پرش به محتوا

نصف بودن دیه زن: تفاوت میان نسخه‌ها

بدون خلاصۀ ویرایش
بدون خلاصۀ ویرایش
بدون خلاصۀ ویرایش
خط ۴: خط ۴:
{{پایان سوال}}
{{پایان سوال}}
{{پاسخ}}
{{پاسخ}}
بنابر این اهم دلایل تفاوت دیه زن و مرد، روایات پیامبر و اهل‌بیت(ع) از طریق شیعه و سنی و اجماع فقیهان مسلمان است. محور اصلی پاسخ به ابهام چرایی تفاوت زن و مرد در دیه، در این رویکرد، تعبد نسبت به احکام الهی و سنت پیامبر اکرم(ص) است. البته پر واضح است که تعبد در برابر احکام اسلام، منافاتی با پی‌جوئی از حکمت و فلسفه احکام آن ندارد هر چند ممکن است به تمامی حکمت‌های نهفته در آن راه نبریم؛ چون ما معتقدیم که احکام شریعت، تابع مصالح و مفاسدند و در همه آن‌ها، منافع مردم و دفع ضرر از آن‌ها لحاظ شده است. نکته قابل توجه این است که احکام اسلام، نه بر مبنای اصالت فرد و فردگرایی یا اصالت جمع، که بر مبنای حق و ناظر به سنت‌ها و واقعیت‌های دنیا و زندگی آن، پایه‌ریزی شده است. از این رو احکام الاهی سر آن دارند که بیش‌ترین خیر، به اکثر افراد جامعه رسانده شود ولو این که به خاطر شرایط و محدودیت‌های واقعی زندگی دنیا، برخی از انسان‌ها از بهره‌هایی محروم بمانند که این افراد نیز اگر از اهالی ایمان و دینمداری باشند، در قیامت عوض آن را خواهند ستاند. براین اساس، حکمت تفاوت دیه زن و مرد، اختلاف در نقش آن‌ها در عرصه اقتصاد است. از آنجا که بازده اقتصادی مرد غالباً بیش‌تر از زن است، طبعاً تبعات از دست دادن مرد یا صدمه دیدن او، از لحاظ اقتصادی بیش‌تر از زن است، دیه او نیز بیش‌تر از زن قرار داده شده است.  
مهم‌ترین دلیل تفاوت دیه زن و مرد، روایات پیامبر و اهل بیت(ع) و اجماع فقیهان شیعه و سنی است. از نظر فقهی دلیل احکام تعبد نسبت به احکام الهی و سنت پیامبر اکرم(ص) است. البته تعبد در برابر احکام اسلام، با تفکر در مورد حکمت احکام منافات ندارد. هر چند ممکن است به تمامی حکمت‌های نهفته در آن پی نبریم. چون ما معتقدیم که احکام شریعت، تابع مصالح و مفاسدند و در همه آن‌ها، منافع مردم و دفع ضرر از آن‌ها لحاظ شده است.  
 
احکام الهی به گونه‌ای وضع شده‌اند که بیش‌ترین خیر، به اکثر افراد جامعه رسانده شود. گرچه ممکن است به خاطر شرایط و محدودیت‌های واقعی زندگی دنیا، برخی از انسان‌ها از بهره‌هایی محروم بمانند که این افراد نیز اگر از اهل ایمان باشند، خدا در جهان آخرت در مقابل پای‌بندی به قوانین الهی، عوض آن را به آنان خواهد داد.  
 
حکمت تفاوت دیه زن و مرد، اختلاف در نقش آن‌ها در عرصه اقتصاد است. از آنجا که آورده اقتصادی مرد برای خانواده غالباً بیش‌تر از زن است، طبعاً آسیب از دست دادن مرد یا صدمه دیدن او، از لحاظ اقتصادی برای خانواده بیش‌تر است، در نتیجه برای جبران این خسارت دیه او نیز بیش‌تر از زن قرار داده شده است.  


==دلایل فقهی==
==دلایل فقهی==
خط ۱۷: خط ۲۱:
سند اغلب این روایات صحیح است.  
سند اغلب این روایات صحیح است.  


از امام صادق(ع) نقل شده که «دیه زن نصف دیه مرد است» و در روایات دیگر همین محتوا آمده است.<ref>محمد بن الحسن الحر العاملی؛ وسایل الشیعه، ج۱۹، ص۱۵۲–۱۵۱، روایات ۱و۲و۳، باب ۵، ابواب دیات نفس، بیروت، دار احیاء التراث العربی، بی‌تا.</ref>  
از امام صادق(ع) نقل شده که «دیه زن نصف دیه مرد است» و در روایات دیگر همین محتوا آمده است.<ref>محمد بن الحسن الحر العاملی؛ وسایل الشیعه، ج۱۹، ص۱۵۲–۱۵۱، روایات ۱ و ۲ و ۳، باب ۵، ابواب دیات نفس، بیروت، دار احیاء التراث العربی، بی‌تا.</ref>  


درباره دیه اعضا و جراحات، ابان بن تغلب از امام صادق(ص) حدیثی نقل کرده است که یکی از مستندات اصلی فقها در باب حرمت قیاس است: «از امام صادق(ع) سؤال کردم: نظر شما درباره مردی که یک انگشت از انگشتان زنی را قطع کرده چیست؟ دیه آن چقدر است؟ فرمود: ده شتر، گفتم دو انگشت؟ گفت بیست شتر، گفتم سه انگشت؟ گفت سی شتر، گفتم اگر چهار تا را برید؟ گفت دیه‌اش بیست شتر است. گفتم منزه است خداوند، این چه حکمی است؟ (دیه سه انگشت بیش‌تر از دیه چهار انگشت) زمانی که در عراق بودیم این حکم را شنیدیم اما از گوینده آن بیزاری جستیم و گفتیم این از القائات شیطان است.
درباره دیه اعضا و جراحات، ابان بن تغلب از امام صادق(ص) حدیثی نقل کرده است که یکی از مستندات اصلی فقها در باب حرمت قیاس است: «از امام صادق(ع) سؤال کردم: نظر شما درباره مردی که یک انگشت از انگشتان زنی را قطع کرده چیست؟ دیه آن چقدر است؟ فرمود: ده شتر، گفتم دو انگشت؟ گفت بیست شتر، گفتم سه انگشت؟ گفت سی شتر، گفتم اگر چهار تا را برید؟ گفت دیه‌اش بیست شتر است. گفتم منزه است خداوند، این چه حکمی است؟ (دیه سه انگشت بیش‌تر از دیه چهار انگشت) زمانی که در عراق بودیم این حکم را شنیدیم اما از گوینده آن بیزاری جستیم و گفتیم این از القائات شیطان است.
خط ۶۱: خط ۶۵:


{{شاخه
{{شاخه
  | شاخه اصلی =  
  | شاخه اصلی = فقه
  | شاخه فرعی۱ =  
  | شاخه فرعی۱ = دیه
  | شاخه فرعی۲ =  
  | شاخه فرعی۲ =  
  | شاخه فرعی۳ =  
  | شاخه فرعی۳ =  
}}
}}
{{تکمیل مقاله
{{تکمیل مقاله
  | شناسه =  
  | شناسه = شد
  | تیترها = شد
  | تیترها = شد
  | ویرایش = شد
  | ویرایش = شد
خط ۷۷: خط ۸۱:
  | بازبینی =  
  | بازبینی =  
  | تکمیل =  
  | تکمیل =  
  | اولویت =  
  | اولویت = ب
  | کیفیت =  
  | کیفیت = ب
}}
}}
{{پایان متن}}
{{پایان متن}}