automoderated، ناظمان (CommentStreams)، trustworthy
۱۶٬۱۰۵
ویرایش
A.rezapour (بحث | مشارکتها) بدون خلاصۀ ویرایش |
A.rezapour (بحث | مشارکتها) |
||
خط ۸: | خط ۸: | ||
== انکار حجیت عقل == | == انکار حجیت عقل == | ||
مهمترین اختلاف اصولیون و اخباریها در حجیت عقل است که سایر اختلافها هم از آن نشأت میگیرد.<ref>تحلیلی پیرامون فراز و فرود اخباریان، محسن صبوریان، حمید پارسانیا، تاریخ اسلام و ایران دوره جدید تابستان | مهمترین اختلاف اصولیون و اخباریها در حجیت عقل است که سایر اختلافها هم از آن نشأت میگیرد.<ref>تحلیلی پیرامون فراز و فرود اخباریان، محسن صبوریان، حمید پارسانیا، تاریخ اسلام و ایران دوره جدید تابستان ۱۳۹۷، شماره ۳۸. (پیاپی ۱۲۸)</ref> اخباریان [[عقل]] را جایزالخطا شمرده و به آن در شناخت [[اصول دین|اصول]] و [[فروع دین]] نقشی نمیدهند. محمدامین استرآبادی بنیانگذار اخباریگری مدعی است عقل فقط در اموری که مبدأ حسی یا نزدیک به حس دارند (مانند ریاضیات) حجت است.<ref>مطهری، مرتضی، مجموعه آثار شهید مطهری، ج۲۰، ص۱۶۹.</ref> [[شهید مطهری]]، اخباریگری را نهضتی میداند بر ضد عقل.<ref>مجموعه آثار، مطهری، مرتضی، ج۲۰، ص۱۷۰.</ref> اخباریان اذعان داشتند عقل انسان توان درک و فهم احکام و نظریات شرعی را ندارد؛ بنابراین، اعتماد بر ادراکات عقلی در فهم این موارد جایز نیست.<ref>تاریخ حدیث شیعه، طباطبایی، محمد کاظم، ص۲۲۲</ref> شیخ حر عاملی از عالمان اخباری معتقد است دلیل عقلی قطعی برای کشف احکام شرعی وجود ندارد؛ زیرا حکم شرعی از دسترس عقل بشری به دور است.<ref>فقه اهل بیت علیهم السلام - فارسی، مؤسسه دائرة المعارف فقه اسلامی، ج۶۴، ص۳۹۱.</ref> | ||
گرایش اخباری، روش اجتهاد و تفکر تحلیلی را در فقه شیعی محکوم مینمود و به پیروی از ظاهر احادیث مذهبی دعوت میکرد. ملّا محمد امین استرآبادی، در کتاب الفوائد المدنیة، با استدلالاتی حجّیت عقل را برای کشف حقایق، مورد تردید قرار داد و اصول فقه شیعی را که بر اساس استدلالات و تحلیل عقلی بنا گردیده است، به شدّت رد کرد و منطق ارسطویی را که اساس اجتهاد و استدلالات و فقهای اصولی است، بیاعتبار شمرد. میتوان گفت که مهمترین اختلاف میان دو گرایش اخباری و اصولی در فقه شیعه، همین مسئله اعتبار یا عدم اعتبار عقل در مباحث مذهبی بود.<ref>مقدّمهای بر فقه شیعه، ص ۵۸. به نقل از تاریخ حدیث شیعه در سدههای دوازدهم و سیزدهم هجری، صفره، حسین، ج۱، ص۳۵.</ref> | گرایش اخباری، روش اجتهاد و تفکر تحلیلی را در فقه شیعی محکوم مینمود و به پیروی از ظاهر احادیث مذهبی دعوت میکرد. ملّا محمد امین استرآبادی، در کتاب الفوائد المدنیة، با استدلالاتی حجّیت عقل را برای کشف حقایق، مورد تردید قرار داد و اصول فقه شیعی را که بر اساس استدلالات و تحلیل عقلی بنا گردیده است، به شدّت رد کرد و منطق ارسطویی را که اساس اجتهاد و استدلالات و فقهای اصولی است، بیاعتبار شمرد. میتوان گفت که مهمترین اختلاف میان دو گرایش اخباری و اصولی در فقه شیعه، همین مسئله اعتبار یا عدم اعتبار عقل در مباحث مذهبی بود.<ref>مقدّمهای بر فقه شیعه، ص ۵۸. به نقل از تاریخ حدیث شیعه در سدههای دوازدهم و سیزدهم هجری، صفره، حسین، ج۱، ص۳۵.</ref> | ||
