پرش به محتوا

ملاک‌های ازدواج در قرآن: تفاوت میان نسخه‌ها

جز
ابرابزار
(صفحه‌ای تازه حاوی «{{شروع متن}}سوال: ملاک ها و معیارهای ازدواج از منظر قرآن کریم را بيان كنيد؟ جو...» ایجاد کرد)
 
جز (ابرابزار)
خط ۱: خط ۱:
{{شروع متن}}سوال: ملاک ها و معیارهای ازدواج از منظر قرآن کریم را بيان كنيد؟
{{شروع متن}}
 
{{سوال}}
جواب:
ملاک‌ها و معیارهای ازدواج از منظر قرآن کریم را بیان کنید؟
{{پایان سوال}}


{{پاسخ}}
{{پاسخ}}
با توجّه به اهميّتي كه همسر در زندگي دارد و آثاري كه بر آن مترتّب است ونقشي كه هر يك از زن و مرد در آن دارند، مي بايست براي انتخاب همسر ملاك ها و دستورالعمل هايي وجود داشته باشد تا افراد با توجّه به آن ملاك ها، همسر مورد نظر خود را انتخاب نمايند و سعادت دنيا و آخرت را به دست آورند.
با توجّه به اهمیّتی که همسر در زندگی دارد و آثاری که بر آن مترتّب است ونقشی که هر یک از زن و مرد در آن دارند، می‌بایست برای انتخاب همسر ملاک‌ها و دستورالعمل‌هایی وجود داشته باشد تا افراد با توجّه به آن ملاک‌ها، همسر مورد نظر خود را انتخاب نمایند و سعادت دنیا و آخرت را به دست آورند.
 
در ازدواج، افراد داراي سليقه هاي مختلفي هستند و هر شخصي براي خود ملاك هايي در نظر مي گيرد، امّا از نظر قرآن کریم، و سنّت ملاك های مورد توجّه است:
 
==۱. اسلام و ايمان==
 
يكي از شرايط انتخاب همسر كه در واقع شريك زندگي است، اسلام و بُعد مذهبي عقيدتي فرد مي باشد. زن و مرد مي بايست در اين امر هم فكر و هم عقيده باشند و اگر يكي از آن ها مشرك باشد، عقد و ازدواج آن ها باطل خواهد بود.
 
قرآن كريم، به صراحت اين مطلب را بيان مي كند و مي فرمايد مرد مسلمان هرگز حقّ ندارد با زن مشرك ازدواج كند،‌همين طور از ازدواج زنان مسلمان با مردان كافر منع كرده است و اين نكته را يادآوري كرده است كه ازدواج مردان مسلمان با كنيزان مسلمان بهتر است از ازدواج با زنان آزاده ی مشرك و همين طور ازدواج زنان مسلمان با بردگان مسلمان بهتر از ازدواج با مردان مشرك است: {{قرآن|و َ لا تَنْكِحُوا الْمُشْرِكاتِ حَتَّى يُؤْمِنَّ وَ لَأَمَه مُؤْمِنَه خَيْرٌ مِنْ مُشْرِكَه وَ لَوْ أَعْجَبَتْكُمْ وَ لا تُنْكِحُوا الْمُشْرِكِينَ حَتَّى يُؤْمِنُوا وَ لَعَبْدٌ مُؤْمِنٌ خَيْرٌ مِنْ مُشْرِكٍ وَ لَوْ أَعْجَبَكُمْ}}<ref> . بقره: ۲/۲۲۱.</ref> با زنان مشرك ازدواج نكنيد، تا اين كه ايمان بياورند و كنيز باايمان از زن مشرك بهتر است، اگرچه آن زن مشرك (از لحاظ زيبايي) مايه شگفتي شما باشد و به مردان مشرك زن ندهيد تا اين كه ايمان بياورند و بنده با ايمان از مرد مشرك بهتر است، اگرچه آن مرد مشرك مايه شگفتي شما باشد.
 
