محاربه: تفاوت میان نسخه‌ها

محارب به کسی گفته می‌شود که برای ایجاد رعب و هراس و سلب آزادی و امنیت مردم و افساد در زمین دست به اسلحه می‌برد.<ref>محمّد بن الحسن الطوسی، کتاب الخلاف، قم، مؤسسه النشر الاسلامی، ۱۴۱۶ق، ج۵، ص۴۵۷.</ref> و در [[قرآن کریم]] بیش از پنجاه مورد، کلمه فساد و مشتقات آن به کار رفته‌ است،<ref>بقره/۱۱، ۱۲، ۲۷، ۳۰، ۶۰، ۲۰۵، ۲۲۰، ۲۵۱؛ آل عمران/۶۳؛ مائده/۳۲–۳۳، ۶۴؛ اعراف/۵۶، ۷۴، ۸۵، ۸۶، ۱۰۳، ۱۲۷، ۱۴۷؛ انفال/۷۳؛ یونس/۴۰، ۸۱، ۹۱؛ هود/۸۵، ۱۱۲؛ یوسف/۷۳؛ نحل/۸۸؛ رعد/۲۵؛ اسراء/۴؛ کهف/۹۴؛ انبیاء/۲۲؛ مؤمنون/۷۱؛ شورا/۱۵۲، ۱۸۳؛ نمل/۱۴، ۳۴، ۴۸؛ قصص/۴، ۷۷، ۸۳؛ عنکبوت/۳۰، ۳۶؛ روم/۴۱؛ غافر/۲۶؛ ص/۲۸؛ محمّد/۲۲؛ فجر/۱۲.</ref> که از تعبیرات و معانی بکار رفته در آیات چنین استفاده می‌شود که خداوند در هر یک از آیات شریفه مصادیقی از افساد در زمین و محاربه را بیان کرده‌ است، لیکن وجه اشتراک همه آن‌ها در این است که اکثر آن‌ها در مقابل نظام الهی و نبی مرسل قیام کرده و سر عناد و ناسازگاری با آن داشته‌اند، و به همین دلیل خدا آن‌ها را مفسد و مستحق عذاب در دنیا و آخرت دانسته‌ است. امّا اکثر فقیهان و مفسّران بر این نظراند که از مجموع آیات شریفه ناظر بر این مسئله تنها آیه شریفه زیر در مقام بیان حکم محاربه و افساد فی الارض است:

دربارهٔ این‌ که آیا مجازات‌های چهارگانه مذکور در آیه شریفه جنبه تخییری دارد یا ترتیبی، دو دیدگاه وجود دارد، یک نظر این است که انتخاب هر یک از این امور به اختیار قاضی و حاکم اسلامی است، یعنی حکومت اسلام هرکدام از مجازات مزبور را دربارهٔ هر کسی صلاح بداند، اجرا می‌کند.<ref>قانون مجازات اسلامی، همان، ماده ۱۹۱.</ref> نظر دیگر مبتنی بر قاعده تناسب جرم‌ها و مجازات‌ها است، لذا افراد محاربی که دست به کشتن انسان بی‌گناهی زده‌اند، مجازات آن‌ها قتل است و اگر اموال مردم را با تهدید به اسلحه ببرند، انگشتان دست و پای آن‌ها قطع می‌شود، و اگر تنها اسلحه به روی مردم کشیده‌اند، بدون این‌که خونی ریخته شود یا سرقتی انجام گیرد، به شهر دیگری تبعید خواهند شد،<ref>محمّد بن الحسن الطوسی پیشین، ص۴۵۸ و۴۶۰؛ ر.ک. تفسیر المیزان، همان، ص۵۴۰ به بعد (بحث روایتی).</ref> نظر دوّم به حقیقت نزدیک‌تر است و روایاتی نیز مؤید آن است:<ref>محمّد بن الحسن الطوسی، همان، ص۴۶۰؛ مکارم شیرازی، ناصر و همکاران، تفسیر نمونه، ج۴، ص۳۶۰.</ref>