مقصود از موسیقی آیات قرآن: تفاوت میان نسخه‌ها

{{پاسخ}}

برای اثبات اعجاز قرآن علما و مفسرین قرآن ابعاد و جنبه‌هایی برشمرده اند که از آنها تعبیر به وجوه اعجاز قرآن شده است.}}<ref>برای آشنایی با این ابعاد می‌توان به کتاب علوم قرآنی، محمد هادی معرفت، مؤسسه فرهنگی التمهیدمراجعه کرد.</ref>

معروف‌ترین این وجوه عبارتند از: فصاحت و بلاغت قرآن، اخبار غیبی قرآن، اعجاز علمی، اعجاز تشریعی، عدم اختلاف و تناقض در قرآن، اُمی بودن آورنده آن و … غیر از این موارد برخی از علما و اندیشمندان علوم قرآنی<ref>از متقدمین مانند قطب الدین راوندی در التصویر الغنّی فی القرآن، ص۸۳–۸۰.</ref>به خصوص متأخرین آنها یکی دیگر از وجوه اعجاز قرآن را «موسیقی قرآن» دانسته‌اند.<ref>متأخرین و معاصرین علوم قرآنی همچون: استاد دراز، النباء العظیم، ص۹۴–۹۹؛ و دافعی، اعجاز القرآن، ص۱۸۸–۲۱۶؛ و مصطفی محمود، محاوله لفهم عصری للقرآن، ص۴۴۵–۴۴۷؛ و معرفت، در التمهید، ج۵، و علوم قرآنی و کمالی، سید علی، شناخت قرآن، ص۵۷۷–۵۷۸.</ref>

 

 

استاد درّاز از قرآن پژوهان معاصر در این رابطه می‌گوید: وقتی آدمی می‌بیند که از این مخرج‌های سخت جوش، چنین گوهرهای تابناکی با این ترتیب حروف و چنان آذین بندی بیرون آمده، التذاذی بی حساب می‌برد و وجدی بی‌انتها به او دست می‌دهد. در این حروف گویی یکی می‌نوازد، دیگری طنین انداز، سومین نجواگر است و چهارمین بانگ برآورنده، پنجمین نَفَس را می‌لغزاند و ششمین راه نَفَس را می‌بندد و شما زیبایی آهنگ را در دسترس خود می‌یابید؛ مجموعه ای گوناگون و هم ساز، نه تکرار مکرّر و نه یاوه دار، نه سستی و نه غفلت، نه تنافری در حروف و آواها.<ref>ر. ک. استاد دراز، النبأ العظیم، ص۹۴–۹۹.</ref>

نویسنده توانا «مصطفی محمود» در این رابطه می‌گوید: قرآن، شعر یا نثر یا کلمات مسجّع نیست؛ بلکه ساخته‌ای است جدید، از الفاظی پشت سر هم آمده که از موسیقی باطنی پرده برداری می‌کند. موسیقی باطنی با موسیقی ظاهری تفاوت زیادی دارد. موسیقی ظاهری، توسط شاعر و از راه دو قسم کردن کلام به قسمت‌های متساوی و دارای قافیه، به وجود می‌آید. همانند:

اما در موسیقی باطنی (داخلی) قرآن، این گونه نیست. وقتی آیات {{قرآن|والضُّحی و اللَّیلِ اذا سَجی}}<ref>الضّحی/ ۱ و ۲.</ref> را تلاوت می‌کنی، می‌بینی که از تَقفیه (قافیه دار ساختن) و وزن و تشطیر (جزء جزء کردن) خالی است ولی در عین حال از هر حرف آن، موسیقی به گوش می‌رسد. همچنین است هنگامی که می‌گویی: {{قرآن|الرَّحمانُ عَلی العَرشِ استوی}}<ref>طه/ ۵.</ref> یا کلمات حضرت ذکریا که می‌گوید: {{قرآن|قال رَبِّ اِنِّی وَهَن العَظم مِنّی وَ اشتَعَلَ الرَّأسُ شَیبا و لَم اَکُن بِدُعائِکَ رَبِّ شَقِیاً}}<ref>مریم/ ۴.</ref> و هزاران آیه دیگر که موسیقی از خود کلمات می‌جوشد، چنان‌که انسان را متحیر می‌سازد و این خاصیت شگفت‌انگیز است که به مجرد تماس و ملامسه با گوش و قبل از تأمل عقل در معانی آن، خشوع را در نفس انسان، پدیدار می‌سازد.<ref>ر. ک. مصطفی محمود، القرآن محاوله لفهم عصری القرآن، ص۱۲–۱۹؛ به نقل از تلخیص معرفت، محمد هادی، التمهید، ج۲، ص۴۹ تا۵۴.</ref>

۳. محمد هادی معرفت، التمهید، جلد ۵.