automoderated، ناظمان (CommentStreams)، trustworthy
۱۶٬۰۱۱
ویرایش
شاه ولی‌الله دهلوی: تفاوت میان نسخه‌ها
←دیوبندیه
A.rezapour (بحث | مشارکتها) |
A.rezapour (بحث | مشارکتها) |
||
| خط ۱۱: | خط ۱۱: | ||
== زندگی‌نامه == | == زندگی‌نامه == | ||
ابوالفیاض قطب الدین احمد بن عبدالرحیم معروف به شاه ولی‌الله، محدث دهلوی، دانشمند مسلمان، قرآن‌شناس، حدیث پژوه، فقه پژوه و متکلم و اسلام‌شناس و احیاگر بزرگ اندیشه دینی در قرن دوازدهم هجری (هجدهم میلادی) در شبه قاره هند است.<ref>خرمشاهی، بهاءالدین، «ترجمه شاه ولی‌الله دهلوی»، ترجمان وحی، ۱۳۸۰ش، شماره ۹. ص۶۲.</ref> او در ۱۱۱۴ق، ۱۷۰۳م متولد شد. سلسله نسب وی به [[عمربن خطاب]] منتهی می‌شود.<ref>عبدالحمید صدیقی، «امام شاه ولی‌الله دهلوی (بخش اول)»، ترجمه حکیم الدین قریشی، ندای اسلام تابستان و پاییز ۱۳۸۵، شماره ۲۶ و ۲۷، ص۲۵.</ref> او در پنج سالگی به مدرسه رفت. گفته اند حافظه و استعداد فوق العاده‌ای داشت. در چهارده سالگی ازدواج کرد و در پانزده سالگی به فرقه [[نقشبندیه]] پیوست.<ref>صاحبی، محمدجواد، جنبش های فکری و دینی، قم، نشر ادیان، چاپ دوم، ۱۴۰۲۱ش، ص۱۰۶.</ref> او بعدها از رهبران این فرقه شد.<ref>حجت‌الله جوانی، نقد (بررسی اندیشه‌های انتقادی شاه ولی‌الله دهلوی)، مطالعات عرفانی، 1385 شماره ۴، ص۴۱.</ref> | ابوالفیاض قطب الدین احمد بن عبدالرحیم معروف به شاه ولی‌الله، محدث دهلوی، دانشمند مسلمان، قرآن‌شناس، حدیث پژوه، فقه پژوه و متکلم و اسلام‌شناس و احیاگر بزرگ اندیشه دینی در قرن دوازدهم هجری (هجدهم میلادی) در شبه قاره هند است.<ref>خرمشاهی، بهاءالدین، «ترجمه شاه ولی‌الله دهلوی»، ترجمان وحی، ۱۳۸۰ش، شماره ۹. ص۶۲.</ref> او در ۱۱۱۴ق، ۱۷۰۳م متولد شد و در سال ۱۱۷۶ق درگذشت.<ref>صاحبی، محمدجواد، جنبش های فکری و دینی، قم، نشر ادیان، چاپ دوم، ۱۴۰۲۱ش، ص۱۰۲ و ۱۰۳.</ref> سلسله نسب وی به [[عمربن خطاب]] منتهی می‌شود.<ref>عبدالحمید صدیقی، «امام شاه ولی‌الله دهلوی (بخش اول)»، ترجمه حکیم الدین قریشی، ندای اسلام تابستان و پاییز ۱۳۸۵، شماره ۲۶ و ۲۷، ص۲۵.</ref> او در پنج سالگی به مدرسه رفت. گفته اند حافظه و استعداد فوق العاده‌ای داشت. در چهارده سالگی ازدواج کرد و در پانزده سالگی به فرقه [[نقشبندیه]] پیوست.<ref>صاحبی، محمدجواد، جنبش های فکری و دینی، قم، نشر ادیان، چاپ دوم، ۱۴۰۲۱ش، ص۱۰۶.</ref> او بعدها از رهبران این فرقه شد.<ref>حجت‌الله جوانی، نقد (بررسی اندیشه‌های انتقادی شاه ولی‌الله دهلوی)، مطالعات عرفانی، 1385 شماره ۴، ص۴۱.</ref> | ||
