سیف الامه و برهان المله: این کتاب ارزشمند شامل مباحث دقیق کلامی و اعتقادی است. همان طوری که قبلاً اشاره شد، ملا احمد نراقی آن را در جواب شبهات فرد مسیحی به نام «هنری مارتین پادری» نگاشته است و در آن ضمن بهرهبرداری کامل از برهانهای عقلی و نقلی با تتبع و تفحص لازم و کافی آن را به اتمام رسانده است. کتاب سیف الامه در ۳ باب تنظیم یافته که باب اول آن پیرامون مسائل و موضوعاتی است که مؤلف دانستن آن را پیش از ورود به موضوع اصلی برای مخاطبان لازم میشمارد. باب دوم در اثبات رسالت و نبوت پیامبر بزرگ اسلام ـ صلی الله علیه و آله وسلم ـ است. در باب سوم، این اندیشمند توانا با استدلال عمیق و برهان دقیق به نقل و دفع شبهات هنری مارتین میپردازد.<ref>برای آگاهی بیشتر، ر.ک. آینه پژوهش، مقاله سیری در کتاب سیف الامه …، محمد جواد سلمانپور، ص ۱۱۲.</ref> | ||
=== اخلاق === | === اخلاق === | ||
خط ۱۱۱: | خط ۱۱۱: | ||
# حاشیه اکرثاوذوسیوس. (ریاضی). | # حاشیه اکرثاوذوسیوس. (ریاضی). | ||
# شرح محصل الهیئه (هیئت) | # شرح محصل الهیئه (هیئت) | ||
# جامع المواعظ. (پند نامه)<ref>ملا محمد مهدی نراقی، منادی اخلاق، ص | # جامع المواعظ. (پند نامه)<ref>ملا محمد مهدی نراقی، منادی اخلاق، ص ۹۲ و ۹۱.</ref> | ||
# رسائل و مسائل فی حل غوامض المسائل: این کتاب حاوی موضوعات مختلف فقهی، اصولی، حدیثی و اعتقادی است که از سوی مردم از ساحت مقدس ملا احمد نراقی استفاده شده و آن عالم سخت کوش نیز به همه آنها پاسخ داده است. سپس مجموعه این سؤالها و جوابها توسط یکی از شاگردان مرحوم نراقی به نام محمد بن محمد یوسف میمه ای جوشقانی در ۲ مجلد جمعآوری و تنظیم شده است. جلد اول آن به مسائل فقهی اختصاص دارد و جلد دوم پیرامون اصول فقه، اعتقادات و متفرقات است. یک نسخه از آن در کتابخانه آیه الله گلپایگانی به شمارههای: جلد اول ۹/۲۵، جلد دوم ۱۱۷/۲۶ موجود است که چندان کامل نیست، اما نسخه کامل آن در کتابخه مدرسه سلطانی (امام) کاشان نگهداری میشود و توسط محقق ارجمند حجه الاسلام طیار مراغه ای شناسایی و فهرست شده است. چنانکه قطعات پراکندهای از آن در کتابخانه مجلس و همچنین یک نسخه از جلد اول آن به شماره ۷۱۴۶ در کتابخانه آیه الله مرعشی نجفی موجود است.<ref>ویژه نامه کنگره فاضلین نراقی، ش4، ص 26.</ref> این کتاب اخیراً توسط کنگره فاضلین نراقی به کوشش آیه الله رضا استادی تحقیق و تصحیح شده و در مرحله چاپ و نشر قرار گرفته است. | # رسائل و مسائل فی حل غوامض المسائل: این کتاب حاوی موضوعات مختلف فقهی، اصولی، حدیثی و اعتقادی است که از سوی مردم از ساحت مقدس ملا احمد نراقی استفاده شده و آن عالم سخت کوش نیز به همه آنها پاسخ داده است. سپس مجموعه این سؤالها و جوابها توسط یکی از شاگردان مرحوم نراقی به نام محمد بن محمد یوسف میمه ای جوشقانی در ۲ مجلد جمعآوری و تنظیم شده است. جلد اول آن به مسائل فقهی اختصاص دارد و جلد دوم پیرامون اصول فقه، اعتقادات و متفرقات است. یک نسخه از آن در کتابخانه آیه الله گلپایگانی به شمارههای: جلد اول ۹/۲۵، جلد دوم ۱۱۷/۲۶ موجود است که چندان کامل نیست، اما نسخه کامل آن در کتابخه مدرسه سلطانی (امام) کاشان نگهداری میشود و توسط محقق ارجمند حجه الاسلام طیار مراغه ای شناسایی و فهرست شده است. چنانکه قطعات پراکندهای از آن در کتابخانه مجلس و همچنین یک نسخه از جلد اول آن به شماره ۷۱۴۶ در کتابخانه آیه الله مرعشی نجفی موجود است.