۷٬۱۳۸
ویرایش
A.rezapour (بحث | مشارکتها) بدون خلاصۀ ویرایش |
Nazarzadeh (بحث | مشارکتها) جز (جایگزینی متن - ' <ref>' به '<ref>') |
||
(۱۶ نسخهٔ میانی ویرایش شده توسط ۵ کاربر نشان داده نشد) | |||
خط ۳: | خط ۳: | ||
خرافات را از دیدگاه قرآن کریم توضیح دهید. | خرافات را از دیدگاه قرآن کریم توضیح دهید. | ||
{{پایان سوال}} | {{پایان سوال}} | ||
{{پاسخ}} | {{پاسخ}}قرآن با هر سخنی که مبنای منطقی و عقلی ندارد مخالفت میکند و دائم همه را دعوت به خردورزی و تعقل میکند. خرافات به معنای سخنان غیرحقیقی مصادیق فراوانی دارد و میتوان [[شرک]] که از خرافات اعراب جاهلی و مشرکین بود و [[غلو]] که از موهومات اهل کتاب و دینداران بود را از بزرگترین خرافاتی نام برد که قرآن با آن به تقابل برخاسته است. | ||
[[ | |||
== معنای خرافات == | |||
خرافات را سخنان بی اصل و اساس میگویند و هم به افسانههایی که واقعیت ندارد اما نگاه واقعنگرانهای به آن میشود. فرهنگ دهخدا معنای خرافات در تداول فارسی را سخنان پریشان و نامربوط، سخنان بیهوده و موهومات دانسته است. | |||
در | در اصطلاح، خرافات به عقایدی گفته میشود که منشاء و خاستگاه علمی و استدلالی ندارد و به باور شخصی یا عمومی رسیده است. خرافات به دینی و غیر دینی تقسیم میشود. خرافات دینی، اعتقاداتی است که منابع دینی آن را تأیید نمیکند اما به یک باور و عقیده دینی تبدیل شده است. | ||
== مبارزه قرآن با خرافات == | |||
واژه خرافات در قرآن نیامده است اما یکی از اساسیترین وجوه مهم قرآن مبارزه با خرافات است. سراسر قرآن با مشرکین محاجه میکند و خرافات آنان را زیر سوال میبرد. | |||
یکی از کلماتی که به معنای خرافه کمی نزدیک است واژه اساطیر است که در قرآن آمده است. چنانکه میفرماید: {{قرآن|... یَقُولُ الَّذِینَ کَفَرُوا إِنْ هَذَا إِلا أَسَاطِیرُ الأوَّلِینَ|ترجمه=و کافران میگویند اینها افسانههای پیشنیان است.|سوره=انعام|آیه=۲۵}} | |||
در | [[خرافات]]، اساطیر و اباطیل در هر جامعهای میتواند تأثیرات بسیار منفی و ناهنجاری را به دنبال داشته باشد. عقبماندگی از جهات مختلف، رکود، بیهویتی، انحرافات اخلاقی و عقیدتی، شرک به خدا، غفلت و.. از محصولات و دستاوردهای ابتدا به خرافات و افسانههای بیاساس میباشد و جوامع بشری هرچه از نظر علم و فرهنگ عقب مانده باشند به همان نسبت خرافات و اوهام در میان آنان زیادتر خواهد بود. | ||
در تاریخ اسلام، نمونههای زیادی از گرفتاری مردم در چنگال اساطیر و خرافات نقل شده است: جهل و نادانی به عقاید اصیل اسلامی، مفاهیم قرآن، تقلیدهای کورکورانه از آداب و رسوم جاهلیت،<ref>بقره: ۲/ ۱۷۰.</ref> سودجویی و منفعتطلبی برخی از افراد؛ مانند: ماجرای گوساله پرستی، پیروان حضرت موسی<ref>طه: ۲۰/ ۸۷–۹۶.</ref> تأثیرات عقاید خرافی پیشینیان و تعصبهای بیجا و بدون پایه و …<ref>بقره: ۲/ ۱۷۰.</ref> | |||
'''غلو''' | |||