وی دارای آثار عدیده در حدود یکصد اثر به دو زبان فارسی و عربی است. که از آن میان سی و پنج اثر چاپ شده است. معروف است که در هفت سالگی قرآن کریم را حفظ کرد.<ref>خرمشاهی، بهاءالدین، «ترجمه شاه ولی‌الله دهلوی»، ترجمان وحی، ۱۳۸۰ش، شماره ۹. ص۶۲.</ref> شاه ولی‌الله در همۀ علوم متداولِ آن‌روز در جهان اسلام تبحر کامل داشت؛ از تفسیر تا حدیث و از اصول تفسیر تا اصول فقه و از مقاصد و مصالح نهفته در شریعت وقوفِ کامل داشت. او پایه‌گذار ترجمۀ قرآن به فارسی است که از این طریق می‌خواست مفاهیم قرآن را که در آن روزگار کسی از آن اطلاع نداشت، در اذهان مسلمانانِ فارسی‌زبان زنده کند.<ref>عارف، عبدالودود، «[https://mandegardaily.com/?p=59703 ماجرای اصلاح اندیشۀ اسلامی در شبه‌قارۀ هند/ از ولی‌الله دهلوی تا ابوالاعلی مودودی]»، سایت ماندگار روزنامه صبح افغانستان، تاریخ درج مطلب: ۱۳۹۶، تاریخ بازدید: ۱۴۰۲.</ref> او را پیشاهنگ نهضت احیای دین در جهان اسلام، طی چند قرن اخیر دانسته‌اند. شاه ولی‌الله را نخستین کسی می‌دانند که در آغاز انحطاط مسلمانان هند، در اندیشه اصلاح افتاد.<ref>جعفر ربانی، «نگاهی به نقش احیاگرانه شاه ولی‌الله محدث دهلوی»، رشد آموزش معارف اسلامی تابستان ۱۳۸۴، شماره ۵۷. ص۲۵.</ref> نگرش انتقادی شاه ولی‌الله به تصوف موجب ایجاد نهضتی بزرگ شد و پیروان فراوانی یافت.<ref>حجت‌الله جوانی، نقد (بررسی اندیشه‌های انتقادی شاه ولی‌الله دهلوی)، مطالعات عرفانی، 1385 شماره ۴، ص۴۱.</ref> | وی دارای آثار عدیده در حدود یکصد اثر به دو زبان فارسی و عربی است. که از آن میان سی و پنج اثر چاپ شده است. معروف است که در هفت سالگی قرآن کریم را حفظ کرد.<ref>خرمشاهی، بهاءالدین، «ترجمه شاه ولی‌الله دهلوی»، ترجمان وحی، ۱۳۸۰ش، شماره ۹. ص۶۲.</ref> شاه ولی‌الله در همۀ علوم متداولِ آن‌روز در جهان اسلام تبحر کامل داشت؛ از تفسیر تا حدیث و از اصول تفسیر تا اصول فقه و از مقاصد و مصالح نهفته در شریعت وقوفِ کامل داشت. او پایه‌گذار ترجمۀ قرآن به فارسی است که از این طریق می‌خواست مفاهیم قرآن را که در آن روزگار کسی از آن اطلاع نداشت، در اذهان مسلمانانِ فارسی‌زبان زنده کند.<ref>عارف، عبدالودود، «[https://mandegardaily.com/?p=59703 ماجرای اصلاح اندیشۀ اسلامی در شبه‌قارۀ هند/ از ولی‌الله دهلوی تا ابوالاعلی مودودی]»، سایت ماندگار روزنامه صبح افغانستان، تاریخ درج مطلب: ۱۳۹۶، تاریخ بازدید: ۱۴۰۲.</ref> او را پیشاهنگ نهضت احیای دین در جهان اسلام، طی چند قرن اخیر دانسته‌اند. شاه ولی‌الله را نخستین کسی می‌دانند که در آغاز انحطاط مسلمانان هند، در اندیشه اصلاح افتاد.<ref>جعفر ربانی، «نگاهی به نقش احیاگرانه شاه ولی‌الله محدث دهلوی»، رشد آموزش معارف اسلامی تابستان ۱۳۸۴، شماره ۵۷. ص۲۵.</ref> نگرش انتقادی شاه ولی‌الله به تصوف موجب ایجاد نهضتی بزرگ شد و پیروان فراوانی یافت.<ref>حجت‌الله جوانی، نقد (بررسی اندیشه‌های انتقادی شاه ولی‌الله دهلوی)، مطالعات عرفانی، 1385 شماره ۴، ص۴۱.</ref> تاریخ احیا و اصلاح اندیشۀ اسلامی در شبه‌قارۀ هند، با نام شاه ولی‌الله دهلوی گره خورده است.گفته شده است هر حرکتِ دینی‌ای که پس از شاه در هند سر برآورده است، به گونه‌یی از اندیشه‌های وی تأثیر پذیرفته است.<ref>عارف، عبدالودود، «[https://mandegardaily.com/?p=59703 ماجرای اصلاح اندیشۀ اسلامی در شبه‌قارۀ هند/ از ولی‌الله دهلوی تا ابوالاعلی مودودی]»، سایت ماندگار روزنامه صبح افغانستان، تاریخ درج مطلب: ۱۳۹۶، تاریخ بازدید: ۱۴۰۲.</ref> | ||