<ref>ویژه نامه کنگره فاضلین نراقی، ش4، ص 26.</ref> این کتاب اخیراً توسط کنگره فاضلین نراقی به کوشش آیه الله رضا استادی تحقیق و تصحیح شده و در مرحله چاپ و نشر قرار گرفته است. | ||
# الخزائن: این کتاب به گونهٔ «کشکول» پیرامون مسائل متفرقه از قبیل: حکایات، مطایبات، قواعد کلی علوم گوناگون و فواید دیگر نگارش یافته و همان طوری که از مقدمه آن بر میآید که فاضل نراقی آن را در تکمیل محتوای کتاب پدرش «مشکلات العلوم» به رشته تحریر درآورده است. اثر حاضر با تحقیق، تصحیح و تعلیق علامه حسنزاده آملی در سال ۱۳۷۸ ش. توسط انتشارات قیام در قم به زیور طبع آراسته شده است. | # الخزائن: این کتاب به گونهٔ «کشکول» پیرامون مسائل متفرقه از قبیل: حکایات، مطایبات، قواعد کلی علوم گوناگون و فواید دیگر نگارش یافته و همان طوری که از مقدمه آن بر میآید که فاضل نراقی آن را در تکمیل محتوای کتاب پدرش «مشکلات العلوم» به رشته تحریر درآورده است. اثر حاضر با تحقیق، تصحیح و تعلیق علامه حسنزاده آملی در سال ۱۳۷۸ ش. توسط انتشارات قیام در قم به زیور طبع آراسته شده است. | ||
# دیوان طاقدیس: این اثر ادبی با بیش از چهار صد صفحه، مجموعه اشعار و قصیدههای نفیس ملا احمد نراقی در پند و اندرز حاکمان و پادشاهان و سایر مردم است که به نمونه ای از آن اشاره شد. چنانکه بخشی از آن شامل نکتههای ظریف ا خلاقی، عرفانی و بخش دیگرش هم حاوی سرودههایی در مصیبت امام حسین ـ علیه السلام ـ و یاران شهید آن حضرت است. در این وادی نیز ملا احمد نراقی تحت تأثیر دیوان «طائر قدسی» پدر واقع گشته و راه او را پی گرفته است. ملا احمد در فنون شعری نیز مهارت داشت و به صفایی تخلص میکرد و بیشتر اشعار او اخلاقی، عاشقانه، ذوقی و عارفانه بوده است: | # دیوان طاقدیس: این اثر ادبی با بیش از چهار صد صفحه، مجموعه اشعار و قصیدههای نفیس ملا احمد نراقی در پند و اندرز حاکمان و پادشاهان و سایر مردم است که به نمونه ای از آن اشاره شد. چنانکه بخشی از آن شامل نکتههای ظریف ا خلاقی، عرفانی و بخش دیگرش هم حاوی سرودههایی در مصیبت امام حسین ـ علیه السلام ـ و یاران شهید آن حضرت است. در این وادی نیز ملا احمد نراقی تحت تأثیر دیوان «طائر قدسی» پدر واقع گشته و راه او را پی گرفته است. ملا احمد در فنون شعری نیز مهارت داشت و به صفایی تخلص میکرد و بیشتر اشعار او اخلاقی، عاشقانه، ذوقی و عارفانه بوده است: | ||
{{شعر | {{شعر | ||
| عنوان = ملا احمد نراقی، دیوان اشعار، منتخب غزلیات و قطعات، | | عنوان = ملا احمد نراقی، دیوان اشعار، منتخب غزلیات و قطعات، شماره۲۹|ساقی به یاد یار بده ساغری ز می | ||
