پرش به محتوا

انسان‌شناسی دینی: تفاوت میان نسخه‌ها

خط ۲۱: خط ۲۱:


==ادیان ابراهیمی==
==ادیان ابراهیمی==
«سرانجام خدا فرمود: انسان را شبیه خود بسازیم، تا بر حیوانات زمین و ماهیان دریا و پرندگان آسمان فرمانروایی کند، پس خدا انسان را شبیه خود آفرید»،<ref>کتاب مقدس، سفر پیدایش، فصل اول، آیه ۲۶–۲۷.</ref> این جمله از کتاب مقدس را می‌توان فصل مشترک نگاه تمام ادیان ابراهیمی به حقیقت انسان دانست. این مضمون در روایات اسلامی نیز نقل شده است.<ref>کلینی، محمد بن یعقوب، الکافی، تهران، دارالکتب الاسلامیه، ۱۳۶۵ش، ج۱، ص۱۲۴، باب الروح، ح۴؛ و برای توضیح معنای حدیث: ر.ک. موسوی خمینی، سید روح الله، چهل حدیث، نشر رجاء، ۱۳۶۸ش، ص۵۲۹–۵۳۴، ح۳۸.</ref> دیگر نقطه مشترک بین ادیان ابراهیمی، چگونگی خلقت نخستین آدم و همسر او از خاک و تکثیر نسل انسان است.<ref>ر. ک. کتاب مقدس، سفر پیدایش، فصل‌های ۱–۳؛ و نیز قرآن کریم؛ نساء / ۱؛ حجر / ۲۶ و ۲۸ و ۳۳؛ مومنون / ۱۲–۱۴؛ روم / ۲۰.</ref> دمیده شدن روح در انسان نیز مورد تصریح این ادیان است.<ref>کتاب مقدس، سفر پیدایش، فصل ۲، آیه ۷؛ قرآن کریم: ص/ ۷۲؛ سجده / ۹.</ref> با وجود این مشترکات، تفاوت‌هایی نیز در این سه دین مشاهده می‌شود مثل گناه جبلّی در مسیحیت که همه انسان‌ها را به دلیل گناه حضرت آدم گناه کار می‌دانند.<ref>کتاب مقدس؛ نامه رومیان، فصل ۵، آیه ۱۲–۱۶.</ref> برای یافتن نظر گاه اسلام مراجعه به قرآن کریم به عنوان اصیل‌ترین متن وحیانی راه گشای ما خواهد بود.
«سرانجام خدا فرمود: انسان را شبیه خود بسازیم، تا بر حیوانات زمین و ماهیان دریا و پرندگان آسمان فرمانروایی کند، پس خدا انسان را شبیه خود آفرید»،<ref>کتاب مقدس، سفر پیدایش، فصل اول، آیه ۲۶–۲۷.</ref> این جمله از کتاب مقدس، فصل مشترک نگاه تمام ادیان ابراهیمی به حقیقت انسان دانست. این مضمون در روایات اسلامی نیز نقل شده است.<ref>کلینی، محمد بن یعقوب، الکافی، تهران، دارالکتب الاسلامیه، ۱۳۶۵ش، ج۱، ص۱۲۴، باب الروح، ح۴؛ و برای توضیح معنای حدیث: ر.ک. موسوی خمینی، سید روح الله، چهل حدیث، نشر رجاء، ۱۳۶۸ش، ص۵۲۹–۵۳۴، ح۳۸.</ref> دیگر نقطه مشترک بین ادیان ابراهیمی، دمیده شدن روح در انسان است.<ref>کتاب مقدس، سفر پیدایش، فصل ۲، آیه ۷؛ قرآن کریم: ص/ ۷۲؛ سجده / ۹.</ref> با وجود این مشترکات، تفاوت‌هایی نیز در این سه دین مشاهده می‌شود مثل گناه نخستین در مسیحیت که همه انسان‌ها را به دلیل گناه حضرت آدم گناه‌کار می‌دانند.<ref>کتاب مقدس؛ نامه رومیان، فصل ۵، آیه ۱۲–۱۶.</ref>  


