ازدواج یوسف و زلیخا: تفاوت میان نسخه‌ها

روایتگر ازدواج [[یوسف(ع)]] با زلیخا در متون تفسیری، روایی و تاریخی اهل سنت، وَهْب بن مُنبِّه است. در [[تفسیر قرطبی]] آمده است که وهب از ازدواج یوسف با زلیخا می‌گوید. در این داستان آمده که یوسف به زلیخا می‌گوید: آیا عشق و محبت تو به من هنوز باقی است. زلیخا دیدن یوسف را دوست داشتنی‌تر از دنیا می‌خواند. یوسف به نماز می‌ایستد و زلیخا به او اقتدا می‌کند. یوسف(ع) بینایی، جوانی و زیبایی زلیخا را از خدا طلب می‌کند و خدا جوانی، زیبایی و بینایی را به زلیخا بازمی‌گرداند به گونه‌ای که او زیباتر از گذشته می‌شود. یوسف با زلیخا ازدواج می‌کند و او را دختر می‌یابد. از او درباره این موضوع پرسش می‌کند. زلیخا در جواب از ناتوانی جنسی شوهر سابق خود می‌گوید. زلیخا دو پسر به نام‌های افراثیم و منشأ به دنیا می‌آورد و محبت یوسف به او چند برابر محبت زلیخا به خودش می‌شود. افزون بر قرطبی، شمار دیگری از تفسیرنویسان اهل سنت چون [[ابن‌کثیر]] و [[سیوطی]] این روایت را با کمی تفاوت یاد می‌کنند.<ref>بهرامی، محمد، «ازدواج یوسف با زلیخا، حقیقت یا خرافه»، دوره ۲۶، شماره ۱۵۲، شماره پیاپی ۱۵۲، تیر ۱۳۸۸ش، ص ۱۴۵ تا ۲۷۰.</ref>

روایت وهب بن منبه، از چند جهت مخدوش است و بر فرض درستی، در شمار اسرائیلیات قرار می‌گیرد و آبشخور اصلی خرافه ازدواج یوسف با زلیخا شناخته می‌شود: الف. ضعف راوی؛ وهب بن منبه از بزرگان اهل کتاب در یمن بوده و با کتب آسمانی آشنایی کامل داشته است. از این رو، بسیاری از بزرگان اهل سنت و شیعه او را در شمار کسانی می‌آورند که اسرائیلیات بسیار در دین وارد کرده است.<ref>سیمایی، مهدی، مشهورات بی‌اعتبار در تاریخ و حدیث، دفتر اول، قم، کتاب طه، ۱۳۹۸ش، ص۱۲۲؛ جعفری، یاقوت، «اسرائیلیات در کتاب‌های تفسیری و تاریخی»، تاریخ اسلام در آینه پژوهش، سال چهارم، شماره دوم، تابستان ۱۳۸۶ش.</ref> ب. ناسازگاری با دیگر روایات؛ روایت وهب، دست کم با دو روایت دیگر ناسازگار می‌نماید: روایت نخست، روایت ماوردی است که [[طبرسی]]، عبدالعزیز سلمی دمشقی، و قرطبی آن را نقل می‌کنند. روایت دوم، روایت ابن اسحاق است؛ چه این که در این روایت، از ازدواج یوسف با راعیل سخن گفته شده و راعیل همسر (اطفیر) عزیز مصر خوانده شده است. ج. [[آلوسی]] از مفسران برجسته اهل سنت خبر ازدواج یوسف و زلیخا را از خبرهایی می‌خواند که محدثین به آن اعتماد ندارند و برای آن هیچ اصلی نمی‌شناسند. د. روایت [[تورات]] از ازدواج حضرت یوسف، متفاوت با روایت وهب و ابن اسحاق است.