جایگاه علامه مجلسی: تفاوت میان نسخه‌ها

{{پاسخ}}علامه محمدباقر مجلسی از بزرگ‌ترین علما و محدثان متأخر شیعه به‌شمار رفته است. او صاحب بحارالانوار و برخی دیگر از کتاب‌های مشهور و پرخواننده شیعه است. بحارالانوار را دایرة المعارف بزرگ روایی شیعه دانسته‌اند و برای آن جایگاه شاخصی در میان جوامع روایی اسلامی و شیعی قائل شده‌اند. علامه مجلسی نویسنده پرکاری بود و آثار زیادی در رشته‌های مختلف علوم اسلامی با محوریت اخبار ائمه اطهار(ع) نوشت که پس از او مورد علاقه و محل رجوع دانشمندان شیعه شد.

علامه مجلسی به دلیل جایگاه علمی و دینیش شأن والای اجتماعی و سیاسی فراوانی یافت. او از سوی حکام صفوی، که برای اولین بار تشیع را مذهب رسمی و مبنای دینی حکومت خود قرار داده بودند، به سمت شیخ الاسلامی، که از سمت‌های بالای دینی و اجتماعی به‌شمار می‌رفت، منصوب شد. برخی از فعالیت‌های مجلسی در دوران تصدی مقام شیخ الاسلامی مورد نقد بعضی از مستشرقان قرار گرفته و اتهاماتی به او وارد شده است. عده‌ای از محققان به این اتهامات و نقدها پاسخ داده‌اند.

محمدباقر مجلسی در سال ۱۰۳۷ قمری در شهر اصفهان به دنیا آمد.<ref>سید عبدالحسین حسینی خاتون‌آبادی، وقایع السنین و الاعوام، تهران، انتشارات کتابفروشی اسلامیه، ص ۵۰۸.</ref> پدر او [[محمدتقی مجلسی]] از دانشمندان مشهور زمان خود بود. مجلسی وابسته به خاندان اهل علم و صاحب کرسی وعظ بود. این خاندان نسب خود را به [[ابونعیم اصفهانی]]، محدث مشهور قرن پنجم قمری، می‌رساندند. به جز پدر، جد پدری و جد مادری و خواهر مجلسی هم از اهل علم بودند.<ref>علی دوانی، علامه مجلسی بزرگمرد علم و دین، تهران، انتشارات امیرکبیر، ص ۱۳–۲۴.</ref> علاقه و استعداد مجلسی به تحصیل از خردسالی نمایان شد. او نزد اساتیدی، از جمله پدرش، به تحصیل علم پرداخت. مجلسی تحصیلات خود را تا بیست و پنج سالگی به پایان رساند و پس از آن به تألیف و تصنیف آثار علمی و تدریس پرداخت.<ref>حسن طارمی، علامه مجلسی، تهران، انتشارات طرح نو، ص ۱۱–۱۳.</ref>

علامه مجلسی در ابتدای کار به همه علوم رایج در زمان خود پرداخت و در آنها تبحر یافت. این تبحر بیش از آنکه ناشی شاگردی او نزد عالمان روزگار او باشد، ناشی از تتبع و مطالعه گسترده مجلسی بوده است.<ref>حسن طارمی، علامه مجلسی، تهران، انتشارات طرح نو، ص ۱۵–۱۶.</ref> مجلسی پس از چندی به این نتیجه رسید که علم حقیقی علمی است که از قرآن و اخبار [[اهل بیت(ع)]] گرفته شود. به همین دلیل، تلاش علمی خود را متمرکز بر روایات اهل بیت(ع) می‌کند که حاصل آن تألیف آثاری با محوریت روایات ائمه شیعه(ع) است.<ref>محمدباقر المجلسی، بحارالانوار الجامعة لدرر اخبار الائمة الاطهار، بیروت، مؤسسة الوفاء، ج ۱، ص ۲–۳.</ref>

دوران حیات علامه مجلسی مصادف با دوران زوال حکومت [[صفویان]] پس از [[شاه عباس اول صفوی]] است. او در سال آخر حکومت شاه عباس به دنیا آمد و دوران حکومت چهار شاه پس از شاه عباس را درک کرد و در سال چهارم حکومت شاه سلطان حسین از دنیا رفت. وفات علامه مجلسی در شب بیست و هفتم رمضان سال ۱۱۱۰ قمری رخ داد. او در هنگام مرگ ۷۳ داشت. مدفن علامه مجلسی در کنار پدرش در مدخل [[مسجد جامع اصفهان]] است که اینک به صورت زیارتگاهی درآمده است.<ref>علی دوانی، علامه مجلسی بزرگمرد علم و دین، تهران، انتشارات امیرکبیر، ص ۴۷۵–۴۸۳.</ref>

علامه مجلسی از درس برخی از علمای زمان خود استفاده کرد و عده بسیاری از آنان اجازه روایت دریافت کرد. تعداد استادان و مشایخ اجازه مجلسی را از هجده تا بیست و یک نفر هم نوشته‌اند.<ref>علی دوانی، علامه مجلسی بزرگمرد علم و دین، تهران، انتشارات امیرکبیر، ص ۶۷–۶۸.</ref> از جمله آنها می‌توان به [[ملامحسن فیض کاشانی]]، [[محمدتقی مجلسی]]، [[سید علی‌خان مدنی شیرازی]]، [[ملا محمدطاهر قمی]] و شیخ حر عاملی اشاره کرد.<ref>حسین بن محمدتقی النوری، الفیض القدسی فی ترجمة العلامة المجلسی، المطبوع فی المجلد ۱۰۲ من بحارالانوار، بیروت، مؤسسة الوفاء، ج ۱۰۲، ص ۷۶–۸۲.</ref> مهم‌ترین استاد علامه مجلسی پدر او بوده و او در میان اساتید خود فقط به تحصیل نزد پدرش اشاره کرده است.<ref>حسن طارمی، علامه مجلسی، تهران، انتشارات طرح نو، ص ۱۲.</ref>

منابع تاریخی شاگردان و راویان علامه مجلسی را بیش از هزار نفر برشمرده‌اند که بسیاری از آنان از مشاهیر علمی زمان خود بودند. از جمله این شاگردان و راویان می‌توان به [[سید نعمت‌الله جزایری]]، [[شیخ احمد بن محمد بحرانی]]، [[شیخ سلیمان بن عبدالله ماحوزی]] و [[میرزا محمد بن محمدرضا مشهدی]] صاحب [[تفسیر کنزالدقائق]] اشاره کرد.<ref>حسین بن محمدتقی النوری، الفیض القدسی فی ترجمة العلامة المجلسی، المطبوع فی المجلد ۱۰۲ من بحارالانوار، بیروت، مؤسسة الوفاء، ج ۱۰۲، ص ۸۲–۱۰۴.</ref> محققان قرارگرفتن علامه مجلسی در سلسله‌های متعدد اجازه روایت را نشان از مقبولیت قابل توجه او در میان علمای شیعه می‌دانند.<ref>علی دوانی، علامه مجلسی بزرگمرد علم و دین، تهران، انتشارات امیرکبیر، ص ۱۷۱.</ref>