در ادامه، حكمت حرمت ازدواج با مشركان را بیان كرده است، می فرماید:{{قرآن|... أُولَئِكَ يَدْعُونَ إِلَى النَّارِ...}}<ref> . بقره: ۲/۲۲۱.</ref> آن ها به آتش دوزخ مي خوانند. چرا كه مسير مشرك يك مسير انحرافي است، مسيري است كه به ظلمت و تباهي و جهنم ختم مي شود.  


در مقابل آن ها، مسير افراد مؤمن بهشت، رحمت، مودّت و غفران است: {{قرآن|وَ اللَّهُ يَدْعُوا إِلَى الْجَنَّه وَ الْمَغْفِرَه بِإِذْنِهِ}}<ref> . بقره: ۲/۲۲۱.</ref> در آيه ی شريفه، دعوت خداوند و مسير او به جاي دعوت و مسير افراد مؤمن است، به جهت اين كه مؤمنين همه دعوت هاي آن ها، بلكه تمام شئون زندگي آن ها در مسير خداوند تبارک و تعالی است. مسير افراد مؤمن با مسير افراد مشرك تفاوت اساسي و فاحشي دارد، مسير فكري عقيدتي رفتاري آن ها مختلف است، چگونه با ازدواج كه يك وحدت و يگانگي لازم دارد و همراه با رحمت و مودّت است، جمع شود. بنابراين يگانگي و وحدت كه در ازدواج مطرح است با اختلاف عقيده و مذهب هرگز جمع نخواهد شد، نه تنها در دين و مذهب مي بايست يكي باشند، بلکه در اخلاق هم مي بايست، در يك مسير باشند و در يك جهت حركت كنند.
در ازدواج، افراد دارای سلیقه‌های مختلفی هستند و هر شخصی برای خود ملاک‌هایی در نظر می‌گیرد، امّا از نظر قرآن کریم، و سنّت ملاک‌های مورد توجّه است:


به همين جهت است كه در روايات تأكيد شده كه زن و مرد بايد «هم كفو» يكديگر باشند و هم كفو مؤمن را افراد مؤمن و با ايمان دانسته است.
== ۱. اسلام و ایمان ==
یکی از شرایط انتخاب همسر که در واقع شریک زندگی است، اسلام و بُعد مذهبی عقیدتی فرد می‌باشد. زن و مرد می‌بایست در این امر هم فکر و هم عقیده باشند و اگر یکی از آن‌ها مشرک باشد، عقد و ازدواج آن‌ها باطل خواهد بود.


از پيامبر اكرم(ص) ، سؤال شد كه كفو چيست و چه كساني كفو يكديگر هستند؟ فرمود: « المؤمنون بعضهم اكفاء بعض».}}<ref> . کليني، محمّد، کافي، بي جا، آخوندي، چاپ سوم، ۱۳۶۷، هـ ق، ج۵، ص۳۳۷.</ref>  
قرآن کریم، به صراحت این مطلب را بیان می‌کند و می‌فرماید مرد مسلمان هرگز حقّ ندارد با زن مشرک ازدواج کند، همین‌طور از ازدواج زنان مسلمان با مردان کافر منع کرده است و این نکته را یادآوری کرده است که ازدواج مردان مسلمان با کنیزان مسلمان بهتر است از ازدواج با زنان آزادهٔ مشرک و همین‌طور ازدواج زنان مسلمان با بردگان مسلمان بهتر از ازدواج با مردان مشرک است: {{قرآن|وَ لا تَنْکِحُوا الْمُشْرِکاتِ حَتَّی یُؤْمِنَّ وَ لَأَمَه مُؤْمِنَه خَیْرٌ مِنْ مُشْرِکَه وَ لَوْ أَعْجَبَتْکُمْ وَ لا تُنْکِحُوا الْمُشْرِکِینَ حَتَّی یُؤْمِنُوا وَ لَعَبْدٌ مُؤْمِنٌ خَیْرٌ مِنْ مُشْرِکٍ وَ لَوْ أَعْجَبَکُمْ}}<ref>. بقره: ۲/۲۲۱.</ref> با زنان مشرک ازدواج نکنید، تا این که ایمان بیاورند و کنیز باایمان از زن مشرک بهتر است، اگرچه آن زن مشرک (از لحاظ زیبایی) مایه شگفتی شما باشد و به مردان مشرک زن ندهید تا این که ایمان بیاورند و بنده با ایمان از مرد مشرک بهتر است، اگرچه آن مرد مشرک مایه شگفتی شما باشد.


