trustworthy
۴۱۶
ویرایش
بدون خلاصۀ ویرایش |
بدون خلاصۀ ویرایش |
||
(۱۳ نسخهٔ میانی ویرایش شده توسط ۵ کاربر نشان داده نشد) | |||
خط ۲: | خط ۲: | ||
{{سوال}} | {{سوال}} | ||
خدا کجاست؟ آیا خدا در آسمان است؟ | خدا کجاست؟ آیا خدا در آسمان است؟ از برخی آیات اینگونه فهمیده میشود که مکان خداوند در آسمانها است؟ | ||
{{پایان سوال}} | {{پایان سوال}} | ||
{{پاسخ}} | {{پاسخ}} | ||
[[خداوند]] در همه جا هست و بر همه چیز احاطه دارد و در عین حال در مکان مخصوصی قرار ندارد. | [[خداوند]] در همه جا هست و بر همه چیز احاطه دارد و در عین حال در مکان مخصوصی قرار ندارد. در مکانی قرار گرفتن برای موجودات مادی، محدود و مکانمند است. در تفسیر برخی آیات که ظاهر آن دلالت بر مکانمند بودن خداوند در آسمانها را دارد، برخی مانند [[علامه طباطبائی (ره)]] مراد از «کسی که در آسمان است» را غیر خداوند-فرشتگان- میدانند که طبق این وجه اشکالی بر نامکانمندی خداوند وارد نیست و طبق قول کسانی که مراد را خداوند متعال میدانند، آیه شریفه باید تأویل برده شود که وجوهی برای آن آمده است. | ||
خداوند در همه جا وجود دارد و در عین حال در هیچ | خداوند در همه جا وجود دارد و در عین حال در هیچ مکانی نیست و جایی را اشغال نمیسازد. برای نمونه نیروی [[جاذبه زمین]] با اینکه در سرتاسر زمین، در سطح و اعماق آن و حتی در دریاها وجود و نفوذ دارد، ولی با این حال جایی از زمین را اشغال نکرده و مکانی به خود نگرفته است. یا [[روح انسان]] که در سرتاسر بدن آدمی جریان دارد، ولی در عین حال کوچکترین جایی از بدن را برای خود معین نکرده است. خداوند متعال یک نیرو (وجود) و قدرت فوقالعاده، بیپایان و بینهایتی است که در همه جای جهان هستی حکومت و نفوذ دارد.<ref>فَأَیْنَمَا تُوَلُّوا فَثَمَّ وَجْهُ اللَّهِ؛ پس به هر سو رو کنید، آنجا روی [به] خداست. سوره بقره، آیه ۱۱۵؛ نَحْنُ أَقْرَبُ إِلَیْهِ مِنْ حَبْلِ الْوَرِیدِ؛ ما از شاهرگ [او] به او نزدیکتریم. سوره ق، آیه ۱۶.</ref> و در عین حال جایی از این جهان یا جهان دیگر را به خود اختصاص نداده است تا در آن مکان معین حضور داشته باشد. | ||
نکته دیگری که موجب رفع این سؤال از ذهن میشود این است که بدانیم [[موجودات مادی]] نیازمند مکان هستند و از آنجا که خداوند [[موجودی مجرد]] است مکانی را اشغال نمیکند. | |||
اما آیاتی که ظاهر آن دلالت بر مکانمند بودن خداوند متعال است: | |||
{{ | {{قرآن بزرگ|أَأَمِنتُم مَّن فِی السَّمَاء أَن یَخْسِفَ بِکمُ الأَرْضَ فَإِذَا هِیَ تَمُورُ، أَمْ أَمِنتُم مَّن فِی السَّمَاء أَن یُرْسِلَ عَلَیْکمْ حَاصِبًا فَسَتَعْلَمُونَ کیْفَ نَذِیرِ | ||
| سوره = ملک | |||
| آیه = ۱۶–۱۷ | |||
| ترجمه = آيا از آن كس كه در آسمان است ايمن شدهايد كه شما را در زمين فرو برد، پس بناگاه [زمين] به تپيدن افتد؟يا از آن كس كه در آسمان است ايمن شدهايد كه بر [سر] شما تندبادى از سنگريزه فرو فرستد؟ پس به زودى خواهيد دانست كه بيم دادن من چگونه است.}} | |||
در رابطه با این که مراد از «مَن فِی السَّمَاء؛ کسی که در آسمان است» در این آیات کیست، در بین مفسران اقوالی مطرح است: | |||
#برخی بر این باورند که «مَن فِی السَّمَاء» اشاره به ذات پاک خداوند است و اما در این که منظور از «در آسمان بودن» چیست؟ برخی معتقدند: منظور این است که حاکمیت او بر کل آسمانها است، تا چه رسد به زمین.<ref>مکارم شیرازی، ناصر، تفسیر نمونه، تهران، دار الکتب الإسلامیه، چاپ اول، ۱۳۷۴ش، ج۲۴، ص۳۳۹.</ref> برخی گفتهاند: سلطنت و تدبیر امور خدا در آسمان است، و گر نه معنا ندارد خدا در مکان بگنجد، و آسمان و عالمی از عوالم او را در خود جای دهد.<ref>فخرالدین رازی ابوعبدالله محمد بن عمر، مفاتیح الغیب، بیروت، دار احیاء التراث العربی، چاپ سوم، ۱۴۲۰ق، ج۳۰، ص: ۵۹۲.</ref> | |||
