پرش به محتوا

سید احمد خوانساری: تفاوت میان نسخه‌ها

خط ۱۰۱: خط ۱۰۱:


آیت‌ﷲ خوانساری در آستانه انقلاب و با فراگیری آن نیز، با انقلابیون همراهی چندانی نکرد. آیت‌ﷲ خوانساری با برخوردهای انقلابی موافقتی نکرد. وی اعتراض‌هایی را به نحوه عملکرد حاکمیت داشت، اما با مشی انقلابی‌گری نیز موافتی نکرد.<ref>طباطبایی، سید هادی، «[https://mobahesat.ir/7281 مشی سیاسی سید احمد خوانساری؛ مرجعی میانه‌رو یا محافظه‌کار]»، تاریخ درج مطلب: ۲۴ اردی بهشت ۱۳۹۴ش، تاریخ بازدید: ۲۱ شهریور ۱۴۰۲ش.</ref>
آیت‌ﷲ خوانساری در آستانه انقلاب و با فراگیری آن نیز، با انقلابیون همراهی چندانی نکرد. آیت‌ﷲ خوانساری با برخوردهای انقلابی موافقتی نکرد. وی اعتراض‌هایی را به نحوه عملکرد حاکمیت داشت، اما با مشی انقلابی‌گری نیز موافتی نکرد.<ref>طباطبایی، سید هادی، «[https://mobahesat.ir/7281 مشی سیاسی سید احمد خوانساری؛ مرجعی میانه‌رو یا محافظه‌کار]»، تاریخ درج مطلب: ۲۴ اردی بهشت ۱۳۹۴ش، تاریخ بازدید: ۲۱ شهریور ۱۴۰۲ش.</ref>
تحلیل و برآورد کلی از خط مشی سیاسی خوانساری از ۱۳۴۱ش و تصویب لایحه انجمنهای ایالتی و ولایتی تا فروپاشی حکومت پهلوی در ۱۳۵۷ش، و نیز اقدامات او در مقاطع گوناگون در برابر حکومت، نشان می‌دهد که سیره سیاسیِ وی به تدریج از مخالفت آشکار با سیاستهای رژیم و اعلام صریح مواضع خود به نوعی احتیاط و میانه‌روی روی آورده است. البته خوانساری از ابتدا در شمار مخالفان تند و صریح حکومت و به ویژه شخص محمدرضاشاه نبود. او که از ناکامی علمای نجف در جریان مشروطه خاطرات ناخوشایندی داشت، منش مداراگرایانه حائری یزدی و بروجردی با حکومت را باور داشت، هرچند به نزدیکی با حکومت روی خوش نشان نمی‌داد. خوانساری پس از پیروزی انقلاب اسلامی نیز در صحنه سیاست حضور جدّی نداشت و باتوجه به آنکه وی در آن زمان بیش از نود سال داشت، شاید سالخوردگی وی نیز در این امر بی تأثیر نبوده باشد. با وجود این، وی در این دوره مورد توجه و احترام امام خمینی بود.<ref>کاظمی افشار، هاجر، «خوانساری احمد»، دانشنامه جهان اسلام، تهران، بنیاد دائرة المعارف اسلامی، ۱۳۹۳ش، ج۱۶، ذیل مدخل.</ref>


== جایگاه علمی و اخلاقی ==
== جایگاه علمی و اخلاقی ==
خط ۱۰۶: خط ۱۰۸:


