امامت در قرآن و احادیث نبوی: تفاوت میان نسخه‌ها

آیه [[ولایت]] عبارت است از: «إِنَّمَا وَلِیكُمُ اللَّهُ وَ رَسُولُهُ وَ الَّذِینَ ءَامَنُواْ الَّذِینَ یقِیمُونَ الصَّلَوةَ وَ یؤْتُونَ الزَّكَوةَ وَ هُمْ رَاكِعُون»<ref>سوره مائده، آیه 55.</ref>؛ سرپرست و ولىّ شما، تنها خداست و پیامبر او و آن‌ها كه ایمان آورده‏‌اند همان‌ها كه نماز را برپا مى‌‏دارند، و در حال ركوع، زكات می‌‏دهند.». در کتاب‌های اهل سنت حدیثی از رسول گرامی اسلام (ص) در شأن نزول این آیه شریفه که [[امامت]] و ولایت امام علی (ع) را به اثبات می‌رساند نقل‌شده است که به ذکر یکی از آن‌ها بسنده می‌گردد:

در مجمع الزوائد از عمار یاسر نقل‌شده است که سائلی کنار علی بن ابی‌طالب (رض) که در حال رکوع بود ایستاد او انگشترش را از انگشت درآورد به او عطا کرد. در این هنگام رسول‌الله (ص) آمد و سائل، او را از این کار آگاه نمود، پس بر رسول خدا (ص) این آیه نازل گردید و رسول خدا آن را قرائت کرد سپس فرمود: «من كنت مولاه فعلی مولاه اللهم وال من والاه و عاد من عاداه؛ هر که من مولای اویم پس علی مولای اوست خدایا دوست بدار هر که او را دوست دارد و دشمن بدار هر که او را دشمن دارد».<ref>هیثمی،  مجمع الزوائد، ج 7 ، ص 16 – 17، بیروت، دار الكتب العلمیة ،1408 - 1988 م، طبع بإذن خاص من ورثة حسام الدین القدسی مؤسس مكتبة القدسی بالقاهرة.</ref>

ثعلبی نیز در تفسیر خود با سندهای مختلف احادیثی را درباره شأن نزول این آیه نقل نموده که همه آن‌ها می‌گویند این آیه درباره علی بن ابی‌طالب(ع) نازل‌شده است.<ref>رک: أبو إسحاق أحمد بن محمد بن إبراهیم الثعلبی النیسابوری، كشف والبیان (تفسیر الثعلبی )، ج 4ص 80-81،دار إحیاء التراث العربی - بیروت - لبنان - 1422هـ-2002م، الأولى، تحقیق: الإمام أبی محمد بن عاشور ، مراجعة وتدقیق الأستاذ نظیر الساعدی.</ref>

خداوند به پیامبر اسلام (ص) فرموده است: «یأَیهُّا الرَّسُولُ بَلِّغْ مَا أُنزِلَ إِلَیكَ مِن رَّبِّكَ وَ إِن لَّمْ تَفْعَلْ فَمَا بَلَّغْتَ رِسَالَتَهُ وَ اللَّهُ یعْصِمُكَ مِنَ النَّاسِ إِنَّ اللَّهَ لَا یَهدِى الْقَوْمَ الْكَافِرِین‏؛<ref>سوره مائده، آیه67.</ref>اى پیامبر! آنچه از طرف پروردگارت بر تو نازل‌شده است، کاملاً (به مردم) برسان! و اگر نكنى، رسالت او را انجام نداده‏‌اى! خداوند تو را از (خطرات احتمالى) مردم، نگاه مى‌‏دارد و خداوند، جمعیت كافران (لجوج) را هدایت نمى‌‏كند».  

در این آیه شریفه خداوند به رسول خدا(ص) دستور اکید فرموده که پیغام تازه‌ای به بشر ابلاغ کند و نیز به حضرت وعده داده که او را از خطراتی که ممکن است در این ابلاغ متوجه او شود نگهداری می‌کند. این پیغام تازه از لحن خطاب خداوند معلوم می‌شود، خطرناک‌ترین موضوعی است كه رسول‌الله (ص) به‌تازگی مأمور تبلیغ آن شده است. پس آیه شریفه از یك امر مهمى سخن می‌گوید. و آن امر هر چه هست امرى است كه رسول‌الله (ص) از تبلیغ آن مى‏ترسد، و در دل بنا دارد آن را تا یك روز مناسبى تأخیر بیندازد، چه اگر ترس آن جناب و تأخیرش در بین نبود حاجتى به این تهدید كه بفرماید:«وَ إِنْ لَمْ تَفْعَلْ فَما بَلَّغْتَ رِسالَتَهُ» نبود.<ref>رک: محمد حسین طباطبایی، المیزان فی تفسیرالقرآن، ج6، ص42-43، قم، دفتر انتشارات اسلامى جامعه‏ مدرسین حوزه علمیه قم، چ5، 1417ق.‏</ref>

معنای آیه شریفه این است که  این حكمى كه از ناحیه پروردگارت به تو نازل‌شده تبلیغ كن، كه اگر این‌یکی را تبلیغ نكنى مثل این است كه از تبلیغ مجموع دین كوتاهى كرده باشى، پس مراد این است كه این حكم را تبلیغ كن وگرنه اصل دین و یا مجموع آن را تبلیغ نكرده‏اى، و این‌یک معناى صحیح و معقولى است.<ref>المیزان فی تفسیرالقرآن، ج6، ص46</ref> اما رسول‌الله(ص) از اظهار آن اندیشناك بوده است. از همین جهت بوده كه خداوند امر اكید فرمود كه بدون هیچ ترسى آن را تبلیغ كند، و او را وعده داد كه اگر مخالفین درصدد مخالفت برآیند آن‌ها را هدایت نكند، و این مطلب را روایات شیعه و سنی  که گفته اند این آیه در شأن [[امام علی]] (ع) نازل شده، تائید مى‏كند و خداوند رسول‌الله(ص) را مأمور به تبلیغ آن نموده، و آن جناب از این عمل بیمناك بوده كه مبادا مردم خیال كنند وى از پیش خود پسر عم خود را جانشین خود قرار داده است، و به همین ملاحظه انجام آن امر را به انتظار موقع مناسب تأخیر انداخت تا اینكه این آیه نازل شد، ناچار در غدیر خم آن را عملى كرد و در آنجا فرمود: «من كنت مولاه فهذا على مولاه» یعنى هر كه من مولاى اویم، این على نیز مولاى اوست.<ref>رک: المیزان فی تفسیرالقرآن، ج6، ص 46- 48.</ref>

اعتقاد شیعه به [[دوازده امام]] ریشه در احادیث پیامبر اسلام (ص)دارد.  پیامبر خدا (ص) فرمود: اسلام پیوسته با دوازده امام عزیز خواهد بود.<ref>متقی هندی، كنز العمال، ج12 ص 32، بیروت، موسسه الرسالة، بی تا؛ ابن حجر عسقلانی، فتح الباری، ج13ص181، بیروت، دارالمعرفة للطباعة و النشر، دوم؛ ابو داد و طیاسی، مسند ابی داود، ص 105، بیروت، دارالحدیث؛ عمر بن عاصم، ضحاك، كتاب السنة، ص 518، بیروت، المكتب الاسلامی سوم، 1413.</ref>

  | شاخه فرعی4 =