==۲. هم سنخ بودن در پاكدامني==
در ادامه، حکمت حرمت ازدواج با مشرکان را بیان کرده است، می‌فرماید:{{قرآن|... أُولَئِکَ یَدْعُونَ إِلَی النَّارِ…}}<ref>. بقره: ۲/۲۲۱.</ref> آن‌ها به آتش دوزخ می‌خوانند. چرا که مسیر مشرک یک مسیر انحرافی است، مسیری است که به ظلمت و تباهی و جهنم ختم می‌شود.


از نظر قرآن كريم، فطرت و طبیعت پاكي كه به گناهان آلوده نشده، طالب پاكي است؛ چنين فطرت وطبعي جز مجذوب پاكي نمي شوند و جز پاكي را به خود جذب نمي كند: {{قرآن|الْخَبِيثاتُ لِلْخَبِيثِينَ وَ الْخَبِيثُونَ لِلْخَبِيثاتِ وَ الطَّيِّباتُ لِلطَّيِّبِينَ وَ الطَّيِّبُونَ لِلطَّيِّباتِ<ref> . نور: ۲۴/۲۶.</ref> زن هاي پليد براي مردهاي پليد و مردهاي پليد براي زن هاي پليد و زنان پاك براي مردان پاك و مردان پاك براي زنان پاكند.
در مقابل آن‌ها، مسیر افراد مؤمن بهشت، رحمت، مودّت و غفران است: {{قرآن|وَ اللَّهُ یَدْعُوا إِلَی الْجَنَّه وَ الْمَغْفِرَه بِإِذْنِهِ}}<ref>. بقره: ۲/۲۲۱.</ref> در آیهٔ شریفه، دعوت خداوند و مسیر او به جای دعوت و مسیر افراد مؤمن است، به جهت این که مؤمنین همه دعوت‌های آن‌ها، بلکه تمام شئون زندگی آن‌ها در مسیر خداوند تبارک و تعالی است. مسیر افراد مؤمن با مسیر افراد مشرک تفاوت اساسی و فاحشی دارد، مسیر فکری عقیدتی رفتاری آن‌ها مختلف است، چگونه با ازدواج که یک وحدت و یگانگی لازم دارد و همراه با رحمت و مودّت است، جمع شود؛ بنابراین یگانگی و وحدت که در ازدواج مطرح است با اختلاف عقیده و مذهب هرگز جمع نخواهد شد، نه تنها در دین و مذهب می‌بایست یکی باشند، بلکه در اخلاق هم می‌بایست، در یک مسیر باشند و در یک جهت حرکت کنند.


مراد از خبيث بودن كه دسته اي از زنان ومردان را متّصف به آن كرده است يا طيب بودن دسته ديگر، همان
به همین جهت است که در روایات تأکید شده که زن و مرد باید «هم کفو» یکدیگر باشند و هم کفو مؤمن را افراد مؤمن و با ایمان دانسته است.
جنبه هاي عفت و ناموسي است و لاابالي بودن نسبت به تقيدات مذهبي، اخلاقي و ناموسي است اين معناي اوّلي آيه است، امّا از نظر ملاك و علت معناي وسيعي دارد كه منحصر به آلودگي و پاكي جنسي نيست، بلكه هرگونه ناپاكي فكري، عملي و زباني را شامل مي شود.  