#برخی بر این باور است که مراد از «مَن فِی السَّمَاء» [[فرشتگان الهی]] است که موکل بر آسمان و حوادث عالمند. و معنای آیه شریفه این است که چگونه با خاطر جمع و دل آسوده به ربوبیت خدای تعالی کفر ورزیدهاید، و چه ایمنی از ملائکه ساکن آسمان و موکل بر امور عالم دارید از اینکه زمین را زیر پایتان بشکافند، و به امر خدا شما را در شکم زمین پنهان سازند، در حالی که زمین هم چنان متزلزل و مضطرب باشد و چون گهواره آمد و شد داشته باشد؟<ref>طبرسی، فضل بن حسن، مجمع البیان فی تفسیر القرآن، تهران، ناصر خسرو، چاپ سوم، ۱۳۷۲ش، ج۱۰، ص: ۴۹۱ طباطبائی، محمد حسین، المیزان فی تفسیر القرآن، قم، دفتر انتشارات اسلامی جامعهٔ مدرسین حوزه علمیه قم، چاپ پنجم، ۱۴۱۷ق، ج۱۹، ص: ۳۵۸. و نیز ر.ک. تفسیر الصافی، ج۵، ص: ۲۰۳؛ مفاتیح الغیب، ج۳۰، ص: ۵۹۲.</ref> | |||
#مرحوم [[فضل بن حسن طبرسی]] در [[تفسیر جوامع الجوامع]] دو وجه را نقل میکند: الف) منظور ملکوت خدا در آسمان است؛ چرا که ملکوت محلّ سکونت فرشتگان خداست و اوامر و مقدّرات خدا از آسمان فرود میآید. ب) چون مشرکان معتقد به تشبیه بودند و فکر میکردند خدا در آسمان است [و محلّی دارد] پس بر حسب اعتقادشان گفته شده که آیا از کسی که شما معتقدید در آسمان است -در حالی که بالاتر از داشتن مکان است- ایمن هستید.<ref>طبرسی، فضل بن حسن، تفسیر جوامع الجامع، تهران، انتشارات دانشگاه تهران و مدیریت حوزه علمیه قم، چاپ اول، ۱۳۷۷ش، ج۴، ص: ۳۳۰.</ref> | |||
#[[فخر رازی]] بعد از بیان این که عدم مکانمندی خداوند مورد اتفاق همه مسلمانان است، تأویل آیه و دست کشیدن از ظاهر آیه را واجب شمرده است و وجوهی را برای آیه در تقدیر گرفته است که برخی از آنها پیشتر گذشت و وجه دیگر این است که: «أ أمنتم من فی السماء عذابه» آیا ایمن هستید از کسی که در آسمان است عذابش. چرا که عادت الهی بر این جریان دارد که بلاء و مصیبت را از آسمان فرو میریزد کما این که آسمان موضع نزول رحمت و نعمت الهی نیز است.<ref>فخرالدین رازی ابوعبدالله محمد بن عمر، مفاتیح الغیب، بیروت، دار احیاء التراث العربی، چاپ سوم، ۱۴۲۰ق، ج۳۰، ص: ۵۹۲.</ref> | |||
خلاصه این که برخی مانند علامه طباطبائی مراد از «کسی که در آسمان است» را غیر خداوند -فرشتگان- میدانند که طبق این وجه اشکالی بر مکانمندی خداوند وارد نیست و طبق قول کسانی که مراد را خداوند متعال میدانند آیه باید تأویل شود. | |||
{{پایان پاسخ}} | |||
{{مطالعه بیشتر}} | |||
== مطالعه بیشتر == | |||
* ده درس خداشناسی، مکارم شیرازی. | |||
* خداشناسی در کلاس درس، هاشم هاشمزاده هریسی. | |||
* گردون سپهر، عبدالکریم بیآزار شیرازی. | |||
{{پایان مطالعه بیشتر}} | {{پایان مطالعه بیشتر}} | ||
==منابع== | == منابع == | ||
{{پانویس|۲}} | |||
{{پانویس}} | |||
{{شاخه | {{شاخه | ||
| شاخه اصلی = کلام | | شاخه اصلی = کلام | ||
|شاخه فرعی۱ = آفریدگار | | شاخه فرعی۱ = آفریدگار | ||
|شاخه فرعی۲ = صفات سلبیه | | شاخه فرعی۲ = صفات سلبیه | ||
|شاخه فرعی۳ = | | شاخه فرعی۳ = | ||
}} | }} | ||
{{تکمیل مقاله | {{تکمیل مقاله | ||
| شناسه = | | شناسه = شد | ||
| تیترها = | | تیترها = شد | ||
| ویرایش = شد | | ویرایش = شد | ||
| لینکدهی = شد | | لینکدهی = شد | ||
خط ۴۴: | خط ۵۴: | ||
| نمایه = شد | | نمایه = شد | ||
| تغییر مسیر = شد | | تغییر مسیر = شد | ||
| ارجاعات = | | ارجاعات = | ||
| بازبینی نویسنده = | |||
| بازبینی =شد | | بازبینی =شد | ||
| تکمیل = | | تکمیل = |