تاریخ احیا و اصلاح اندیشۀ اسلامی در شبه‌قارۀ هند، با نام شاه ولی‌الله دهلوی گره خورده است.گفته شده است هر حرکتِ دینی‌ای که پس از شاه در هند سر برآورده است، به گونه‌یی از اندیشه‌های وی تأثیر پذیرفته است.<ref>عارف، عبدالودود، «[https://mandegardaily.com/?p=59703 ماجرای اصلاح اندیشۀ اسلامی در شبه‌قارۀ هند/ از ولی‌الله دهلوی تا ابوالاعلی مودودی]»، سایت ماندگار روزنامه صبح افغانستان، تاریخ درج مطلب: ۱۳۹۶، تاریخ بازدید: ۱۴۰۲.</ref> | |||
== آثار == | == آثار == | ||
| خط ۳۲: | خط ۲۸: | ||
== دیوبندیه == | == دیوبندیه == | ||
امروزه دیوبندیه خود را ملهم از آرا و آثار او می‌دانند.<ref>خرمشاهی، بهاءالدین، «ترجمه شاه ولی‌الله دهلوی»، ترجمان وحی، ۱۳۸۰ش، شماره ۹. ص۶۳.</ref> | امروزه دیوبندیه خود را ملهم از آرا و آثار او می‌دانند.<ref>خرمشاهی، بهاءالدین، «ترجمه شاه ولی‌الله دهلوی»، ترجمان وحی، ۱۳۸۰ش، شماره ۹. ص۶۳.</ref> حفاظت و اشاعهٔ مکتب شاه ولی اللّه دهلوی از اهداف مدرسه دیوبندیه است.<ref>کاظمی جمال، «موج سوم بنیادگرایی اسلامی»، پگاه حوزه، شماره ۲۳.</ref> | ||
جریان دیوبندی در دوره‌ی پیش از تجزیه شبه‌قاره جریان ریشه‌داری بود و علمای بزرگی را تربیت کرد. بعد از تجزیه شبه‌قاره هند و تمرکز مسلمانان در پاکستان، مرکزیت اصلی این جریان به پاکستان منتقل شد.<ref>شیرازی، مهران، «ساختار دیوبندیه در شبه قاره هند»، مطالعات راهبردی جهان اسلام، زمستان ۱۳۹۶، شماره ۷۲،ص۱۴۹.</ref> | جریان دیوبندی در دوره‌ی پیش از تجزیه شبه‌قاره جریان ریشه‌داری بود و علمای بزرگی را تربیت کرد. بعد از تجزیه شبه‌قاره هند و تمرکز مسلمانان در پاکستان، مرکزیت اصلی این جریان به پاکستان منتقل شد.<ref>شیرازی، مهران، «ساختار دیوبندیه در شبه قاره هند»، مطالعات راهبردی جهان اسلام، زمستان ۱۳۹۶، شماره ۷۲،ص۱۴۹.</ref> | ||
شالوده و بنیان اندیشه دینی مکتب دیوبندیه، برگرفته از اندیشه‌ها و آرای شاه ولی الله دهلوی می‌باشد | شالوده و بنیان اندیشه دینی مکتب دیوبندیه، برگرفته از اندیشه‌ها و آرای شاه ولی الله دهلوی می‌باشد.<ref>شیرازی، مهران، «ساختار دیوبندیه در شبه قاره هند»، مطالعات راهبردی جهان اسلام، زمستان ۱۳۹۶، شماره ۷۲،ص۱۵۱.</ref> | ||
حرکت اصلاحیِ شاه ولی‌الله در شبه‌قارۀ هند در بخش سیاسی منجر به زنده شدنِ روح استعمارستیزی در میان مسلمانان گردید. حضور استعمار انگلیس در هند از یک طرف سلطۀ سیاسی مسلمانان را به اضمحلال می‌کشید و از جانب دیگر، تهدیدی بود جدی علیه باورها و اخلاق اسلامی در هند. به همین علت، حضور استعمار | حرکت اصلاحیِ شاه ولی‌الله در شبه‌قارۀ هند در بخش سیاسی منجر به زنده شدنِ روح استعمارستیزی در میان مسلمانان گردید. حضور استعمار انگلیس در هند از یک طرف سلطۀ سیاسی مسلمانان را به اضمحلال می‌کشید و از جانب دیگر، تهدیدی بود جدی علیه باورها و اخلاق اسلامی در هند. به همین علت، حضور