غلو یکی از خرافاتهای شایع در دینداری است که مبنای دینی و عقلی ندارد. {{قرآن|يَا أَهْلَ الْكِتَابِ لَا تَغْلُوا فِي دِينِكُمْ وَلَا تَقُولُوا عَلَى اللَّـهِ إِلَّا الْحَقَّ|ترجمه=اى اهل كتاب، در دين خود غلوّ مكنيد، و در باره خدا جز [سخن] درست مگوييد.|سوره=نساء|آیه=۱۷۱}} | |||
مساله "غلو" درباره پيشوايان يكى از مهمترين سرچشمههاى انحراف در اديان آسمانى بوده است، از آنجا كه انسان علاقه به خود دارد، ميل دارد كه رهبران و پيشوايان خويش را هم بيش از آنچه هستند بزرگ نشان دهد تا بر عظمت خود افزوده باشد. گاهى نيز اين تصور كه غلو در باره پيشوايان، نشانه ايمان به آنان و عشق و علاقه به آنها است سبب گام نهادن در اين ورطه هولناك میشود. "غلو" همواره يك عيب بزرگ را همراه دارد و آن اينكه ريشه اصلى مذهب يعنى خداپرستى و توحيد را خراب ميكند؛ به همين جهت اسلام در باره غلات سختگيرى شديدى كرده و در كتب "عقائد" و "فقه" غلات از بدترين كفار معرفى شدهاند.<ref>مکارم شیرازی، ناصر، تفسیر نمونه، تهران، دار الکتب الاسلامی، ج۴، ص۲۲۱</ref> | |||
'''تطیر (فال بد زدن) در قرآن''' | |||
یکی از خرافاتی که مشرکین به آن دچار بودند این بود که میگفتند فلان شخص شوم است یا پیشبینی بد درباره آن میکردند: {{قرآن|وَاِنْ تُصِبْهُمْ سَییهٌ یطَّیرُوا بِمُوسی وَ مَنْ مَعَهُ|ترجمه=هر گاه ناراحتی به فرعونیان میرسید آن را از شوم بودن موسی و همراهانش میدانستند.|سوره=اعراف|آیه=۱۳۱}} | |||
< | شايد هميشه در ميان انسانها و اقوام مختلف، فال نيك و بد رواج داشته است، امورى را به" فال نيك" میگرفتند و دليل بر پيروزى و پيشرفت كار میدانستند، و امورى را به" فال بد" میگرفتند و دليل بر شكست و ناكامى و عدم پيروزى میپنداشتند، در حالى كه هيچگونه رابطه منطقى در ميان پيروزى و شكست با اينگونه امور وجود نداشت، و مخصوصا در قسمت فال بد، غالبا جنبه خرافى و نامعقول داشته و دارد. اين دو گرچه اثر طبيعى ندارند، ولى بدون ترديد اثر روانى میتوانند داشته باشند، فال نيك غالبا مايه اميدوارى و حركت است ولى فال بد موجب ياس و نوميدى و سستى و ناتوانى است. شايد به خاطر همين موضوع است كه در روايات اسلامى از فال نيك نهى نشده، اما فال بد به شدت محكوم گرديده است.<ref>مکارم شیرازی، ناصر، تفسیر نمونه، تهران، دار الکتب الاسلامی، ج۶، ص۳۱۷</ref> | ||
{{مطالعه بیشتر}} | |||
=== دعوت به تعقل در مبارزه با خرافه === | |||
یکی از مهمترین روش های قرآن در تقابل و رویارویی با خرافات و موهومات و غلوها، تفکر و خردورزی است و عقاید خود را هم در بستر استدلالورزی بیان میدارد. | |||
قرآن کریم، با طرح برخی از عوامل و اسباب خرافات به مبارزه با آن پرداخته؛ از طرفی با راهکارها و راهنماییها در جهت زدودن و برداشتن خرافات در میان مردم تلاش کرده است. در بسیاری از آیات خداوند انسانها را به تعقل و اندیشه در این امور توجه داده است؛ چنانکه میفرماید: {{قرآن|کَذلِکَ یُبَیِّنُ اللَّهُ لَکُمْ آیاتِهِ لَعَلَّکُمْ تَعْقِلُونَ|ترجمه=این چنین خداوند آیات خود را برای شما شرح میدهد، شاید اندیشه کنید!|سوره=بقره|آیه=۲۴۲}} | |||
