پرش به محتوا

تفاوت قسط و عدل: تفاوت میان نسخه‌ها

بدون خلاصۀ ویرایش
بدون خلاصۀ ویرایش
بدون خلاصۀ ویرایش
خط ۹: خط ۹:
آیا قسط و عدل با یکدیگر متفاوتند؟ تفاوت آنها را با ذکر مثال بیان کنید.{{پایان سوال}}
آیا قسط و عدل با یکدیگر متفاوتند؟ تفاوت آنها را با ذکر مثال بیان کنید.{{پایان سوال}}
{{پاسخ}}
{{پاسخ}}
برای شناخت معانی واژگان زبان عرب علاوه بر رجوع به فرهنگ لغت، می‌توانیم از بررسی موارد استعمال آن واژه‌ها در متون عربی از جمله در قرآن و روایات نیز کمک بگیریم.
عدل حد وسط است میان افراط و تفریط به گونه ای که در آن، زیادی یا نقصانی قرار نداشته باشد. به جهت همین معنا، از میانه‌روی، مساوات و… به «عدل» تعبیر گردیده است. نتیجه و هدف عدل این است که هر چیز در جای خود قرار گیرد و هر کسی به آنچه شایسته است برسد. یعنی هر موجود به آنچه استحقاق و لیاقت آن را داشته، باید برسد و اگر لیاقت یک موقعیت و حالت برتر را نداشته، هرگز آن رتبه به او داده نمی‌شود.<ref>مصطفوی، حسن، تحقیق فی کلمات القرآن الکریم، ص۵۵.</ref>


اما تعریف عدل: حالتی است بین افراط و تفریط به گونه ای که در این حد وسط زیادی یا نقصانی قرار نداشته و اعتدال کامل مراعات شده و به خاطر همین مفهوم است که از میانه‌روی، مساوات و… به «عدل» تعبیر گردیده است.
اما قسط از لغت اضداد است که هم به معنی عدل می‌آید و هم به معنای ظلم و تعدی.
 
نتیجه و هدف عدل و شاخصه اصلی آن این است که هر چیز در جای خود قرار گیرد و هر کسی به آنچه شایسته است برسد. یعنی هر موجود به آنچه استحقاق و لیاقت آن را داشته باید برسد و اگر لیاقت یک موقعیت و حالت برتر را نداشته هرگز آن رتبه به او داده نمی‌شود.<ref>مصطفوی، حسن، تحقیق فی کلمات القرآن الکریم، ص۵۵.</ref>
 
اما قسط از لغت اضداد است که هم به معنی عدل می‌آید و هم به معنای ظلم و تعدی؛ که برای روشن شدن این مطلب به ترجمه آیات ۹ از سوره حجرات (معنای عدل) و آیه ۱۵ از سوره جن (به معنای ظلم و تعدّی) توجه کنید.<ref>ر. ک. طیب، سید عبدالحسین، تفسیر اطیب البیان، نشر اسلام، چاپ سوم، ۱۳۶۶ش، ج۱۲، ص۲۲۷.</ref>


برخی در تفاوت قسط با عدل چنین گفته‌اند که قسط جنبه تطبیق مفهوم عدالت و اجراء آن در مصادیق و مواردش را دارا است و وقتی عدل بخواهد تحقق و بروز داشته باشد، از آن به قسط تعبیر می‌گردد. یعنی عدل قسطی است که ظهور یافته و محسوس گشته و از همین روست که ترازو کردن اشیاء را قسط می‌گویند. چون عدل و تعادل را به صورت آشکارا نمایش می‌دهد. شاهد این تفاوت آیه ۹ از سوره حجرات است که می‌فرماید: {{قرآن|... فَأَصْلِحُوا بَیْنَهُمَا بِالْعَدْلِ وَأَقْسِطُوا إِنَّ اللَّهَ یُحِبُّ الْمُقْسِطِینَ}} که در این آیه ۲ واژه عدل و قسط کنار هم آمده است و ظاهراً باید این دو واژه متفاوت باشد.<ref>ر. ک. ابی هلال عسکری، معجم الفروق اللغویه، ص۴۲۸.</ref>
برخی در تفاوت قسط با عدل چنین گفته‌اند که قسط جنبه تطبیق مفهوم عدالت و اجراء آن در مصادیق و مواردش را دارا است و وقتی عدل بخواهد تحقق و بروز داشته باشد، از آن به قسط تعبیر می‌گردد. یعنی عدل قسطی است که ظهور یافته و محسوس گشته و از همین روست که ترازو کردن اشیاء را قسط می‌گویند. چون عدل و تعادل را به صورت آشکارا نمایش می‌دهد. شاهد این تفاوت آیه ۹ از سوره حجرات است که می‌فرماید: {{قرآن|... فَأَصْلِحُوا بَیْنَهُمَا بِالْعَدْلِ وَأَقْسِطُوا إِنَّ اللَّهَ یُحِبُّ الْمُقْسِطِینَ}} که در این آیه ۲ واژه عدل و قسط کنار هم آمده است و ظاهراً باید این دو واژه متفاوت باشد.<ref>ر. ک. ابی هلال عسکری، معجم الفروق اللغویه، ص۴۲۸.</ref>
۱۱٬۹۱۳

ویرایش