استعمار در شبه قاره، واکنش تندِ مسلمانان را علیه آنان برانگیخت. در نتیجه مسلمانان در سال ۱۸۵۷ دست به یک انقلاب و عصیان علیه انگلیس‌ها زدند؛ اما این شورش با سرکوب شدید استعمار، ازهم پاشید و جمع کثیری از انقلابیون و علمای دین در آن به شهادت رسیدند. زمانی‌که حرکت نظامی و استفاده از قوا از طرف مسلمانان محتوم به شکست گردید و کارآیی چندانی نشان نداد، تعدادی از علما و مسلمانان برای حفظ ارزش‌های اسلامی و ایجاد پایگاهِ محکمِ فکری که روح استعمارستیزی را در میان مسلمانان زنده نگه دارد، دست به تأسیس دارالعلوم دیوبند زدند. این مدرسۀ مذهبی در سال ۱۸۶۷ یعنی هفت سال بعد از آن انقلاب خونین، به دست مولانا محمد قاسم نانوتوی و به همکاری معنوی مولانا امدادالله مهاجر مکی بنیادگذاری شد.<ref>عارف، عبدالودود، «[https://mandegardaily.com/?p=59703 ماجرای اصلاح اندیشۀ اسلامی در شبه‌قارۀ هند/ از ولی‌الله دهلوی تا ابوالاعلی مودودی]»، سایت ماندگار روزنامه صبح افغانستان، تاریخ درج مطلب: ۱۳۹۶، تاریخ بازدید: ۱۴۰۲. </ref> | ||
== نهضت فکری سیاسی (اندیشه اصلاح دینی) == | == نهضت فکری سیاسی (اندیشه اصلاح دینی) == | ||
شاه را می‌توان بزرگترین شخصیت دینی مسلمانان شبه قاره در چند سده اخیر دانست.<ref>شیرازی، مهران، «ساختار دیوبندیه در شبه قاره هند»، مطالعات راهبردی جهان اسلام، زمستان ۱۳۹۶، شماره ۷۲،ص۱۵۱.</ref> | |||
از مهمترین و تأثیرگذارترین مصلحان شبه قاره هند شاه ولی الله دهلوی است که او را بنیانگذار جنبش احیاء و اصلاح فکر دینی در هند می دانند. او در عرصه های سیاسی و اجتماعی حضور چشمگیری نداشت و نسبت به استبداد و استعمار واکنش تندی از خود بروز نداد و در برابر اشغال نظامی هند چندان نقش فعال عملی نداشته است اما از جهت بازسازی اندیشه اندیشی دینی و حل مشکلات و معضلات فکری مسلمانان، راه های تازه ای گشود که بسیار مؤثر و کارساز می نمود. فرزندان و شاگردان او حضور چشمگیر در تحولات و حوادث آن دوران داشتند به گونه ای که فرزند وی شاه عبذالعزیز دهلوی به عنوان یکی از رهبران جهادی شناخته شده است.<ref>صاحبی، محمدجواد، جنبش های فکری و دینی، قم، نشر ادیان، چاپ دوم، ۱۴۰۲۱ش، ص۱۰۲ و ۱۰۳.</ref> | از مهمترین و تأثیرگذارترین مصلحان شبه قاره هند شاه ولی الله دهلوی است که او را بنیانگذار جنبش احیاء و اصلاح فکر دینی در هند می دانند. او در عرصه های سیاسی و اجتماعی حضور چشمگیری نداشت و نسبت به استبداد و استعمار واکنش تندی از خود بروز نداد و در برابر اشغال نظامی هند چندان نقش فعال عملی نداشته است اما از جهت بازسازی اندیشه اندیشی دینی و حل مشکلات و معضلات فکری مسلمانان، راه های تازه ای گشود که بسیار مؤثر و کارساز می نمود. فرزندان و شاگردان او حضور چشمگیر در تحولات و حوادث آن دوران داشتند به گونه ای که فرزند وی شاه عبذالعزیز دهلوی به عنوان یکی از رهبران جهادی شناخته شده است.<ref>صاحبی، محمدجواد، جنبش های فکری و دینی، قم، نشر ادیان، چاپ دوم، ۱۴۰۲۱ش، ص۱۰۲ و ۱۰۳.</ref> | ||