automoderated، ناظمان (CommentStreams)، trustworthy
۱۶٬۰۱۱
ویرایش
قبة الصخره: تفاوت میان نسخه‌ها
←تاریخچه
A.rezapour (بحث | مشارکتها) (←تیتر) |
A.rezapour (بحث | مشارکتها) |
||
| خط ۱۱: | خط ۱۱: | ||
قبه الصخره، یکی از قدیمی‌ترین بناهای تاریخیِ برجای مانده از دوره امویان است که در سال ۶۶ هجری به دستور عبدالملک بن مروان (متوفای ۸۶ه.ق) ساخته شد. مشهور است که هدف اصلی عبدالملک برای ساختن گنبد بر روی صخره شریفه، جلوگیری از تماس مردمان شام و مصر با عبدالله بن زبیر بود که در مکه حکومت می‌کرد و مردم را به بیعت با خود فرا می‌خواند. گفته شده عبدالملک برای ساخت قبه الصخره، علاوه بر دلیل یادشده، انگیزه‌های دیگری نیز داشته است؛ از جمله: جلب قلوب یهودیان شام، مقابله با تفوّق تمدنی فرهنگی رومیان مسیحی، زنده نگه داشتن حادثه معراج پیامبرs، محافظت از صخره در برابر تغییرات جوّی و به یادگار نهادن اثری از دوران حکومتداری خویش، می‌توانند دلایلی موجه برای این کار دانسته شوند.<ref>امرایی، محمد و دیگران، «دلایل ساخت قبه الصخره توسط عبدالملک بن مروان»، سخن تاریخ، سال سیزدهم، بهار و تابستان ۱۳۹۸ش، شماره ۲۹، ص۱۸۵.</ref> | قبه الصخره، یکی از قدیمی‌ترین بناهای تاریخیِ برجای مانده از دوره امویان است که در سال ۶۶ هجری به دستور عبدالملک بن مروان (متوفای ۸۶ه.ق) ساخته شد. مشهور است که هدف اصلی عبدالملک برای ساختن گنبد بر روی صخره شریفه، جلوگیری از تماس مردمان شام و مصر با عبدالله بن زبیر بود که در مکه حکومت می‌کرد و مردم را به بیعت با خود فرا می‌خواند. گفته شده عبدالملک برای ساخت قبه الصخره، علاوه بر دلیل یادشده، انگیزه‌های دیگری نیز داشته است؛ از جمله: جلب قلوب یهودیان شام، مقابله با تفوّق تمدنی فرهنگی رومیان مسیحی، زنده نگه داشتن حادثه معراج پیامبرs، محافظت از صخره در برابر تغییرات جوّی و به یادگار نهادن اثری از دوران حکومتداری خویش، می‌توانند دلایلی موجه برای این کار دانسته شوند.<ref>امرایی، محمد و دیگران، «دلایل ساخت قبه الصخره توسط عبدالملک بن مروان»، سخن تاریخ، سال سیزدهم، بهار و تابستان ۱۳۹۸ش، شماره ۲۹، ص۱۸۵.</ref> | ||
== تیتر == | |||
وی دستور ساختمان قبةالصخره ــ نخستین بنای مبتنی بر خودآگاهی معماری اسلامی ــ را داد كه هنوز هم یكی از باشكوه‌ترین كارهای هنری به شمار می‌آید. اهمیت آن از یك سو در گرو شكل و آرایه، و از سوی دیگر غنای مفاهیم هم پیوند آن و اثر شدیدش در شهر است. | |||
این سازۀ استوانه‌ای روی صخرۀ شگفت‌انگیزی كه بر سطح زمین پدیدار شده، و رأس یكی از تپه‌ها بوده است، قرار دارد. غاری طبیعی در آنجاست كه طی سده‌ها بسیار وسعت یافته است. ۴ در با هشتیهای كوچكی در جلو آنها در مركزِ هریك از چهار جهت اصلی‌ِ بنا جای دارد. اندیشۀ ژرفی برای طرح قبةالصخره به‌كار گرفته شده بوده است. | |||
چرا قبةالصخره بنیان یافت؟ معنای آن در گذشته و امروز چیست؟ | |||
بزرگداشت بسیاری از رخدادهای تاریخ مقدس همچون آغاز آفرینش، یا معراج پیامبر (ص) و تقوای عامۀ مردم كه آن را به خود صخره و ناحیۀ پیرامون قبةالصخره پیوند می‌داده‌اند. | |||
تاریخ تفاسیر و توصیفهای بیت‌المقدس ــ كه شامل ساختن بنا و توضیح كاربریِ آن در گذشته و حال بوده ــ هنوز درخور تحقیق است. با این حال، باید افزود كه علاوه بر مفاهیم اسلام‌گرایی فراگیر، قبةالصخره دارای مفاهیم محلی نیز هست: یكی آنكه زیارتگاهی محلی برای سوریها و فلسطینیها، و حرمی برای نمایش تقوای زنان است؛ دیگر اینكه اكنون نماد آرمانهای ملی است. قبۀالصخره می‌توانست چنین تنوعی از كاركردها را بدون تغییر زیادی در شكل آنها جلوه‌گر سازد، زیرا واقعاً یك كار هنری است كه ارزش زیباشناسی آن جنبه‌های دیگر آن را تحت‌الشعاع قرار داده است. | |||
قبةالصخره مشرف بر شهر كهن بیت‌المقدس است و از هر سوی شهر دیده می‌شود، اما كاركردهای بصری آن به عنوان پاسخ اسلام به كلیسای قیامت مسیحی در بخش غربی شهر است و به منزلۀ مرحلۀ انتقالی است از جهان مردم زنده به سوی آنهایی كه در بخش خاوری شهر مدفون‌اند و در انتظار جهانی كه خواهد آمد، به سر می‌برند.<ref>جمعی از نویسندگان، «بیت‌المقدس»، دائرة المعارف بزرگ اسلامی، تهران، مرکز دائرة المعارف بزرگ اسلامی، ج۱۳، ذیل مدخل.</ref> | |||
== تاریخچه == | == تاریخچه == | ||