==۳. تواضع، توبه، عبادت خداوند، اطاعت فرمان خدا==
از پیامبر اکرم(ص)، سؤال شد که کفو چیست و چه کسانی کفو یکدیگر هستند؟ فرمود: «المؤمنون بعضهم اکفاء بعض».}}<ref>. کلینی، محمّد، کافی، بی جا، آخوندی، چاپ سوم، ۱۳۶۷، هـ ق، ج۵، ص۳۳۷.</ref>


قرآن كريم، در سوره ی تحريم، شش وصف از براي همسران خوب اشاره كرده و مي فرمايد: {{قرآن|... مُسْلِمَاتٍ مُؤْمِنَاتٍ قَانِتَاتٍ تَائِبَاتٍ عَابِدَاتٍ سَائِحَاتٍ ثَيِّبَاتٍ وَأَبْكَارًا}}<ref> . تحريم: ۶۶/۵.</ref> همسراني مسلمان، مؤمن، متواضع، توبه كار، عابد، اطاعت كننده ی فرمان خدا ... .
== ۲. هم سنخ بودن در پاکدامنی ==
از نظر قرآن کریم، فطرت و طبیعت پاکی که به گناهان آلوده نشده، طالب پاکی است؛ چنین فطرت وطبعی جز مجذوب پاکی نمی‌شوند و جز پاکی را به خود جذب نمی‌کند: {{قرآن|الْخَبِیثاتُ لِلْخَبِیثِینَ وَ الْخَبِیثُونَ لِلْخَبِیثاتِ وَ الطَّیِّباتُ لِلطَّیِّبِینَ وَ الطَّیِّبُونَ لِلطَّیِّباتِ<ref>. نور: ۲۴/۲۶.</ref> زن‌های پلید برای مردهای پلید و مردهای پلید برای زن‌های پلید و زنان پاک برای مردان پاک و مردان پاک برای زنان پاکند.


شخصي كه مي خواهد خانه و خانواده مسلمان و با ايماني را بنا نهد، بايد قبل از هر چيز همسر مسلمان و پاكدامني را جستجو كند وگرنه بناي خانواده مسلمان و ساختار جامعه ی اسلامي مدّت ها به تأخير مي افتد و به زودي بنيان و اساس آن سست و ناپايدار و بسيار متزلزل و آسيب پذير مي گردد.
مراد از خبیث بودن که دسته ای از زنان ومردان را متّصف به آن کرده است یا طیب بودن دسته دیگر، همان
جنبه‌های عفت و ناموسی است و لاابالی بودن نسبت به تقیدات مذهبی، اخلاقی و ناموسی است این معنای اوّلی آیه است، امّا از نظر ملاک و علت معنای وسیعی دارد که منحصر به آلودگی و پاکی جنسی نیست، بلکه هرگونه ناپاکی فکری، عملی و زبانی را شامل می‌شود.


==۴. ايمان و عمل صالح==
== ۳. تواضع، توبه، عبادت خداوند، اطاعت فرمان خدا ==
قرآن کریم، در سورهٔ تحریم، شش وصف از برای همسران خوب اشاره کرده و می‌فرماید: {{قرآن|... مُسْلِمَاتٍ مُؤْمِنَاتٍ قَانِتَاتٍ تَائِبَاتٍ عَابِدَاتٍ سَائِحَاتٍ ثَیِّبَاتٍ وَأَبْکَارًا}}<ref>. تحریم: ۶۶/۵.</ref> همسرانی مسلمان، مؤمن، متواضع، توبه کار، عابد، اطاعت کنندهٔ فرمان خدا ….


{{قرآن|مَنْ عَمِلَ صالِحاً مِنْ ذَكَرٍ أَوْ أُنْثى وَ هُوَ مُؤْمِنٌ فَلَنُحْيِيَنَّهُ حَياه طَيِّبَه}}<ref> . نحل: ۲۷/۹۷.</ref> هر كس (از مرد يا زن) كار شايسته كند و مؤمن باشد، به طور قطع او را با زندگي پاكيزه اي حيات (حقيقي) بخشيم.
شخصی که می‌خواهد خانه و خانواده مسلمان و با ایمانی را بنا نهد، باید قبل از هر چیز همسر مسلمان و پاکدامنی را جستجو کند وگرنه بنای خانواده مسلمان و ساختار جامعهٔ اسلامی مدّت‌ها به تأخیر می‌افتد و به زودی بنیان و اساس آن سست و ناپایدار و بسیار متزلزل و آسیب‌پذیر می‌گردد.


