trustworthy
۴۳۱
ویرایش
بدون خلاصۀ ویرایش |
|||
(یک نسخهٔ میانیِ ایجادشده توسط همین کاربر نشان داده نشد) | |||
خط ۹: | خط ۹: | ||
== عدل از دیدگاه امام علی(ع) == | == عدل از دیدگاه امام علی(ع) == | ||
از دیدگاه [[امام علی(ع)]] عدل پایه و زیربنائی است که پایداری جهان به آن بستگی دارد «العدل اساس به قوام العالم»<ref>مجلسی، محمد باقر، بحارالانوار، ج۷۸، ص۸۳.</ref> این عدل و عدالت به معنای قانونمندی و نظم و برقراری تعادل و توازن و قرار گرفتن هر پدیده در جای مناسب کیان و هستی خویش است: «العدل یضع الأمور مواضعها».<ref>شريف الرضي، محمد بن حسين، نهج البلاغه، حکمت ۴۳۷. برای اطلاعات بیشتر، ر.ک. مطهری، مرتضی، عدل الهی، تهران، صدرا، ۱۳۶۱ش، ص۵۹ به بعد.</ref> این اندیشه والا برگرفته از وحی است که فرمود: {{قرآن|وَالسَّمَاءَ رَفَعَهَا وَوَضَعَ الْمِیزَانَ |ترجمه=و آسمان را برافراشت و ترازو را گذاشت.|سوره= | از دیدگاه [[امام علی(ع)]] عدل پایه و زیربنائی است که پایداری جهان به آن بستگی دارد «العدل اساس به قوام العالم»<ref>مجلسی، محمد باقر، بحارالانوار، ج۷۸، ص۸۳.</ref> این عدل و عدالت به معنای قانونمندی و نظم و برقراری تعادل و توازن و قرار گرفتن هر پدیده در جای مناسب کیان و هستی خویش است: «العدل یضع الأمور مواضعها».<ref>شريف الرضي، محمد بن حسين، نهج البلاغه، حکمت ۴۳۷. برای اطلاعات بیشتر، ر.ک. مطهری، مرتضی، عدل الهی، تهران، صدرا، ۱۳۶۱ش، ص۵۹ به بعد.</ref> این اندیشه والا برگرفته از وحی است که فرمود: {{قرآن|وَالسَّمَاءَ رَفَعَهَا وَوَضَعَ الْمِیزَانَ |ترجمه=و آسمان را برافراشت و ترازو را گذاشت.|سوره=الرحمن|آیه=۷}} | ||
حضرت علی(ع) عدل را «رستگاری و کرامت»، «برترین فضایل»، «بهترین خصلت» و «بالاترین موهبت الهی» میدانند و آن را «مأنوس خلایق» و رعایت آن را موجب «افزایش برکات» ذکر میفرمایند. به نظر آن حضرت، جوهره و هسته اصلی ایمان، عدالت است و تمام نیکوییها از آن سرچشمه میگیرند. به اعتقاد حضرت علی(ع) ملاک حکمرانی، عدل است و عدالت محکمترین اساس و بنیانی است که در نظام اجتماعی وجود دارد. خداوند متعال عدالت را سبب قوام امور زندگانی مردم قرار داده تا از ظلم، نابسامانی و گناه درامان بمانند و احکام و قوانین به وسیله عدالت احیا، و اجرا گردند.حضرت علی(ع) بهترین نوع سیاست و حکومت را نوع مبتنی بر عدل دانسته و انتظام امور نظام سیاسی و مردم را به عدالت منوط کرده است.<ref>علیخانی، علی اکبر، عدالت در اندیشه سیاسی امام علی (ع)، اندیشه حوزه 1380 شماره 27</ref> | حضرت علی(ع) عدل را «رستگاری و کرامت»، «برترین فضایل»، «بهترین خصلت» و «بالاترین موهبت الهی» میدانند و آن را «مأنوس خلایق» و رعایت آن را موجب «افزایش برکات» ذکر میفرمایند. به نظر آن حضرت، جوهره و هسته اصلی ایمان، عدالت است و تمام نیکوییها از آن سرچشمه میگیرند. به اعتقاد حضرت علی(ع) ملاک حکمرانی، عدل است و عدالت محکمترین اساس و بنیانی است که در نظام اجتماعی وجود دارد. خداوند متعال عدالت را سبب قوام امور زندگانی مردم قرار داده تا از ظلم، نابسامانی و گناه درامان بمانند و احکام و قوانین به وسیله عدالت احیا، و اجرا گردند.حضرت علی(ع) بهترین نوع سیاست و حکومت را نوع مبتنی بر عدل دانسته و انتظام امور نظام سیاسی و مردم را به عدالت منوط کرده است.<ref>علیخانی، علی اکبر، عدالت در اندیشه سیاسی امام علی (ع)، اندیشه حوزه 1380 شماره 27</ref> | ||