او به سبب جایگاه علمی و اخلاقی ممتاز خود و نیز حضور و فعالیت مستمر در این مسجد مهم ـکه در مرکز بازار تهران قرار داشت ــ صاحب شخصیتی مقبول و بانفوذ سیاسی ـ اجتماعی شد. پس از درگذشت بروجردی، برخی از علمای طراز اول خواستار آن شدند که خوانساری به نجف یا قم برود و مرجعیت عام شیعیان را بپذیرد، ولی خوانساری تهران را ترک نکرد؛ در هر صورت، از این زمان به بعد، خوانساری یکی از مراجع تقلید شد و برخی از شیعیان پاکستان، عراق و نیز بسیاری از مردم ایران، وی را به عنوان مرجع تقلید خویش برگزیدند.
او به سبب جایگاه علمی و اخلاقی ممتاز خود و نیز حضور و فعالیت مستمر در این مسجد مهم ـکه در مرکز بازار تهران قرار داشت ــ صاحب شخصیتی مقبول و بانفوذ سیاسی ـ اجتماعی شد. پس از درگذشت بروجردی، برخی از علمای طراز اول خواستار آن شدند که خوانساری به نجف یا قم برود و مرجعیت عام شیعیان را بپذیرد، ولی خوانساری تهران را ترک نکرد؛ در هر صورت، از این زمان به بعد، خوانساری یکی از مراجع تقلید شد و برخی از شیعیان پاکستان، عراق و نیز بسیاری از مردم ایران، وی را به عنوان مرجع تقلید خویش برگزیدند.
تحلیل و برآورد کلی از خط مشی سیاسی خوانساری از ۱۳۴۱ش و تصویب لایحه انجمنهای ایالتی و ولایتی تا فروپاشی حکومت پهلوی در ۱۳۵۷ش، و نیز اقدامات او در مقاطع گوناگون در برابر حکومت، نشان می‌دهد که سیره سیاسیِ وی به تدریج از مخالفت آشکار با سیاستهای رژیم و اعلام صریح مواضع خود به نوعی احتیاط و میانه‌روی روی آورده است. البته خوانساری از ابتدا در شمار مخالفان تند و صریح حکومت و به ویژه شخص محمدرضاشاه نبود. او که از ناکامی علمای نجف در جریان مشروطه خاطرات ناخوشایندی داشت، منش مداراگرایانه حائری یزدی و بروجردی با حکومت را باور داشت، هرچند به نزدیکی با حکومت روی خوش نشان نمی‌داد.
خوانساری پس از پیروزی انقلاب اسلامی نیز در صحنه سیاست حضور جدّی نداشت و باتوجه به آنکه وی در آن زمان بیش از نود سال داشت، شاید سالخوردگی وی نیز در این امر بی تأثیر نبوده باشد. با وجود این، وی در این دوره مورد توجه و احترام امام خمینی بود.


بسیاری از عالمان معاصر احتیاط بسیار و ورع خوانساری را ستوده و وی را در تهذیب نفس و فضائل اخلاقی چون ادب، تواضع و ساده زیستی دارای مرتبه ای بلند دانسته‌اند.
بسیاری از عالمان معاصر احتیاط بسیار و ورع خوانساری را ستوده و وی را در تهذیب نفس و فضائل اخلاقی چون ادب، تواضع و ساده زیستی دارای مرتبه ای بلند دانسته‌اند.


جایگاه علمی رفیع او نیز برای همگان مشهود بود، چنان‌که بسیاری از بزرگان حوزه قم، نجف و کربلا پس از درگذشت آیت اللّه بروجردی وی را اعلم و دارای دقت نظر در مسائل فقهی می‌دانسته‌اند.
جایگاه علمی رفیع او نیز برای همگان مشهود بود، چنان‌که بسیاری از بزرگان حوزه قم، نجف و کربلا پس از درگذشت آیت اللّه بروجردی وی را اعلم و دارای دقت نظر در مسائل فقهی می‌دانسته‌اند. ویژگی مهم فقه خوانساری، استقلال در رأی است که در بسیاری موارد به مخالفت او با دیدگاه مشهور انجامیده است. مثلا خوانساری در ادله نجاست اهل کتاب مناقشه کرده است. گستره ولایت فقها را مضیّق شمرده و حتی تصرفاتی مانند اجرای حدود و قصاص در عصر غیبت را برای آنان جایز ندانسته است. خوانساری قائل به جواز عمل کردن قاضی به علم خویش بوده و آن را یکی از راه‌های کشف حقیقت شمرده است. او در برخی ادله شرط مرد بودن قاضی مناقشه کرده است. به نظر او در شبهای مهتابی، فجر صادق دیرتر از شبهای دیگر تحقق می‌یابد. خوانساری در ادله حرمت بازیِ بدون رهن با آلات قمار مناقشه کرده و درنتیجه دلالت این ادله را بر حرمت شطرنج قابل خدشه دانسته، هرچند در مقام فتوا آن را جایز به‌شمار نیاورده است.<ref>کاظمی افشار، هاجر، «خوانساری احمد»، دانشنامه جهان اسلام، تهران، بنیاد دائرة المعارف اسلامی، ۱۳۹۳ش، ج۱۶، ذیل مدخل.</ref>
 
ویژگی مهم فقه خوانساری، استقلال در رأی است که در بسیاری موارد به مخالفت او با دیدگاه مشهور انجامیده است. مثلا خوانساری در ادله نجاست اهل کتاب مناقشه کرده است. گستره ولایت فقها را مضیّق شمرده و حتی تصرفاتی مانند اجرای حدود و قصاص در عصر غیبت را برای آنان جایز ندانسته است. خوانساری قائل به جواز عمل کردن قاضی به علم خویش بوده و آن را یکی از راه‌های کشف حقیقت شمرده است. او در برخی ادله شرط مرد بودن قاضی مناقشه کرده است. به نظر او در شبهای مهتابی، فجر صادق دیرتر از شبهای دیگر تحقق می‌یابد.
 
