پرش به محتوا

نقدها به کتاب روضة الشهداء: تفاوت میان نسخه‌ها

خط ۴۸: خط ۴۸:
کاشفی از واعظان و نویسندگان اواخر دوره تیموری بود که دو سال پیش از مرگ این کتاب را نگاشت. روضة الشهدا مقتلی پیرامون برخی انبیاء و امامان شیعه خصوصا امام حسین است. <ref>حجت عبادعسکری، اردشیر اسدبیگی، محمدحسین رجبی دوانی، «نقد و بررسی رخدادهای خارق العاده پس از رویداد عاشورا با تکیه بر کتاب روضه الشهدا ء ملاحسین کاشفی»، مطالعات هنر اسلامی، سال هفدهم، بهار ۱۴۰۰، شماره ۴۱. ص۳۰۴.</ref>
کاشفی از واعظان و نویسندگان اواخر دوره تیموری بود که دو سال پیش از مرگ این کتاب را نگاشت. روضة الشهدا مقتلی پیرامون برخی انبیاء و امامان شیعه خصوصا امام حسین است. <ref>حجت عبادعسکری، اردشیر اسدبیگی، محمدحسین رجبی دوانی، «نقد و بررسی رخدادهای خارق العاده پس از رویداد عاشورا با تکیه بر کتاب روضه الشهدا ء ملاحسین کاشفی»، مطالعات هنر اسلامی، سال هفدهم، بهار ۱۴۰۰، شماره ۴۱. ص۳۰۴.</ref>


== نگاه‌های انتقادی به کتاب ==
برخی نویسندگان به شدت از محتوا و صحت مطالب آن انتقاد نموده اند.منابع معتبر شیعی و اهل سنت، حوادثی خرق عادت را بعد رخداد عاسشورا ذکر نمودند که بعضا تا شصت و پنج رویداد را ثبت و ضبط کرده اند.<ref>حجت عبادعسکری، اردشیر اسدبیگی، محمدحسین رجبی دوانی، «نقد و بررسی رخدادهای خارق العاده پس از رویداد عاشورا با تکیه بر کتاب روضه الشهدا ء ملاحسین کاشفی»، مطالعات هنر اسلامی، سال هفدهم، بهار ۱۴۰۰، شماره ۴۱. ص ۳۰۴ و ۳۰۵.</ref>
برخی نویسندگان به شدت از محتوا و صحت مطالب آن انتقاد نموده اند.منابع معتبر شیعی و اهل سنت، حوادثی خرق عادت را بعد رخداد عاسشورا ذکر نمودند که بعضا تا شصت و پنج رویداد را ثبت و ضبط کرده اند.<ref>حجت عبادعسکری، اردشیر اسدبیگی، محمدحسین رجبی دوانی، «نقد و بررسی رخدادهای خارق العاده پس از رویداد عاشورا با تکیه بر کتاب روضه الشهدا ء ملاحسین کاشفی»، مطالعات هنر اسلامی، سال هفدهم، بهار ۱۴۰۰، شماره ۴۱. ص ۳۰۴ و ۳۰۵.</ref>
== نگاه‌های انتقادی به کتاب ==
نوعاً از راویان ضعیف و مجهول‌الحال به صورت ارسال مطلب، نقل شده است غثّ و سمین، قوی، ضعیف، معتبر و نامعتبر هر دو با هم، و در کنار هم قرار گرفته‌اند خواننده باید بسیار فطن، هوشیار و اهل دقّت باشد که بتواند آنها را از همدیگر تفکیک و جدا نماید و هر کدام را در جایگاه خاصّ خود قرار دهد.<ref>کاشفی، ملا حسین، روضة الشهداء، مقدمه مصحح، ص۱۴. نوید اسلام. عقیقی بخشایشی، عبد الرحیم.</ref>