خط ۲۹: | خط ۲۹: | ||
* '''عدم جواز تقلید:''' اخباریان عقیده دارند که تقلیدکردن از مجتهدان، جایز نیست. و بر مردم لازم است که از ائمّه معصوم(ع) پیروی کنند؛ یعنی در زمان غیبت، مردم باید به محکمات کتاب و احادیث ائمّه معصوم(ع) مراجعه کنند، و مردمی که خود نمیتوانند از آیات محکم و احادیث امامان معصوم(ع) بر حکم شرعی استدلال کنند، باید به عالم و فقیهی مراجعه کنند که فقط به محکمات و احادیث ائمّه(ع) تمسّک میکند و با ادلّه عقلیه و اجماع و رأی و نظر خود، حکمی را استنباط نمیکند. این نظر را استرابادی به شیخ صدوق و کلینی نسبت میدهد.<ref>الفوائد المدنیة، ص ۴۰، به نقل از اخباریگری، تاریخ و عقاید، بهشتی، ابراهیم، ج۱، ص۳۸۰.</ref> | * '''عدم جواز تقلید:''' اخباریان عقیده دارند که تقلیدکردن از مجتهدان، جایز نیست. و بر مردم لازم است که از ائمّه معصوم(ع) پیروی کنند؛ یعنی در زمان غیبت، مردم باید به محکمات کتاب و احادیث ائمّه معصوم(ع) مراجعه کنند، و مردمی که خود نمیتوانند از آیات محکم و احادیث امامان معصوم(ع) بر حکم شرعی استدلال کنند، باید به عالم و فقیهی مراجعه کنند که فقط به محکمات و احادیث ائمّه(ع) تمسّک میکند و با ادلّه عقلیه و اجماع و رأی و نظر خود، حکمی را استنباط نمیکند. این نظر را استرابادی به شیخ صدوق و کلینی نسبت میدهد.<ref>الفوائد المدنیة، ص ۴۰، به نقل از اخباریگری، تاریخ و عقاید، بهشتی، ابراهیم، ج۱، ص۳۸۰.</ref> | ||
* '''حرمت اجتهاد:''' اخباریان هر نوع اجتهادی را حرام میدانند و برخی در تفسیر آن گفتهاند اجتهادی که در مقابل اجتهاد ائمه باشد.<ref>ادوار فقه (فارسی)، شهابی، محمود، ج۲، ص۲۸۷.</ref> اصولیون ارمغان تفکر اخباریگری را بسته شدن باب اجتهاد میدانند.<ref>کلیات فقه اسلامی، علی نوری، علیرضا، ج۱، ص۴۷.</ref> | * '''حرمت اجتهاد:''' اخباریان هر نوع اجتهادی را حرام میدانند و برخی در تفسیر آن گفتهاند اجتهادی که در مقابل اجتهاد ائمه باشد.<ref>ادوار فقه (فارسی)، شهابی، محمود، ج۲، ص۲۸۷.</ref> اصولیون ارمغان تفکر اخباریگری را بسته شدن باب اجتهاد میدانند.<ref>کلیات فقه اسلامی، علی نوری، علیرضا، ج۱، ص۴۷.</ref> | ||
* '''لزوم احتیاط:''' به باور اخباریها، درباره موضوعاتی که برای آن روایتی در کتب اربعه نیست، باید [[احتیاط]] شود (واجب احتمالی انجام شود و حرام احتمالی ترک شود). شعار عملی اخباریون احتیاط گرایی است. آنها معتقدند در تمامی موارد مشکوک و مردد باید حکم به احتیاط داد.<ref>پیدایش، سیر تطور و تداوم اخباریگری، فائز قاسم، شریفی محمد، دوفصلنامه کتاب قیم، پاییز و زمستان ۱۳۹۳، دوره ۴، شماره ۱۱ (ویژه علوم قرآن و حدیث)</ref> اصولیان اصل برائت و اخباریان اصل احتیاط را جاری میدانند.