در قرآن کریم صفاتی درباره بخش طبیعی و نیز نفسانی انسان ذکر شده که غالباً ناظر به ضعف اوست؛ صفاتی هم چون: پیوسته در خسران،<ref>عصر / ۲.</ref> کم ظرفیت و بدون تحمل (هلوع)،<ref>معارج / ۱۹.</ref> ضعیف،<ref>نساء / ۲۸.</ref> عجول،<ref>اسراء / ۱۱.</ref> علاقمند به دنیا و شهوات نفسانی،<ref>آل عمران / ۱۴؛ عادیات / ۸؛ فجر / ۲۰.</ref> زود ناامید شونده،<ref>اسراء / ۸۳؛ فصلت / ۴۹.</ref> ناسپاس نسبت به نعمت،<ref>ابراهیم / ۳۴؛ اسراء / ۶۷؛ شوری / ۴۸.</ref> ممسک و بخیل تا جایی که حتی با داشتن تمام خزائن رحمت پروردگار باز هم از انفاق خودداری می‌کند،<ref>اسراء / ۱۰۰.</ref> جدال کننده،<ref>کهف / ۵۴.</ref> مرز شکن و محدودیت گریز،<ref>قیامت / ۵.</ref> طغیان کننده در صورت احساس بی‌نیازی،<ref>علق / ۶–۷.</ref> جاهل به آینده،<ref>لقمان / ۳۴.</ref> و…. البته چنین نیست که همه انسان‌ها دارای همه این ضعف‌ها باشند یا این که این نقاط ضعف جزو ذات انسان شده باشند، بلکه برخی از این صفات می‌توانند نباشند و برخی دیگر قابلیت تبدیل شدن به فرصت را دارند؛ و برخی هم در اثر شرایط به وجود می‌آیند.<ref>ر. ک. جعفری، محمد تقی، حرکت و تحول از دیدگاه قرآن، تهران، مؤسسه تدوین و نشر آثار علامه جعفری، ۱۳۸۳ش، ص۹۲–۱۰۰.</ref>
در قرآن کریم صفاتی درباره بخش طبیعی و نیز نفسانی انسان ذکر شده که غالباً ناظر به ضعف اوست؛ صفاتی هم چون: پیوسته در خسران،<ref>عصر / ۲.</ref> کم ظرفیت و بدون تحمل (هلوع)،<ref>معارج / ۱۹.</ref> ضعیف،<ref>نساء / ۲۸.</ref> عجول،<ref>اسراء / ۱۱.</ref> علاقمند به دنیا و شهوات نفسانی،<ref>آل عمران / ۱۴؛ عادیات / ۸؛ فجر / ۲۰.</ref> زود ناامید شونده،<ref>اسراء / ۸۳؛ فصلت / ۴۹.</ref> ناسپاس نسبت به نعمت،<ref>ابراهیم / ۳۴؛ اسراء / ۶۷؛ شوری / ۴۸.</ref> ممسک و بخیل تا جایی که حتی با داشتن تمام خزائن رحمت پروردگار باز هم از انفاق خودداری می‌کند،<ref>اسراء / ۱۰۰.</ref> جدال کننده،<ref>کهف / ۵۴.</ref> مرز شکن و محدودیت گریز،<ref>قیامت / ۵.</ref> طغیان کننده در صورت احساس بی‌نیازی،<ref>علق / ۶–۷.</ref> جاهل به آینده،<ref>لقمان / ۳۴.</ref> و…. البته چنین نیست که همه انسان‌ها دارای همه این ضعف‌ها باشند یا این که این نقاط ضعف جزو ذات انسان شده باشند، بلکه برخی از این صفات می‌توانند نباشند و برخی دیگر قابلیت تبدیل شدن به فرصت را دارند؛ و برخی هم در اثر شرایط به وجود می‌آیند.<ref>ر. ک. جعفری، محمد تقی، حرکت و تحول از دیدگاه قرآن، تهران، مؤسسه تدوین و نشر آثار علامه جعفری، ۱۳۸۳ش، ص۹۲–۱۰۰.</ref>
۱۱٬۹۱۳

ویرایش