یکی دیگر از نقاط ضعف آن، شمول آن به پاره‌ای از مطالب سخیف می‌باشد که ضعف و بی‌پایه بودن آنها مسلّم و قطعی است به عنوان مثال او داستان عروسی حضرت قاسم(ع) را با آب و تاب فراوان، ذکر می‌کند و نوعی مجلس‌آرائی و صحنه‌سازی و دکوربندی انجام می‌دهد در صورتی که این امر در آن حشر عظیم و در آن گیرودار هولناک، نه تنها صورت عملی و وقوعی ندارد، بلکه بسیار دور از عقل و منطق و شئون عرف، می‌باشد.<ref>کاشفی، ملا حسین، روضة الشهداء، مقدمه مصحح، ص۱۵. نوید اسلام. عقیقی بخشایشی، عبد الرحیم.</ref>
یکی دیگر از نقاط ضعف آن، شمول آن به پاره‌ای از مطالب سخیف می‌باشد که ضعف و بی‌پایه بودن آنها مسلّم و قطعی است به عنوان مثال او داستان عروسی حضرت قاسم(ع) را با آب و تاب فراوان، ذکر می‌کند و نوعی مجلس‌آرائی و صحنه‌سازی و دکوربندی انجام می‌دهد در صورتی که این امر در آن حشر عظیم و در آن گیرودار هولناک، نه تنها صورت عملی و وقوعی ندارد، بلکه بسیار دور از عقل و منطق و شئون عرف، می‌باشد.<ref>کاشفی، ملا حسین، روضة الشهداء، مقدمه مصحح، ص۱۵. نوید اسلام. عقیقی بخشایشی، عبد الرحیم.</ref>
خط ۶۶: خط ۶۴:


در اوائل قرن چهاردهم هجری، میرزا حسین نوری، درباره آن تردیدهایی را ابراز کرد. افندی در قرن دوازدهم هجری منابع کتاب روضة الشهدا را مورد انتقاد قرار داده است.<ref>جعفریان، رسول، تأملی در نهضت عاشورا، انصاریان، ص۳۲۰.</ref>
در اوائل قرن چهاردهم هجری، میرزا حسین نوری، درباره آن تردیدهایی را ابراز کرد. افندی در قرن دوازدهم هجری منابع کتاب روضة الشهدا را مورد انتقاد قرار داده است.<ref>جعفریان، رسول، تأملی در نهضت عاشورا، انصاریان، ص۳۲۰.</ref>
نوعاً از راویان ضعیف و مجهول‌الحال به صورت ارسال مطلب، نقل شده است غثّ و سمین، قوی، ضعیف، معتبر و نامعتبر هر دو با هم، و در کنار هم قرار گرفته‌اند خواننده باید بسیار فطن، هوشیار و اهل دقّت باشد که بتواند آنها را از همدیگر تفکیک و جدا نماید و هر کدام را در جایگاه خاصّ خود قرار دهد.<ref>کاشفی، ملا حسین، روضة الشهداء، مقدمه مصحح، ص۱۴. نوید اسلام. عقیقی بخشایشی، عبد الرحیم.</ref>


== انتقادات شهید مطهری ==
== انتقادات شهید مطهری ==
کتاب روضة الشّهداء، همان کتاب دروغ. از وقتی که این کتاب در دست و بالها افتاد، دیگر کسی تاریخ واقعی امام حسین را مطالعه نکرد و شد افسانه سازی روضة الشهداء خواندن. ما شدیم روضه خوان، یعنی روضة الشهداء خوان، یعنی افسانه‌ها را نقل کردن و به تاریخ امام حسین توجه نکردن.<ref>مطهری، مرتضی، مجموعه آثار، تهران، صدرا، ۱۳۹۰ش. ج۱۷، ص۹۵.</ref>
مرتضی مطهری، شدیدترین و صریح ترین انتقادها به کتاب روضة الشهداء را داشته است. او این کتاب را کتاب دروغ و نویسنده آن را بی انصاف می نامد و این اثر را سبب افسانه پردازی در قضیه عاشورا می داند.<ref>مطهری، مرتضی، مجموعه آثار، تهران، صدرا، ۱۳۹۰ش. ج۱۷، ص۹۵.</ref>
 
ملا حسین کاشفی مردی است که واعظ هم هست، اتفاقاً این بیانصاف مرد باسوادی هم بوده است


