پرش به محتوا

جمع میان طلب آخرت و تلاش در امور دنیایی: تفاوت میان نسخه‌ها

بدون خلاصۀ ویرایش
بدون خلاصۀ ویرایش
بدون خلاصۀ ویرایش
خط ۱۸: خط ۱۸:
راضی شدن به زندگی گذرای دنیا و بی‌توجهی به آخرت نیز از دلایل دیگر مذمت دنیا بیان شده است. در سوره توبه آیه ۳۸ بیان می‌کند {{قرآن|أرَضیتُمْ بِالْحَیاه الدُّنْیا مِنَ الآخِرَه|ترجمه= آیا راضی شدید که زندگی دنیا را به جای آخرت بپذیرید؟!}} در این آیه استفاده ذکر می‌کند که دلبستگی مجاهدان به زندگی دنیا، آن‌ها را در امر جهاد سست می‌کند. در حدیثی از پیامبر(ص) در زمینه ارزش دنیا در مقابل آخرت نقل شده که فرمود: {{متن عربی|و اللهِ ما الدنیا فی الآخره الاّ لما یجعلُ احدُکم اصبعَه فی الیمّ ثم یرفعُها فلینظرْ بمَ تَرْجِع|ترجمه=به خدا سوگند دنیا در برابر آخرت مثل این است که یکی از شما انگشت خود را در دریا بزند و سپس بردارد و بنگرد چه مقدار از آب دریا را با آن برداشته است؟!}} امام علی بن الحسین(ع) در ضمن دعایی که برای مرزبانان کشورهای اسلامی می‌کند چنین می‌فرماید: «بار الها! فکر این دنیای فریبنده را به هنگامی که آن‌ها در برابر دشمنان قرار می‌گیرند از نظرشان دور فرما، و اهمیت اموال فتنه‌انگیز و دلربا را از صفحه قلوبشان محو نما» و به راستی اگر شناخت درستی از وضع دنیا و آخرت و چگونگی این دو زندگی داشته باشیم، خواهیم دید که این یکی در مقابل آن به قدری محدود و ناچیز است که به حساب نمی‌آید.
راضی شدن به زندگی گذرای دنیا و بی‌توجهی به آخرت نیز از دلایل دیگر مذمت دنیا بیان شده است. در سوره توبه آیه ۳۸ بیان می‌کند {{قرآن|أرَضیتُمْ بِالْحَیاه الدُّنْیا مِنَ الآخِرَه|ترجمه= آیا راضی شدید که زندگی دنیا را به جای آخرت بپذیرید؟!}} در این آیه استفاده ذکر می‌کند که دلبستگی مجاهدان به زندگی دنیا، آن‌ها را در امر جهاد سست می‌کند. در حدیثی از پیامبر(ص) در زمینه ارزش دنیا در مقابل آخرت نقل شده که فرمود: {{متن عربی|و اللهِ ما الدنیا فی الآخره الاّ لما یجعلُ احدُکم اصبعَه فی الیمّ ثم یرفعُها فلینظرْ بمَ تَرْجِع|ترجمه=به خدا سوگند دنیا در برابر آخرت مثل این است که یکی از شما انگشت خود را در دریا بزند و سپس بردارد و بنگرد چه مقدار از آب دریا را با آن برداشته است؟!}} امام علی بن الحسین(ع) در ضمن دعایی که برای مرزبانان کشورهای اسلامی می‌کند چنین می‌فرماید: «بار الها! فکر این دنیای فریبنده را به هنگامی که آن‌ها در برابر دشمنان قرار می‌گیرند از نظرشان دور فرما، و اهمیت اموال فتنه‌انگیز و دلربا را از صفحه قلوبشان محو نما» و به راستی اگر شناخت درستی از وضع دنیا و آخرت و چگونگی این دو زندگی داشته باشیم، خواهیم دید که این یکی در مقابل آن به قدری محدود و ناچیز است که به حساب نمی‌آید.


باید توجه داشت که خوبی‌ها و داشته‌های جهان مادی، همه از نعمت‌های خدا است وجودشان در نظام خلقت لازم و ضروری است، اگر به عنوان وسیله‌ای برای رسیدن به سعادت و تکامل معنوی انسان مورد بهره‌برداری قرار گیرد از هر نظر قابل تحسین است. اما اگر به عنوان یک هدف و نه وسیله مورد توجه قرار گیرد و از ارزش‌های معنوی و انسانی بریده شود، در این هنگام مایه غرور و غفلت و طغیان و سرکشی و ظلم و بیدادگری خواهد بود و در خور هرگونه نکوهش و مذمت است. امام علی(ع) می‌فرماید: {{متن عربی|من اَبْصرَ بها بصرتْه و من اَبصر الیها اعمتْه|ترجمه=آن کس که با چشم بصیرت به آن بنگرد دنیا به او آگاهی می‌بخشد و آن کس که به خود آن نگاه کند دنیا او را نابینا خواهد کرد.}}<ref>نهج‌البلاغه، خ۸۲.</ref> در حقیقت تفاوت میان دنیای مذموم و ممدوح، همان چیزی است که از «الیها» و «بها» استفاده می‌شود که اولی هدف را می‌رساند و دومی وسیله را. اسلام به عنوان یک وسیله مؤثر و کارساز بر روی ثروت تکیه می‌کند و در آیه ۱۸۰ سوره بقره، از «مال» تعبیر به «خیر» کرده است.
باید توجه داشت که خوبی‌ها و داشته‌های جهان مادی، همه از نعمت‌های خدا است وجودشان در نظام خلقت لازم و ضروری است، اگر به عنوان وسیله‌ای برای رسیدن به سعادت و تکامل معنوی انسان مورد بهره‌برداری قرار گیرد از هر نظر قابل تحسین است. اما اگر به عنوان یک هدف و نه وسیله مورد توجه قرار گیرد و از ارزش‌های معنوی و انسانی بریده شود، در این هنگام مایه غرور و غفلت و طغیان و سرکشی و ظلم و بیدادگری خواهد بود و در خور هرگونه نکوهش و مذمت است.  
 