خوانساری در ادله حرمت بازیِ بدون رهن با آلات قمار مناقشه کرده و درنتیجه دلالت این ادله را بر حرمت شطرنج قابل خدشه دانسته، هرچند در مقام فتوا آن را جایز به‌شمار نیاورده است.<ref>کاظمی افشار، هاجر، «خوانساری احمد»، دانشنامه جهان اسلام، تهران، بنیاد دائرة المعارف اسلامی، ۱۳۹۳ش، ج۱۶، ذیل مدخل.</ref>


== تیتر ==
== تیتر ==
خط ۱۳۲: خط ۱۲۶:
مرحوم آقا سید احمد جامع معقول و منقول بود نه تنها در فقه و اصول و رجال و درایه که در فلسفه و کلام نیز کار کرده بود و به مبانی عقلی احاطه داشت. برخی از بزرگان، شوارق را نزد ایشان خوانده‌اند و کتاب عقاید الحقه که یک دوره ا صول دین استدلالی است میزان احاطه ایشان به فلسفه و کلام را نشان می‌دهد. ص۲۳۲.
مرحوم آقا سید احمد جامع معقول و منقول بود نه تنها در فقه و اصول و رجال و درایه که در فلسفه و کلام نیز کار کرده بود و به مبانی عقلی احاطه داشت. برخی از بزرگان، شوارق را نزد ایشان خوانده‌اند و کتاب عقاید الحقه که یک دوره ا صول دین استدلالی است میزان احاطه ایشان به فلسفه و کلام را نشان می‌دهد. ص۲۳۲.
آیت الله معرفت: مرحوم آیت الله خوانساری از شخصیتهای برجسته علمی وفقهی بود که در عرصه تقوا و عمل کم‌نظیر بود. عظمت فقهی و قداست ایشان زبانزد عام و خاص بود آنچه در میان علمای قم پس از فوت آیت الله بروجردی مسلم بود اعملیت ایشان بود؛ لذا افرادی چون امام خمینی سعی داشتند مرجعیت ایشان را پس از آیت الله بروجردی مطرح نمایند اما ایشان نپذیرفت. ص۲۳۳.
آیت الله معرفت: مرحوم آیت الله خوانساری از شخصیتهای برجسته علمی وفقهی بود که در عرصه تقوا و عمل کم‌نظیر بود. عظمت فقهی و قداست ایشان زبانزد عام و خاص بود آنچه در میان علمای قم پس از فوت آیت الله بروجردی مسلم بود اعملیت ایشان بود؛ لذا افرادی چون امام خمینی سعی داشتند مرجعیت ایشان را پس از آیت الله بروجردی مطرح نمایند اما ایشان نپذیرفت. ص۲۳۳.
آیة الله خوانساری از فقیهان برجسته ای بود که به زودی تحت تأثیر نظرات فقهی مشهور قرار نمی‌گرفت. استقلال رأی از ویژگیهای فقهی ایشان است که می‌تواند برای فضلای جوان حوزه مورد توجه قرار گیرد. شما جامع المدارک ملاحظه کنید نوعاً در برابر دیدگاه مشهور نظریه ای مستقل ارائه می‌دهد ولی از آنجا که جامع المدارک را کتاب فتوا نیست به‌طور قطع نظر نمی‌دهد و همانند شیخ انصاری فکر انسان را به جولان و تأمّل وامی‌دارد. ص۲۳۴.<ref>فقه اهل بیت علیهم السلام، مؤسسه دائرة المعارف فقه اسلامی، بهار و تابستان 1378 شماره 17-18.</ref>[[پرونده:مرجع متقین.jpg|بندانگشتی| «مرجع متقین» اثری درباره سید احمد خوانساری|211x211پیکسل]]
آیة الله خوانساری از فقیهان برجسته ای بود که به زودی تحت تأثیر نظرات فقهی مشهور قرار نمی‌گرفت. استقلال رأی از ویژگیهای فقهی ایشان است که می‌تواند برای فضلای جوان حوزه مورد توجه قرار گیرد. شما جامع المدارک ملاحظه کنید نوعاً در برابر دیدگاه مشهور نظریه ای مستقل ارائه می‌دهد ولی از آنجا که جامع المدارک را کتاب فتوا نیست به‌طور قطع نظر نمی‌دهد و همانند شیخ انصاری فکر انسان را به جولان و تأمّل وامی‌دارد. ص۲۳۴.<ref>فقه اهل بیت علیهم السلام، مؤسسه دائرة المعارف فقه اسلامی، بهار و تابستان ۱۳۷۸ش، شماره۱۷ و ۱۸.</ref>[[پرونده:مرجع متقین.jpg|بندانگشتی| «مرجع متقین» اثری درباره سید احمد خوانساری|211x211پیکسل]]


== مطالعه بیشتر ==
== مطالعه بیشتر ==
automoderated، ناظمان (CommentStreams)، trustworthy
۱۶٬۰۱۱

ویرایش