دیدم حتی اسمها جعلی است؛ یعنی در میان اصحاب امام حسین اسمهایی را می‌آورد که اصلًا چنین آدمهایی وجود نداشتهاند؛ در میان دشمنها اسمهایی می‌برد که همه جعلی است؛ داستانها را به شکل افسانه درآورده است. چون این کتاب اولین کتابی بود که به زبان فارسی نوشته شد، [مرثیه خوانها] که اغلب بی سواد بودند و به کتابهای عربی مراجعه نمی‌کردند، همین کتاب را می‌گرفتند و در مجالس از رو می‌خواندند. این است که امروز مجلس عزاداری امام حسین را ما «روضه خوانی» می‌گوییم. در زمان امام حسین روضه خوانی نمی‌گفتند، در زمان حضرت صادق هم روضه خوانی نمی‌گفتند، در زمان امام حسن عسکری هم روضه خوانی نمی‌گفتند، بعد در زمان سید مرتضی هم روضه خوانی نمی‌گفتند، در زمان خواجه نصیرالدین طوسی هم روضه خوانی نمی‌گفتند. از پانصد سال پیش به این طرف اسم این کار شده «روضه خوانی». روضه خوانی یعنی خواندن کتاب روضة الشّهداء، همان کتاب دروغ. از وقتی که این کتاب در دست و بالها افتاد، دیگر کسی تاریخ واقعی امام حسین را مطالعه نکرد و شد افسانه سازی روضة الشهداء خواندن. ما شدیم روضه خوان، یعنی روضة الشهداء خوان، یعنی افسانه‌ها را نقل کردن و به تاریخ امام حسین توجه نکردن.<ref>مطهری، مرتضی، مجموعه آثار، تهران، صدرا، ۱۳۹۰ش. ج۱۷، ص۹۴ و ص۹۵.</ref>ص۹۵.
مطهری در نقد کتاب روضة‌ الشهداء می‌گوید: «دیدم حتی اسم‌ها جعلی است؛ یعنی در میان اصحاب امام حسین اسم‌هایی را می‌آورد که اصلًا چنین آدم‌هایی وجود نداشته‌اند؛ در میان دشمن‌ها اسم‌هایی می‌برد که همه جعلی است؛ داستان‌ها را به شکل افسانه درآورده است. چون این کتاب اولین کتابی بود که به زبان فارسی نوشته شد، [مرثیه خوانها] که اغلب بی سواد بودند و به کتاب‌های عربی مراجعه نمی‌کردند، همین کتاب را می‌گرفتند و در مجالس از رو می‌خواندند. این است که امروز مجلس عزاداری امام حسین را ما «روضه خوانی» می‌گوییم. در زمان [[امام حسین (ع)]] روضه خوانی نمی‌گفتند. از پانصد سال پیش به این طرف اسم این کار شده «روضه خوانی». روضه خوانی یعنی خواندن کتاب روضة الشهداء، همان کتاب دروغ. از وقتی که این کتاب در دست و بالها افتاد، دیگر کسی تاریخ واقعی امام حسین را مطالعه نکرد و شد افسانه سازی روضة الشهداء خواندن. ما شدیم روضه خوان، یعنی روضة الشهداء خوان، یعنی افسانه‌ها را نقل کردن و به تاریخ امام حسین توجه نکردن.»<ref>مطهری، مرتضی، مجموعه آثار، تهران، صدرا، ۱۳۹۰ش. ج۱۷، ص۹۴ و ص۹۵.</ref>


== پاسخ به نقدها ==
== پاسخ به نقدها ==
کاشفی از جمله نویسندگانی است که در آثار خود جانب انصاف را رعایت کرده و معمولا منابع و مأخذ علمی خود را معرفی می کند. روضه را نمی توان با تعبیر جعل و دروغ همراه کرد. او بسیاری از مطالب خود را از کتاب نورالائمه خوارزمی نقل کرده است. نباید از این کتاب، توقع مستندنمایی داشت. بلکه این کتاب یک اثر خلاقانه ادبی است که برای اقناع عواطف مذهبی از تخیل بهره برده است. و حالتی داستانی دارد و در ادامه مقتل سرایان و مسیب نامه و ابومسلم نامه ها است که قرن ها پیش از کاشفی وجود داشتنه اند.<ref>موحدی، محمدرضا، «روضة الشهدای کاشفی و قضاوت های برخی معاصران»، آینه پژوهش، سال ۳۲، شماره پنجم، آذر و دی ماه ۱۴۰۰ش. ص۲۱۳ و ۲۱۴. </ref>
کاشفی از جمله نویسندگانی است که در آثار خود جانب انصاف را رعایت کرده و معمولا منابع و مأخذ علمی خود را معرفی می کند. روضه را نمی‌توان با تعبیر جعل و دروغ همراه کرد. او بسیاری از مطالب خود را از کتاب نورالائمه خوارزمی نقل کرده است. نباید از این کتاب، توقع مستندنمایی داشت. بلکه این کتاب یک اثر خلاقانه ادبی است که برای اقناع عواطف مذهبی از تخیل بهره برده است. و حالتی داستانی دارد و در ادامه مقتل سرایان و مسیب نامه و ابومسلم نامه ها است که قرن ها پیش از کاشفی وجود داشتنه اند.<ref>موحدی، محمدرضا، «روضة الشهدای کاشفی و قضاوت های برخی معاصران»، آینه پژوهش، سال ۳۲، شماره پنجم، آذر و دی ماه ۱۴۰۰ش. ص۲۱۳ و ۲۱۴. </ref>


== منابع ==
== منابع ==
automoderated، ناظمان (CommentStreams)، trustworthy
۱۵٬۹۹۰

ویرایش