آیه ۴۶ سوره فصلت: تفاوت میان نسخه‌ها

اگر آنها به این کتاب و این آئین بزرگ ایمان نیاورند نه بخداوند زیانی می‌رسانند، و نه به تو، چرا که خوبیها و بدیها همه به صاحبانش بازمی‌گردد و آنها هستند که میوه شیرین یا تلخ اعمال خویش را می‌چینند.<ref>مکارم شیرازی، ناصر، تفسیر نمونه، تهران، دار الکتب الإسلامیة، ۱۳۷۱ش، ج‏20، ص: 307</ref>

ریشهٔ حوادث تلخ و شیرین را در عملکرد خود جستجو کنید. «مَنْ عَمِلَ صالِحاً فَلِنَفْسِهِ وَ مَنْ أَساءَ فَعَلَیْها» وبه دیگران نسبت ندهید: به خدا نسبت ندهید. چنان‌که قرآن می‌فرماید: همین که انسان را پروردگارش آزمایش و اکرام نماید، گوید: پروردگارم مرا گرامی داشته و در شرایط دیگر گوید: پروردگارم مرا خوار کرد. رَبِّی أَکْرَمَنِ‏ … رَبِّی أَهانَنِ امّا قرآن پاسخ می‌دهد: چنین نیست بلکه خواری شما به خاطر آن است که به یتیم و مسکین رسیدگی نکردید. «کَلَّا بَلْ لا تُکْرِمُونَ الْیَتِیمَ»(۱). فجر، ۱۵–۲۰. به مردم نسبت ندهید. چنان‌که در قیامت مستضعفان به مستکبران می‌گویند: «لَوْ لا أَنْتُمْ لَکُنَّا مُؤْمِنِینَ»(۲). سبأ، ۳۱. شما مقصّرید، اگر شما نبودید، ما ایمان می‌آوردیم. به نیاکان منسوب نسازید. هنگامی که به منحرفان گفته می‌شود از آنچه خداوند نازل کرده پیروی کنید گویند: «نَتَّبِعُ ما وَجَدْنا عَلَیْهِ آباءَنا»(۳). لقمان، ۲۱. ما از آنچه پدرانمان را بر آن یافته‌ایم پیروی می‌کنیم. به انبیا نسبت ندهید. چنان‌که کفّار انبیا را مقصّر می‌دانستند و به آنان می‌گفتند: «إِنَّا تَطَیَّرْنا بِکُمْ»(۴). یس، ۱۸. ما وجود شما را شوم می‌دانیم و تمام بدبختی‌های ما از سوی شماست. قرآن می‌فرماید: «مَنْ عَمِلَ صالِحاً»(۳). فصلت، ۴۶. یعنی اصل عمل است، از هر کس که صورت پذیرد. به شیطان نسبت ندهید. چنان‌که شیطان می‌گوید: مرا مقصّر ندانید و ملامت نکنید، بلکه خودتان را سرزنش کنید، «دَعَوْتُکُمْ فَاسْتَجَبْتُمْ» ابراهیم، ۲۲. این شما هستید که دعوت مرا با آزادی و آگاهی پذیرفتید.<ref>قرائتی، محسن، تفسیر نور، ج‏8، ص: 356

تهران، مرکز فرهنگی درسهایی از قرآن‏، ۱۳۸۸ش.</ref>

آیه شریفه در رابطه با مطالب گذشته و رجوع اعمال خوب و بد به خود عامل است و اگر این عدالت نبود و خدا نیک و بد را در یک چشم می‌دید، بسیار بسیار ظالم می‌بود البته نسبت به نیکوکاران، در سوره حج/ ۱۰ فرموده: ذلِکَ بِما قَدَّمَتْ یَداکَ وَ أَنَّ اللَّهَ لَیْسَ بِظَلَّامٍ لِلْعَبِیدِ این آیه می‌گوید: ای کافر، خدا تو را عذاب خواهد کرد، زیرا که خدا ظلام نیست، یعنی اگر عذاب نمی‌کرد، نسبت به نیکوکاران ظلام می‌شد و حق آنها پایمال می‌گردید.<ref>قرشی بنابی، علی‌اکبر، تفسیر احسن الحدیث، تهران، بنیاد بعثت، ۱۳۷۵ش، ج‏9، ص: 442.</ref>

خداوند استدلال فرمود که هر کس، عبادتی انجام دهد برای خودش نموده، زیرا ثواب این عملش به خودش خواهد رسید، و خاصیّتش برای او خواهد بود نه دیگری. این آیه در پاسخ کسی است که خیال می‌کند خداوند به بندگان ظلم می‌کند و بعضی از افراد را بجای دیگری بمکافات گناه می‌رساند، و ثواب افراد را بدیگری می‌دهد.<ref>طبرسی، فضل بن حسن‏، ترجمه تفسیر مجمع البیان، عده ای از فضلا، تهران، ۱۳۷۱ش، ج‏22، ص: 80</ref>

مقصود ثواب و عقاب است.<ref>کشف الاسرار و عدة الابرار، ج‏8، ص: 540، میبدی، احمد بن محمد، تهران، امیرکبیر، ۱۳۷۱ش، به اهتمام علی اصغر حکمت،</ref>

َ هر که بکند صالِحاً کرداری شایسته از طاعت و عبادت پس از برای نفس او است یعنی منفعت و ثواب آن راجع است باو نه بغیر او وَ مَنْ أَساءَ و هر که عمل بد کند از فسق و معصیت فَعَلَیْها پس بر او است یعنی وبال و عقاب آن ملحق است باو.<ref>کاشانی، فتح‌الله بن شکرالله‏، منهج الصادقین فی إلزام المخالفین، تهران، اسلامیه، بیتا، ج‏8، ص: 195</ref>

این معنا در ضمن چندین آیه تکرار شد و از آن جمله، در آیه ۵۴ از سوره یس: «آن روز که به کسی ستم نمی‌شود و جز همانند کاری که کرده‌اید پاداش نمی‌بینید». آیه ۱۷ از سوره غافر: «آن روز هرکس را همانند عملش جزا می‌دهند و به کسی ستمی نمی‌رود» و دیگر آیات فراوانی که می‌گوید: انسان مختار است، نه مجبور.<ref>مغنیه، محمدجواد، ترجمه تفسیر کاشف، ترجمه موسی دانش، قم،

 

 

، ۱۳۷۸ش، ج‏6، ص: 811</ref>