==۵. تقوا==
== ۴. ایمان و عمل صالح ==
{{قرآن|مَنْ عَمِلَ صالِحاً مِنْ ذَکَرٍ أَوْ أُنْثی وَ هُوَ مُؤْمِنٌ فَلَنُحْیِیَنَّهُ حَیاه طَیِّبَه}}<ref>. نحل: ۲۷/۹۷.</ref> هر کس (از مرد یا زن) کار شایسته کند و مؤمن باشد، به‌طور قطع او را با زندگی پاکیزه ای حیات (حقیقی) بخشیم.


{{قرآن|يا أَيُّهَا النَّاسُ إِنَّا خَلَقْناكُمْ مِنْ ذَكَرٍ وَ أُنْثى وَ جَعَلْناكُمْ شُعُوباً وَ قَبائِلَ لِتَعارَفُوا إِنَّ أَكْرَمَكُمْ عِنْدَ اللَّهِ أَتْقاكُمْ}}<ref> . حجرات: ۴۹/۱۳.</ref> اي مردم! ما شما را از مرد و زن آفريديم و شما را ملّت ملّت و قبيله قبيله گردانيديم تا با يكديگر شناسايي متقابل حاصل كنيد، هر آينه گرامي ترين شما نزد خدا پرهيزگارترين شماست.
== ۵. تقوا ==
{{قرآن|یا أَیُّهَا النَّاسُ إِنَّا خَلَقْناکُمْ مِنْ ذَکَرٍ وَ أُنْثی وَ جَعَلْناکُمْ شُعُوباً وَ قَبائِلَ لِتَعارَفُوا إِنَّ أَکْرَمَکُمْ عِنْدَ اللَّهِ أَتْقاکُمْ}}<ref>. حجرات: ۴۹/۱۳.</ref> ای مردم! ما شما را از مرد و زن آفریدیم و شما را ملّت ملّت و قبیله قبیله گردانیدیم تا با یکدیگر شناسایی متقابل حاصل کنید، هر آینه گرامی‌ترین شما نزد خدا پرهیزگارترین شماست.


امام صادق(ع) ، در روايتي درباره ی همسر خوب مي فرمايد: هرگاه كسي از شما قصد ازدواج كرد، سزاوار است دو ركعت نماز بخواند و خدا را بخواند كه همسري عفيف و امين، باديانت و متواضع و حافظ ناموس و اسرار... نصيب وي نمايد.»<ref> . طوسي، محمّد، التهذيب، تهران، دارالکتب الاسلاميه، ۱۳۶۵ هـ . ش، ج۷، ص۴۰۷، باب ۳۵، حديث۱.</ref>
امام صادق(ع)، در روایتی دربارهٔ همسر خوب می‌فرماید: هرگاه کسی از شما قصد ازدواج کرد، سزاوار است دو رکعت نماز بخواند و خدا را بخواند که همسری عفیف و امین، بادیانت و متواضع و حافظ ناموس و اسرار… نصیب وی نماید.»<ref>. طوسی، محمّد، التهذیب، تهران، دارالکتب الاسلامیه، ۱۳۶۵ هـ. ش، ج۷، ص۴۰۷، باب ۳۵، حدیث۱.</ref>


خلاصه آن كه، دين مبين اسلام، در انتخاب همسر فوق العاده توجّه دارد و پيروان خود را به دقّت و احتياط لازم دعوت نموده است.
خلاصه آن که، دین مبین اسلام، در انتخاب همسر فوق‌العاده توجّه دارد و پیروان خود را به دقّت و احتیاط لازم دعوت نموده است.
{{پایان پاسخ}}
{{پایان پاسخ}}