==جایگاه دنیا در روایات==
 
امام علی(ع) می‌فرماید: {{متن عربی|من اَبْصرَ بها بصرتْه و من اَبصر الیها اعمتْه|ترجمه=آن کس که با چشم بصیرت به آن بنگرد دنیا به او آگاهی می‌بخشد و آن کس که به خود آن نگاه کند دنیا او را نابینا خواهد کرد.}}<ref>نهج‌البلاغه، خ۸۲.</ref> در حقیقت تفاوت میان دنیای مذموم و ممدوح، همان چیزی است که از «الیها» و «بها» استفاده می‌شود که اولی هدف را می‌رساند و دومی وسیله را. اسلام به عنوان یک وسیله مؤثر و کارساز بر روی ثروت تکیه می‌کند و در آیه ۱۸۰ سوره بقره، از «مال» تعبیر به «خیر» کرده است.


امام باقر(ع) نیز در این باره می‌فرماید: {{متن عربی|نعم العون الدنیا علی طلب الاخره|ترجمه=دنیا کمک خوبی است برای رسیدن به آخرت}}<ref>حر عاملی، وسائل الشیعه، بیروت، داراحیاء التراث العربی، ج۱۲، ص۱۷، ح۵ از باب ۱۶ ابواب مقدمات تجارت.</ref> آیات سوره قصص که شدیدترین مذمت را از قارون ثروتمند مغرور می‌کند، شاهد گویایی بر این موضوع است، منتهی اسلام ثروتی را می‌پسندد که به وسیله آن «ابتغاء و از آخرت» و طلب سرای دیگر شود، چنان‌که دانشمندان بنی‌اسرائیل به قارون گفتند: {{قرآن|وَ ابْتَغِ فیما آتاکَ اللهُ الدّارَ الآخِره<ref>قصص/۷۷.</ref> و در آنچه خدا به تو داده سرای آخرت را جستجو کن». اسلام ثروتی را می‌پسندد که در آن: {{قرآن|وَ أحْسِنْ کَما أحْسَنَ اللهُ إلَیْکَ}}<ref>قصص/۷۷.</ref> همان گونه که خدا به تو نیکی کرده است، نیکی کن» و نیکی به همگان باشد. اسلام ثروتی را مدح می‌کند در آن: {{قرآن|وَ لاتَنْسَ نَصیبَکَ مِنَ الدُّنْیا}}<ref>قصص/۷۷.</ref> بهره‌ات را از دنیا فراموش منما»، تحقق یابد.
امام باقر(ع) نیز در این باره می‌فرماید: {{متن عربی|نعم العون الدنیا علی طلب الاخره|ترجمه=دنیا کمک خوبی است برای رسیدن به آخرت}}<ref>حر عاملی، وسائل الشیعه، بیروت، داراحیاء التراث العربی، ج۱۲، ص۱۷، ح۵ از باب ۱۶ ابواب مقدمات تجارت.</ref> آیات سوره قصص که شدیدترین مذمت را از قارون ثروتمند مغرور می‌کند، شاهد گویایی بر این موضوع است، منتهی اسلام ثروتی را می‌پسندد که به وسیله آن «ابتغاء و از آخرت» و طلب سرای دیگر شود، چنان‌که دانشمندان بنی‌اسرائیل به قارون گفتند: {{قرآن|وَ ابْتَغِ فیما آتاکَ اللهُ الدّارَ الآخِره<ref>قصص/۷۷.</ref> و در آنچه خدا به تو داده سرای آخرت را جستجو کن». اسلام ثروتی را می‌پسندد که در آن: {{قرآن|وَ أحْسِنْ کَما أحْسَنَ اللهُ إلَیْکَ}}<ref>قصص/۷۷.</ref> همان گونه که خدا به تو نیکی کرده است، نیکی کن» و نیکی به همگان باشد. اسلام ثروتی را مدح می‌کند در آن: {{قرآن|وَ لاتَنْسَ نَصیبَکَ مِنَ الدُّنْیا}}<ref>قصص/۷۷.</ref> بهره‌ات را از دنیا فراموش منما»، تحقق یابد.
۱٬۴۰۷

ویرایش