از آن گنه چه باک که باشد به یاد وی | از آن گنه چه باک که باشد به یاد وی | ||
خط ۱۵۰: | خط ۱۵۰: | ||
مست از خیال دوست «صفایی» نه مست می | مست از خیال دوست «صفایی» نه مست می | ||
| شاعر = ملا احمد نراقی | | شاعر = ملا احمد نراقی | ||
| منبع = ملا احمد نراقی، دیوان اشعار، منتخب غزلیات و قطعات، | | منبع = ملا احمد نراقی، دیوان اشعار، منتخب غزلیات و قطعات، شماره۲۹ | ||
}} | }} | ||
خط ۱۶۱: | خط ۱۶۱: | ||
« | « | ||
«... به تحقیق، من فقها و نویسندگان کتب فقهی را دیدم که در زمان غیبت، بسیاری از اموری را به حاکم وقت ارجاع میدهند و ولایت او را در اکثر کارها امضا میکنند. اما در این خصوص هیچ دلیلی ارائه نمیدهند، اگر هم بعضی دلیل آوردند، دلیلشان ناتمام میباشد. از طرفی با این که این مسئله خیلی مهم و سرنوشت ساز است ولی متأسفانه منقح نشده است.»<ref>عوائد الایام، ملا احمد نراقی، ص | «... به تحقیق، من فقها و نویسندگان کتب فقهی را دیدم که در زمان غیبت، بسیاری از اموری را به حاکم وقت ارجاع میدهند و ولایت او را در اکثر کارها امضا میکنند. اما در این خصوص هیچ دلیلی ارائه نمیدهند، اگر هم بعضی دلیل آوردند، دلیلشان ناتمام میباشد. از طرفی با این که این مسئله خیلی مهم و سرنوشت ساز است ولی متأسفانه منقح نشده است.»<ref>عوائد الایام، ملا احمد نراقی، ص ۵۳۰.</ref> | ||
بنابر این هنر ملا احمد نراقی در این بود که با تیزبینی و شجاعت کمنظیر و با یک بینش نوین حکومتی وارد عرصه پرمخاطره اجتهاد و فقاهت شد و این موضوع ریشه دار و اصیل را از پراکندگی رهانید و بدان انسجام، استحکام و پویایی بخشید. او با تلاش فقیهانه، مقوله «ولایت فقیه» را از لابلای متون فقهی، اصولی و کلامی استنباط کرد و بیرون کشید و آن را برای اولین بار به شکل یک اصل، مبنا، پایه و قاعده، درآورد و به جامعه اسلامی تحویل داد. فاضل نراقی در این باب با استناد به نوزده روایت از امامان معصوم ـ علیهم السلام ـ به تحلیل عقلی این احادیث میپردازد و مینویسد: | بنابر این هنر ملا احمد نراقی در این بود که با تیزبینی و شجاعت کمنظیر و با یک بینش نوین حکومتی وارد عرصه پرمخاطره اجتهاد و فقاهت شد و این موضوع ریشه دار و اصیل را از پراکندگی رهانید و بدان انسجام، استحکام و پویایی بخشید. او با تلاش فقیهانه، مقوله «ولایت فقیه» را از لابلای متون فقهی، اصولی و کلامی استنباط کرد و بیرون کشید و آن را برای اولین بار به شکل یک اصل، مبنا، پایه و قاعده، درآورد و به جامعه اسلامی تحویل داد. فاضل نراقی در این باب با استناد به نوزده روایت از امامان معصوم ـ علیهم السلام ـ به تحلیل عقلی این احادیث میپردازد و مینویسد: | ||
خط ۱۷۴: | خط ۱۷۴: | ||
=== زهد مثبت === | === زهد مثبت === | ||