معرفی منابع برای مطالعۀ بیشتر:
== مطالعه بیشتر ==
* امینی، ابراهیم، انتخاب همسر، تهران: انجمن اولیاء و مربیان، ۱۳۸۷.
* بیابانگرد، اسماعیل، جوانان و ازدواج (اهداف، ملاکها، روشها، موانع و راهکارها)، تهران: دفتر نشر فرهنگ اسلامی، ۱۳۸۷.
* حسین‌خانی نائینی، هادی، فرایند همسرگزینی، قم: بنشاسته، ۱۳۹۳.
* رشید پور، مجید، مراحل ازدواج در اسلام، تهران: انجمن اولیاء و مربیان، ۱۳۶۸.
* صدری، سید ضیاءالدین، آیینه ازدواج و روابط همسران، تهران: انجمن اولیاء و مربیان، ۱۳۷۷.
* مشکینی اردبیلی، علی اکبر، ازدواج در اسلام، ترجمه: احمد جنتی، قم: مؤسسه الهادی، مرکز چاپ و نشر قرآن کریم، ۱۳۸۵.
* مظاهری، علی اکبر، جوانان و انتخاب همسر، قم: پارسیان، ۱۳۹۰.
* ملک‌محمودی الیگودرزی، امیر، راهنمای ازدواج: آنچه یک پسر و دختر درباره انتخاب همسر باید بدانند، میراث ماندگار، ۱۳۸۶.
* هدایتی، علی، کفویت در ازدواج در قلمرو فقه اسلامی و حقوق ایران، قم: بوستان کتاب قم، ۱۳۹۰.
* یزدانی، محمود، یک انتخاب مناسب (همسر گزینی در بیست گام)، مشهد: آهنگ قلم، ۱۳۸۵.


1. امینی، ابراهیم، انتخاب همسر، تهران: انجمن اولیاء و مربیان، ۱۳۸۷.
== منابع ==
2.
{{پانویس|۲}}
3. بیابانگرد، اسماعیل، جوانان و ازدواج (اهداف، ملاکها، روشها، موانع و راهکارها)، تهران: دفتر نشر فرهنگ اسلامی، ۱۳۸۷.
4.
5. حسین‌خانی نائینی، هادی، فرآیند همسرگزینی، قم: بنشاسته، ۱۳۹۳.
6.
7. رشید پور، مجید، مراحل ازدواج در اسلام، تهران: انجمن اولیاء و مربیان، ۱۳۶۸.
8.
9. صدری، سید ضیاءالدین، آیینه ازدواج و روابط همسران، تهران: انجمن اولیاء و مربیان، ۱۳۷۷.
10.
11. مشکینی اردبیلی، علی اکبر، ازدواج در اسلام، ترجمه: احمد جنتی، قم: موسسه الهادی، مرکز چاپ و نشر قرآن کریم، ۱۳۸۵.
12.
13. مظاهری، علی اکبر، جوانان و انتخاب همسر، قم: پارسیان، ۱۳۹۰.
14.
15. ملک‌محمودی الیگودرزی، امیر، راهنمای ازدواج: آنچه یک پسر و دختر درباره انتخاب همسر باید بدانند، میراث ماندگار، ۱۳۸۶.
16.
17. هدایتی، علی، کفویت در ازدواج در قلمرو فقه اسلامی و حقوق ایران، قم: بوستان کتاب قم،۱۳۹۰.
18.
19. یزدانی، محمود، یک انتخاب مناسب (همسر گزینی در بیست گام)، مشهد: آهنگ قلم، ۱۳۸۵.
20.
==منابع==
<references />
{{شاخه
{{شاخه
  | شاخه اصلی =  
  | شاخه اصلی =
|شاخه فرعی۱ =  
|شاخه فرعی۱ =
|شاخه فرعی۲ =  
|شاخه فرعی۲ =
|شاخه فرعی۳ =  
|شاخه فرعی۳ =
}}
}}
{{تکمیل مقاله
{{تکمیل مقاله
  | شناسه =  
  | شناسه =
  | تیترها =  
  | تیترها =
  | ویرایش =  
  | ویرایش =
  | لینک‌دهی =  
  | لینک‌دهی =
  | ناوبری =  
  | ناوبری =
  | نمایه =  
  | نمایه =
  | تغییر مسیر =  
  | تغییر مسیر =
  | ارجاعات =  
  | ارجاعات =
  | بازبینی =  
  | بازبینی =
  | تکمیل =  
  | تکمیل =
  | اولویت =  
  | اولویت =
  | کیفیت =  
  | کیفیت =
}}
}}
{{پایان متن}}
{{پایان متن}}
۷٬۲۳۰

ویرایش