خط ۲۲: | خط ۲۲: | ||
آن حضرت در نامههایی که برای استاندارانش نوشته است، مراتب عدالت در اجرای قانون را توصیه کرده است.<ref>شريف الرضي، محمد بن حسين، نهج البلاغه، نامه ۵ (نامه امام به اشعث بن قیس) نامه ۲۰ (برای زیاد بن اییه) نامه ۴۰ (به ابن عباس) نامه ۴۱ (نامه دوّم به ابن عباس).</ref> و از برخورد آن حضرت با استاندارانش از جمله پسر عمویش ابن عباس که قانونشکنی کرده، کاملاً استفاده میشود که همه برای آن حضرت در برابر قانون مساوی هستند. | آن حضرت در نامههایی که برای استاندارانش نوشته است، مراتب عدالت در اجرای قانون را توصیه کرده است.<ref>شريف الرضي، محمد بن حسين، نهج البلاغه، نامه ۵ (نامه امام به اشعث بن قیس) نامه ۲۰ (برای زیاد بن اییه) نامه ۴۰ (به ابن عباس) نامه ۴۱ (نامه دوّم به ابن عباس).</ref> و از برخورد آن حضرت با استاندارانش از جمله پسر عمویش ابن عباس که قانونشکنی کرده، کاملاً استفاده میشود که همه برای آن حضرت در برابر قانون مساوی هستند. | ||
در حکومت حضرت علی(ع) همه در مقابل قانون برابر بودند و هیچ گونه تفاوت و برتری میان اشخاص، گروهها و طبقات اجتماعی وجود نداشت. امام(ع) صریحاً به استاندار مصر دستور میدهند<ref>علی | در حکومت حضرت علی(ع) همه در مقابل قانون برابر بودند و هیچ گونه تفاوت و برتری میان اشخاص، گروهها و طبقات اجتماعی وجود نداشت. امام(ع) صریحاً به استاندار مصر دستور میدهند<ref>علیخانی، علی اکبر، عدالت در اندیشه سیاسی امام علی(ع)، اندیشه حوزه 1380 شماره 27</ref>: «... بپرهیز از مقدم داشتن خود، در اموری که مردم در آن مساویند.»<ref>شريف الرضي، محمد بن حسين، نهجالبلاغه، ترجمه سید جعفر شهیدی، نامه 53، ص340.</ref> | ||
== عدالت در رعایت حقوق مردم == | == عدالت در رعایت حقوق مردم == | ||
خط ۳۰: | خط ۳۰: | ||
== عدالت و قاطعیت در حفظ و تقسیم بیت المال == | == عدالت و قاطعیت در حفظ و تقسیم بیت المال == | ||
قاطعیت امام علی(ع) در اجرای عدالت را پیامبر چنین تأکید کرد: دست من و دست علی در اجرای عدالت برابر است».<ref> | قاطعیت امام علی(ع) در اجرای عدالت را پیامبر چنین تأکید کرد: دست من و دست علی در اجرای عدالت برابر است».<ref>متقی هندی، علی بن حسام، کنز العمال، ج۱۱، ص۶۰۴، مؤسسة الرساله بیروت، چاپ پنجم.</ref> این قاطعیت در خصوص بیتالمال تجلی خاصی دارد: | ||
ابن ابی الحدید از ابن عباس نقل میکند: امام علی(ع) در روز دوم حکومت خویش در مسجد سخنرانی کرد و فرمود: «به خدا سوگند آنچه از بیتالمال مسلمین به این و آن بخشیدهاند، به صاحب اصلیاش (بیت المال) برمیگردانم، هر چند آن اموال کابین و مهریه زنان بوده یا کنیزانی خریده باشند، زیرا عدالت گشایش میآورد.»<ref>شرح ابن ابی الحدید، ج۱، ص۲۷۰؛ شريف الرضي، محمد بن حسين، نهج البلاغه، خطبه ۱۵.</ref> | ابن ابی الحدید از ابن عباس نقل میکند: امام علی(ع) در روز دوم حکومت خویش در مسجد سخنرانی کرد و فرمود: «به خدا سوگند آنچه از بیتالمال مسلمین به این و آن بخشیدهاند، به صاحب اصلیاش (بیت المال) برمیگردانم، هر چند آن اموال کابین و مهریه زنان بوده یا کنیزانی خریده باشند، زیرا عدالت گشایش میآورد.»<ref>شرح ابن ابی الحدید، ج۱، ص۲۷۰؛ شريف الرضي، محمد بن حسين، نهج البلاغه، خطبه ۱۵.</ref> |