گویند درویشی، نام ملا احمد نراقی و تعریف کتاب معراج السعادهٔ او را شنیده و به توهم این که این فقیه بزرگ، فردی منزوی و زاهد (به معنای منفی) است، به شدت مرید و شیفته وی شده بود؛ زیرا در مسلک درویشان و صوفیان، گوشه نشینی و بیتفاوتی نسبت به امور و مشکلات مردم، ارزش و زهد تلقی میگردد و مسئوولیت داشتن و از طریق آن به گرفتاریهای مردم رسیدگی کردن دنیا و ضد ارزش بهشمار میآید. به همین سبب روزی درویش به قصد زیارت ملا احمد نراقی وارد شهر کاشان میشود و چون دستگاه ریاست، رفت و آمد و مراجعه مردم را به وی میبیند، اندکی از ارادتش نسبت به او کاسته میشود. از سوی دیگر ملا احمد نراقی هم در دیدارهایی که با درویش انجام میدهد متوجه این موضوع میگردد. روز سوم درویش میگوید که تصمیم دارد به کربلا برود. ملا احمد در جواب میگوید: چه بهتر که من هم چنین قصدی داشتم. پس صبر کن تا با هم حرکت کنیم. در اینجا درویش میپرسد، چند روز باید صبر کنم تا شما آماده شوید؟ جواب میشنود: همین الان مهیا هستم. این سخن باعث شگفتی درویش شده، پرسش را دوباره تکرار میکند و جواب را به همان ترتیب دریافت مینماید. سپس با هم این سفر را آغاز میکنند. وقتی به چند فرسخی قم میرسند به خاطر رفع خستگی در کنار چشمه ای اتراق میکنند. در این حال درویش به نظر ناراحت میرسد و به فکر فرومیرود. ملا احمد نراقی علت را میپرسد، درویش میگوید: کشکول خود را در خانه شما جا گذاشتهام. نراقی میفرماید: این که چیزی نیست وقتی از سفر بازگشتیم، آن را تحویل میگیری. او قبول نمیکند و میگوید: من به این کشکول خیلی علاقه مندم. ملا احمد سؤال میکنم: آیا نمیتوانی مدتی بدون کشکول باشی؟ او جواب میدهد: من تبرزین خودم را میخواهم و آماده بازگشت به کاشان میشود. در این هنگام آن فقیه زاهد و پارسا میفرماید: ای دروش! من به آن ریاست و مقام و منزلتی که در کاشان دارم، اینقدر وابسته نیستم که تو، به این کشکول خود وابسته ای؟!<ref>در اقتصاد، استاد حسین مظاهری، ص | گویند درویشی، نام ملا احمد نراقی و تعریف کتاب معراج السعادهٔ او را شنیده و به توهم این که این فقیه بزرگ، فردی منزوی و زاهد (به معنای منفی) است، به شدت مرید و شیفته وی شده بود؛ زیرا در مسلک درویشان و صوفیان، گوشه نشینی و بیتفاوتی نسبت به امور و مشکلات مردم، ارزش و زهد تلقی میگردد و مسئوولیت داشتن و از طریق آن به گرفتاریهای مردم رسیدگی کردن دنیا و ضد ارزش بهشمار میآید. به همین سبب روزی درویش به قصد زیارت ملا احمد نراقی وارد شهر کاشان میشود و چون دستگاه ریاست، رفت و آمد و مراجعه مردم را به وی میبیند، اندکی از ارادتش نسبت به او کاسته میشود. از سوی دیگر ملا احمد نراقی هم در دیدارهایی که با درویش انجام میدهد متوجه این موضوع میگردد. روز سوم درویش میگوید که تصمیم دارد به کربلا برود. ملا احمد در جواب میگوید: چه بهتر که من هم چنین قصدی داشتم. پس صبر کن تا با هم حرکت کنیم. در اینجا درویش میپرسد، چند روز باید صبر کنم تا شما آماده شوید؟ جواب میشنود: همین الان مهیا هستم. این سخن باعث شگفتی درویش شده، پرسش را دوباره تکرار میکند و جواب را به همان ترتیب دریافت مینماید. سپس با هم این سفر را آغاز میکنند. وقتی به چند فرسخی قم میرسند به خاطر رفع خستگی در کنار چشمه ای اتراق میکنند. در این حال درویش به نظر ناراحت میرسد و به فکر فرومیرود. ملا احمد نراقی علت را میپرسد، درویش میگوید: کشکول خود را در خانه شما جا گذاشتهام. نراقی میفرماید: این که چیزی نیست وقتی از سفر بازگشتیم، آن را تحویل میگیری. او قبول نمیکند و میگوید: من به این کشکول خیلی علاقه مندم. ملا احمد سؤال میکنم: آیا نمیتوانی مدتی بدون کشکول باشی؟ او جواب میدهد: من تبرزین خودم را میخواهم و آماده بازگشت به کاشان میشود. در این هنگام آن فقیه زاهد و پارسا میفرماید: ای دروش! من به آن ریاست و مقام و منزلتی که در کاشان دارم، اینقدر وابسته نیستم که تو، به این کشکول خود وابسته ای؟!<ref>در اقتصاد، استاد حسین مظاهری، ص ۶.</ref> | ||
== رحلت == | == رحلت == | ||
در سالهای (۱۲۴۵ و ۱۲۴۴ هـ. ق) بیماری وبا فراگیر شده و بسیاری از مردم را به کام مرگ کشیده بود. بدین ترتیب ملا احمد نراقی هم در این ایام دچار این بیماری شد و چشم از جهان فروبست و به دیار ابدی شتافت. پیکرش از کاشان به نجف اشرف انتقال یافت و در کنار پدرش ملا محمد مهدی نراقی به خاک سپرده شد. تاریخ دقیق رحلت این عالم بزرگ چندان روشن نیست. اغلب محققان مانند: شیخ عباس قمی.<ref>فوائد الرضویه، ص 41.</ref> شیخ آقا بزرگ تهرانی،<ref>الذریعه، | در سالهای (۱۲۴۵ و ۱۲۴۴ هـ. ق) بیماری وبا فراگیر شده و بسیاری از مردم را به کام مرگ کشیده بود. بدین ترتیب ملا احمد نراقی هم در این ایام دچار این بیماری شد و چشم از جهان فروبست و به دیار ابدی شتافت. پیکرش از کاشان به نجف اشرف انتقال یافت و در کنار پدرش ملا محمد مهدی نراقی به خاک سپرده شد. تاریخ دقیق رحلت این عالم بزرگ چندان روشن نیست. اغلب محققان مانند: شیخ عباس قمی.<ref>فوائد الرضویه، ص 41.</ref> شیخ آقا بزرگ تهرانی،<ref>الذریعه، ج۶، ص ۲۷۶ و…</ref> خوانساری<ref>وضات الجنات، محمد باقر موسوی، ج۱، ص ۹۷.</ref> محمد رضا مظفر، علی اکبر دهخدا<ref>لغت نامه دهخدا، ج1، ۱۴۶۴ و ۱۳۸۳.</ref> و … آن را سال (۱۲۴۴ هـ. ق) نوشتند، برخی هم مثل: سید محسن امین<ref>اعیان الشیعه، ج۳، ص ۱۸۳.</ref> و مدرس تبریزی<ref>ریحانه الادب، میرزا محمد علی مدرس تبریزی، ج۶، ص ۱۶۳.</ref> میان (۱۲۴۵–۱۲۴۴ هـ. ق) و بین ۲۳ ربیع الثانی (۱۲۴۴ هـ. ق) و اوائل (۱۲۴۵ هـ. ق) به شیخ انصاری و در ذیقعده همین سال به برادرش ملا محمد مهدی معروف به (آقا بزرگ) اجازه روایت داده و در ربیع الاول (۱۲۴۵ هـ. ق) کتاب «قضا و شهادت» از مستند الشیعه را نگارش کرده است.<ref>عوائد الایام، ص 64.</ref> چنین نتیجه گرفته که تاریخ رحلت آن فقیه فرزانه روز ۲۳ ربیع الثانی (۱۲۴۵ هـ. ق) منحصر میشود.<ref>اندیشههای سیاسی محقق نراقی، محمد صادق مزینانی، ص ۴۱.</ref> در حالی که این قول هم مجرد احتمال است و نظر قطعی نمیتواند بهشمار آید. | ||
(تردید کردهاند، بعضی دیگر نیز با توجه به این که ملا احمد نراقی در شوال (۱۲۴۴ هـ. ق)) | (تردید کردهاند، بعضی دیگر نیز با توجه به این که ملا احمد نراقی در شوال (۱۲۴۴ هـ. ق)) |