برخورد علما با رضاشاه: تفاوت میان نسخه‌ها

{{پایان سوال}}

{{پاسخ}}

رضاشاه پس از رسیدن به قدرت با مخالفان خود، به خصوص علما، برخورد سختی داشت. برخورد سخت او با شیخ محمدتقی بافقی نمودی از این نوع برخورد است.

== آقا نورالله اصفهانی ==

آقا نورالله نجفی اصفهانی (۱۲۷۸-۱۳۴۶ق) از فقهای اصفهان از جمله عالمان مخالف رضاشاه در کنار مدرس بود. اوج درگیری او با رضاشاه در جریان قانون نظام‌وظیفهٔ اجباری بود.<ref>مکی، تاریخ بیست‌ساله ایران، ج۴، ص۳۹۷-۳۹۸.</ref> حاج آقا نورالله از علمای فعال در جنبش مشروطیت بود و در اصفهان و مناطق اطراف آن قدرت فوق العاده داشت. او با برآمدن رضاشاه به مراسم تاجگذاری او دعوت شد و در آن شرکت کرد. در مواردی، کار آقا نورالله با حکام منصوب رضاشاه در اصفهان به درگیری می‌کشید.<ref>مکی، تاریخ بیست‌ساله ایران، ج۴، ص۴۰۰-۴۰۶.</ref>     

== شیخ محمدتقی بافقی ==

محمدتقی بافقی (۱۲۹۲-۱۳۶۵ق) از علما و وعاظ شیعه و از مخالفان مشهور رضاشاه بود. او از شاگردان [[محمدکاظم خراسانی]] و [[سید محمدکاظم یزدی]] و  [[میرزا حسین نوری]] در نجف و سید احمد موسوی کربلایی در کربلا بود. بافقی در سال ق۱۳۳۶ به قم هجرت کرد و برای احیای حوزهٔ علمیهٔ قم تلاش کرد. او از جمله کسانی بود که شیخ عبدالکریم حائری را برای اقامت در قم و زعامت حوزهٔ علمیهٔ قم ترغیب کرد. با آمدن حائری یزدی به قم و رشد حوزهٔ علمیه بافقی عملاً به دستیاری حائری یزدی رسید.<ref>الگار، حامد، «بافقی، محمدتقی»، دانشنامهٔ جهان اسلام، تهران، بنیاد دایرة المعارف اسلامی، ج۱، ذیل واژه؛ نیز: دوانی، نهضت روحانیون ایران، ج۲، ص۱۵۶.</ref>

   

== شیخ عبدالکریم حائری یزدی ==

{{نوشتار اصلی|شیخ عبدالکریم حائری و رضاشاه}}

عبدالکریم حائری یزدی (۱۲۷۶-۱۳۵۵ق) را از عالمانی دانسته‌اند که به طور فعال در مسائل سیاسی دخالت نمی‌کرد<ref>شبیری زنجانی، سید موسی، جرعه‌ای از دریا، قم، مؤسسهٔ کتابشناسی شیعه، ج۳، ص۴۲۱.</ref>؛ اما شرایط به‌گونه‌ای پیش رفت که در اواخر عمر ناچار شد در امور سیاسی دخالت کند. مهم‌ترین چالش حائری یزدی در آن سال‌ها نحوه تعامل و مناسباتش با رضاشاه بود.<ref>رئیس‌زاده، محمد، «حائری یزدی عبدالکریم»، دانشنامهٔ جهان اسلام، تهران، بنیاد دایرة المعارف اسلامی، ج۱۲، ذیل واژه.</ref> در دوران سردار سپهی رضاخان، روابط نسبتاً خوبی میان این دو برقرار بود. حائری یزدی در تأیید و تاحدی تثبیت رضاخان بی‌تأثیر نبود؛ اعلامیهٔ مشترک او و [[محمدحسین نائینی]] و [[سید ابوالحسن اصفهانی]] در نفی جمهوریت، پس از ملاقات رضاخان با آن سه، در مجموع به سود رضاخان تمام شد.<ref>رئیس‌زاده،، «حائری یزدی عبدالکریم»، دانشنامهٔ جهان اسلام، ج۱۲، ذیل واژه.</ref>

== آیت‌الله بروجردی ==

سید حسین طباطبایی بروجردی (۱۲۵۴-۱۳۴۰ش)، به دلایل تاریخی، برخورد مستقیم و جدی با رضاشاه نداشته است. زمان زعامت فراگیر بروجردی با ورود او به شهر قم، در سال ۱۳۲۳ش، آغاز می‌شود.