پرش به محتوا

معیارهای شناخت قرائت صحیح از دین: تفاوت میان نسخه‌ها

بدون خلاصۀ ویرایش
بدون خلاصۀ ویرایش
بدون خلاصۀ ویرایش
خط ۷: خط ۷:
ادیان الهی متن محور هستند. فرد تفسیرکننده، یک سمت تفسیر است، و در طرف دیگر قضیه، نویسنده است که الفاظ و جملاتی خلق کرده است. حال در امر تفسیر و فهم متن، با دو ذهنیت روه‌رو هستیم:  
ادیان الهی متن محور هستند. فرد تفسیرکننده، یک سمت تفسیر است، و در طرف دیگر قضیه، نویسنده است که الفاظ و جملاتی خلق کرده است. حال در امر تفسیر و فهم متن، با دو ذهنیت روه‌رو هستیم:  


* ذهنیت نوینسده یا صاحب اثر  
*ذهنیت نویسنده یا صاحب اثر
* ذهنیت شخص مفسر که می‌خواهد این متن را بفهمد.
*ذهنیت شخص مفسر که می‌خواهد این متن را بفهمد.


از گذشته‌های دور تا قرن حاضر همواره این فکر رایج بوده‌است که در باب تفسیر و فهم متن باید «مؤلف محور» باشیم؛ یعنی وظیفه و رسالت مفسر آن است که از وراء متن به ذهنیت صاحب اثر دسترسی پیدا کند. اما در هرمنوتیک معاصر بیشترین نقش را به مفسر می‌دهند نه به مؤلف. با توجه به این که بحث قرائت‌های مختلف از دین بر مبنای مفسر محور است، اگر ما نظریه مفسر محور را نقد کنیم اصل نظریه قرائت‌های مختلف زیر سؤال می‌رود. با توجه به اینکه فرهنگ دینی ما و اساساً مطلق ادیان ابراهیمی متن محورند و آنچه که برای ما اهمیت دارد رسیدن به مراد و منظور صاحب سخن است و سعادت همه ما در گرو اطاعت از دستورات اوست که در متون دینی آمده‌است؛ لذا روشن است که قرائتی از دین صحیح خواهد بود که بر مبنای دست یافتن به مراد نویسنده یا صاحب متن می‌پردازد.<ref>واعظی، احمد، قرائت پذیری دین، نشریه قبسات، ش۱۸، ص۵۹–۷۴.</ref>
رویکرد رایج در باب تفسیر و فهم متن چنین است که باید «مؤلف محور» بود. در این دیدگاه، وظیفه و رسالت مفسر آن است که از متن به ذهنیت نویسنده دسترسی پیدا کند. برخلاف این دیدگاه، امروزه در علم هرمنوتیک، بیشترین نقش را به مفسر می‌دهند نه به مؤلف. موضوع قرائت‌های مختلف از دین بر مبنای مفسر محور است و با نقد نظریه مفسر محور، اصل نظریه قرائت‌های مختلف می‌رود.  
 
فرهنگ دینی مسلمانان به صورت خاص و ادیان ابراهیمی به صورت عام، متن محور هستند و در آن‌ها، رسیدن به مراد و مقصود صاحب سخن است و سعادت همه ما در گرو اطاعت از دستورات اوست که در متون دینی آمده‌است؛ لذا روشن است که قرائتی از دین صحیح خواهد بود که بر مبنای دست یافتن به مراد نویسنده یا صاحب متن می‌پردازد.<ref>واعظی، احمد، قرائت پذیری دین، نشریه قبسات، ش۱۸، ص۵۹–۷۴.</ref>


با توجه به اینکه آنچه امروزه تحت عنوان اختلاف قرائتها مطرح است اختلاف قرائتها به نحو کلی و به اصطلاح به نحو موجبه کلیه می‌باشد، نمی‌توان پذیرفت که ما در یک متن اختلاف کلی در قرائت‌ها داشته باشیم، زیرا هرچیزی از متن که به مقصود و پیام اصلی آن مربوط می‌شود «ذاتی متن» و هرچه که در مقصود و پیام اصلی آن دخیل نیست «عرضی متن» نامیده می‌شود. فهم نادرست از این جهت نادرست است که ذاتی متن را به هم می‌زند. اختلاف کلی قرائت‌ها از این جهت امکان‌پذیر نیست که در آن ذاتی متن و پیام اصلی آن از بین می‌رود.<ref>قائمی نیا، علی رضا، ذاتی و عرضی متن، در باب اختلاف قرائت‌ها، نشریه قبسات، ش۱۸، ص۷۴–۸۴.</ref>
با توجه به اینکه آنچه امروزه تحت عنوان اختلاف قرائتها مطرح است اختلاف قرائتها به نحو کلی و به اصطلاح به نحو موجبه کلیه می‌باشد، نمی‌توان پذیرفت که ما در یک متن اختلاف کلی در قرائت‌ها داشته باشیم، زیرا هرچیزی از متن که به مقصود و پیام اصلی آن مربوط می‌شود «ذاتی متن» و هرچه که در مقصود و پیام اصلی آن دخیل نیست «عرضی متن» نامیده می‌شود. فهم نادرست از این جهت نادرست است که ذاتی متن را به هم می‌زند. اختلاف کلی قرائت‌ها از این جهت امکان‌پذیر نیست که در آن ذاتی متن و پیام اصلی آن از بین می‌رود.<ref>قائمی نیا، علی رضا، ذاتی و عرضی متن، در باب اختلاف قرائت‌ها، نشریه قبسات، ش۱۸، ص۷۴–۸۴.</ref>
۱۱٬۹۱۳

ویرایش