<ref>فرهنگ فقه فارسی، مؤسسه دائرة المعارف الفقه الاسلامی، ج۱، ص۵۴۸.</ref> روحیه احتیاط گرایی پیش از اخباریگری کمرنگ بود اما پس از اخباریان این روحیه تقویت شده است.<ref>وجوب احتیاط از منظر اخباریون، عزیزه نادران کلوانق، سید مصطفی حسینی، رهیافت های نوین در مطالعات اسلامی سال سوم بهار | * '''لزوم احتیاط:''' به باور اخباریها، درباره موضوعاتی که برای آن روایتی در کتب اربعه نیست، باید [[احتیاط]] شود (واجب احتمالی انجام شود و حرام احتمالی ترک شود). شعار عملی اخباریون احتیاط گرایی است. آنها معتقدند در تمامی موارد مشکوک و مردد باید حکم به احتیاط داد.<ref>پیدایش، سیر تطور و تداوم اخباریگری، فائز قاسم، شریفی محمد، دوفصلنامه کتاب قیم، پاییز و زمستان ۱۳۹۳، دوره ۴، شماره ۱۱ (ویژه علوم قرآن و حدیث)</ref> اصولیان اصل برائت و اخباریان اصل احتیاط را جاری میدانند.<ref>فرهنگ فقه فارسی، مؤسسه دائرة المعارف الفقه الاسلامی، ج۱، ص۵۴۸.</ref> روحیه احتیاط گرایی پیش از اخباریگری کمرنگ بود اما پس از اخباریان این روحیه تقویت شده است.<ref>وجوب احتیاط از منظر اخباریون، عزیزه نادران کلوانق، سید مصطفی حسینی، رهیافت های نوین در مطالعات اسلامی سال سوم بهار ۱۴۰۰، شماره ۶.</ref> | ||
* '''انکار حجت ظنون معتبر:''' اخباریها حجیت هر گمانی حتی [[ظنون معتبره]] را نفی کردهاند. آنها برای این نظر، به آیات و روایات نهی کننده از عمل به گمان استناد کردهاند. ملّا محمّد امین استرآبادی، در کتاب [[الفوائد المدنیة]]، به تفصیل، اجتهاد و تمسّک به استنباطات ظنّی را رد میکند.<ref>الفوائد المدنیة، به نقل از تاریخ حدیث شیعه در سدههای دوازدهم و سیزدهم هجری، صفره، حسین، ج۱، ص۳۶.</ref> | * '''انکار حجت ظنون معتبر:''' اخباریها حجیت هر گمانی حتی [[ظنون معتبره]] را نفی کردهاند. آنها برای این نظر، به آیات و روایات نهی کننده از عمل به گمان استناد کردهاند. ملّا محمّد امین استرآبادی، در کتاب [[الفوائد المدنیة]]، به تفصیل، اجتهاد و تمسّک به استنباطات ظنّی را رد میکند.<ref>الفوائد المدنیة، به نقل از تاریخ حدیث شیعه در سدههای دوازدهم و سیزدهم هجری، صفره، حسین، ج۱، ص۳۶.</ref> | ||
* '''عدم اعتبار اجماع:''' اخباریان معتقد هستند اجماع دلیل شرعی برگرفته از اهل سنّت است و نمیتواند به عنوان دلیل حکم شرعی قرار گیرد. اگر همه فقیهان بر حکم مسئلهای اجماع کنند آن نظریه حجت نخواهد بود؛ زیرا هیچیک از آنان معصوم نیستند. پس، بود و نبود اجماع یکسان خواهد بود.<ref>تاریخ حدیث شیعه، طباطبایی، محمد کاظم، ج۱، ص۲۲۲</ref> | * '''عدم اعتبار اجماع:''' اخباریان معتقد هستند اجماع دلیل شرعی برگرفته از اهل سنّت است و نمیتواند به عنوان دلیل حکم شرعی قرار گیرد. اگر همه فقیهان بر حکم مسئلهای اجماع کنند آن نظریه حجت نخواهد بود؛ زیرا هیچیک از آنان معصوم نیستند. پس، بود و نبود اجماع یکسان خواهد بود.<ref>تاریخ حدیث شیعه، طباطبایی، محمد کاظم، ج۱، ص۲۲۲</ref> |