خداوند برای از بین بردن خرافات و اوهام و از طرفی نشر و گسترش حقایق و معارف الهی پیامبران فراوانی را مبعوث فرموده و به آنها مأموریت داده که انسانها را با حقایق آشنا سازند. هم چنین یکی دیگر از راههای جلوگیری از ترویج خرافات، امر به معروف و نهی از منکر میباشد، زیرا گرایش به خرافات از منکرات به حساب میآید: چنانکه قرآن کریم میفرماید: {{قرآن|وَلْتَکُنْ مِنْکُمْ أُمَّه یَدْعُونَ إِلَی الْخَیْرِ وَیَأْمُرُونَ بِالْمَعْرُوفِ وَیَنْهَوْنَ عَنِ الْمُنْکَرِ وَأُولَئِکَ هُمُ الْمُفْلِحُونَ|ترجمه=باید از میان شما، جمعی دعوت به نیکی، و امر به معروف و نهی از منکر کنند! و آنها همان رستگارانند.|سوره=آلعمران|آیه=۱۰۴}}{{مطالعه بیشتر}} | |||
== مطالعه بیشتر == | == مطالعه بیشتر == | ||
۱. | ۱. علامه طباطبایی، سید محمد حسین، المیزان فی تفسیر القرآن، ج۱و ۶ و۷ و ۸، تهران: دارالکتب اسلامیه، به ترتیب صص۴۲۶–۴۲۸؛ و۱۶۷–۱۷۱، و ۳۸۲–۳۹۰ و۲۹۲–۳۰۸. | ||
۲. دشتی حسینی، | ۲. دشتی حسینی، سید مصطفی، معارف و معاریف، ج۵، قم: چاپ صدر، ۱۳۷۶، ص۱۰۹–۱۱۱. | ||
۳. برنامه نرمافزاری تبیان ۴، برنامه فرهنگ موضوعی قرآن، علی اکبر هاشمی رفسنجانی، موضوع خرافات، تهیّه و تنظیم مرکز فرهنگ و معارف قرآن دفتر تبلیغات اسلامی حوزه علمیه قم میباشد. | ۳. برنامه نرمافزاری تبیان ۴، برنامه فرهنگ موضوعی قرآن، علی اکبر هاشمی رفسنجانی، موضوع خرافات، تهیّه و تنظیم مرکز فرهنگ و معارف قرآن دفتر تبلیغات اسلامی حوزه علمیه قم میباشد. | ||
۴. کرمی، علی ظهور و سقوط | ۴. کرمی، علی ظهور و سقوط تمدنها از دیدگاه قرآن، قم: نشر مرتضی. | ||
۵. محمدی گیلانی، قرآن و سنن الهی در اجتماع بشر، نشر سایه. | ۵. محمدی گیلانی، قرآن و سنن الهی در اجتماع بشر، نشر سایه. | ||
۶. معیارها و عوامل | ۶. معیارها و عوامل تمدن از نظر قرآن، تهیه و تنظیم، بنیاد باقرالعلوم(ع) قم: دارالقرآن الکریم. | ||
== منابع == | == منابع == | ||
خط ۵۰: | خط ۵۸: | ||
{{شاخه | {{شاخه | ||
| شاخه اصلی = علوم و معارف قرآن | | شاخه اصلی = علوم و معارف قرآن | ||
|شاخه فرعی۱ = | | شاخه فرعی۱ = معارف قرآنی | ||
|شاخه فرعی۲ = خرافات | | شاخه فرعی۲ = خرافات | ||
|شاخه فرعی۳ = | | شاخه فرعی۳ = | ||
}} | }} | ||
{{تکمیل مقاله | {{تکمیل مقاله | ||
| شناسه = | | شناسه =شد | ||
| تیترها = | | تیترها =شد | ||
| ویرایش = | | ویرایش =شد | ||
| لینکدهی = | | لینکدهی =شد | ||
| ناوبری = | | ناوبری = | ||
| نمایه = | | نمایه = | ||
| تغییر مسیر = | | تغییر مسیر = | ||
| ارجاعات = | | ارجاعات = | ||
| بازبینی نویسنده = | |||
| بازبینی = | | بازبینی = | ||
| تکمیل = | | تکمیل =ج | ||
| اولویت = | | اولویت =ج | ||
| کیفیت = | | کیفیت = | ||
}} | }} | ||
{{پایان متن}} | {{پایان متن}} |