دلیل استغفار معصومان(ع): تفاوت میان نسخه‌ها

اگر پیامبران و امامان معصوم اند و هیچ‌گاه مرتکب گناه نمی‌شوند، دلیل آن همه گریه و استغفارشان چیست؟

آری، یحیی چنان بود؛ ولی محمد (صلی الله علیه وآله وسلم) به درجاتی بالاتر از آن دست یافت. یحیی بن زکریا در زمانی می‌زیست که نه جاهلیّتی وجود داشت و نه بتی در کار بود، ولی به محمّد (صلی الله علیه وآله وسلم) در سنّ کودکی و در میان بت پرستان و حزب شیطان، حکم الهی و فهم و آگاهی داده شد و هرگز گرایشی به بت‌ها در او پدید نیامد… آن حضرت نیز بدون آن که جرم و گناهی از او سر زده باشد از خشیت خدا چندان می‌گریست که جای گاه نمازش مرطوب می‌گشت.

نیازی نیست که در این‌جا از چگونگی گریه‌های معصومان و ناله‌های شبانهٔ آنان بیش از این سخن بگوییم، زیرا:

این نکته نیز قابل پذیرش است که «آن همه راز و نیاز پر سوز و گداز... ادا و اطوار و نمایش برای دیگران نبوده، واقعاً احساس گناه می‌کرده‌اند». اندیشمند بزرگ شیعه، مرحوم اربلی (متوفای ۶۹۲ هـ ق) یکی از کسانی است که بر این حقیقت تأکید ورزیده و به گفته ی خود، با تأمل در آن و با عنایات امام موسی بن جعفر(علیه السلام) به نتایج ارزش‌مندی دست یافته است.  گناهی که معصومان راه گریزی از آن ندارند و برای جبران آن ناله سر می‌دهند، آلودگی به محرّمات الهی نیست; بلکه هر که در آن درگه مقرّب تر است، معیار دقیق تری را برای سنجش تخلّفات خود در نظر می‌گیرد و چیزی را گناه می‌شمارد که دیگران به سادگی از کنار آن می‌گذرند. با مثالی ساده به روشنی مطلب می‌افزاییم: بسیارند کسانی که از قضا شدن نماز واجب شان اندوهی به خود راه نمی‌دهند و کم نبوده‌اند تقوا پیشه گانی که از به جا نیاوردن نمازی مستحبّی ناله سر داده‌اند و این زنجیره هم چنان ادامه دارد و هیچ‌گاه پایان نمی‌پذیرد. هر چه بر معرفت و محبّت ره رو راه خدا افزوده گردد، بار سنگین تری بر دوش خود احساس می‌کند و بیش از پیش بر کوتاهی خود در انجام وظیفه، آن چنان‌که شایسته ی پروردگار است، پی می‌برد.  سخن را با کلامی از مرحوم اربلی که از زاویه ای دیگر بر احساس گناه معصومان نظر انداخته است، پایان می‌دهیم:

پیامبران و امامان ـ که سلام خدا بر آنان باد ـ همواره در یاد خدا به سر می‌بردند و در بالاترین مراتب قرب الهی ره می‌سپردند و پیوسته در این اندیشه بودند که مبادا لحظه ای از یاد او غافل گردند. پس هر گاه اندکی از این مرتبه ی والا فروتر می‌آمدند و از سر نیاز به اموری هم چون خوردن و آشامیدن، روابط زناشویی و یا حلّ و فصل مسائل اجتماعی روی می‌آوردند، این را گناهی بزرگ برای خویش می‌شمردند. استغفار و توبه ی آنان نیز از چنین اعمالی بوده که خودداری از آن‌ها شایسته ی محبّان و مقرّبان درگاه الهی است. بر این اساس است که پیامبر اکرم(صلی الله علیه وآله وسلم) می‌فرماید: «حَسَناتُ الابرار سَیِّئاتُ المُقرَّبین»; چه بسا اعمالی که برای نیکان، پسندیده و برای مقرّبان، ناپسند است.