خواستگاری

سؤال

خواستگاری باید چگونه انجام شود؟‌ زمان و شرایط آن چیست؟‌

درگاه‌ها

خواستگاری به معنای پیشنهاد ازدواج دادن به دختر یا زن از جانب مرد است و بسته به جامعه و خانواده، دارای شرایط و آدابی است. خواستگاری زن از مرد نیز، از نظر شرع اسلام جایز است؛ البته با توجه به ویژگی‌هایی که در زن و مرد وجود دارد، بهتر است خواستگاری از طرف مرد انجام شود.

در انتخاب زمان خواستگاری باید به شرایط روحی و مادی دو طرف توجه کرد و با پسر، بستگانی مانند والدین، خواهر و برادر بزرگتر حضور داشته باشند.

خواستگاری زن از مرد نیز، از نظر شرع اسلام جایز است؛ البته با توجه به ویژگی‌هایی که در زن و مرد وجود دارد، بهتر است خواستگاری از طرف مرد انجام شود.

سؤالات جلسه خواستگاری باید شامل ابعاد مختلف مانند اخلاقی، مذهبی، فرهنگی و اقتصادی باشد. مسائل روحی و عاطفی و مسائل مربوط به خانواده طرف مقابل نیز، باید در نظر گرفته شود.

مفهوم‌شناسی و شرایط

خواستگاری به معنای پیشنهاد ازدواج دادن به دختر یا زن از جانب مرد است؛ که البته گاه این پیشنهاد از جانب دختر یا زن انجام می‌شود.

خواستگاری بسته به فرهنگ‌ و جامعه، دارای شرایط مختلفی است. داشتن ظاهری آراسته، استعمال بوی خوش، همراه داشتن دسته گل و هدیه، برخی از این شرایط دانسته شده است.

زمان

زمان مناسب برای خواستگاری وقتی است که خود شخص، خانواده و نیز طرف مقابل و خانواده‌اش از نظر روحی، زمانی و مادی آمادگی داشته باشند. برای نمونه، دختری که فردای خواستگاری آزمون یا امتحانی دارد و از نظر روحی آرامش ندارد، به راحتی نمی‌تواند دست به انتخاب درست بزند، یا دختری که یکی از بستگان او به‌تازگی درگذشته است، شرایط مناسب روحی را ندارد.

همراهان

همراهان فرد در خواستگاری بسته به فرهنگ، محیط و خانواده متفاوت است؛ ولی در بیشتر موارد والدین، خواهر و برادر بزرگترِ پسر او را همراهی می‌کنند. به باور برخی، وقتی جمعیت همراهان زیاد می‌شود، مشکلات احتمالی نیز بیشتر خواهد شد.

تنها رفتن پسر برای خواستگاری را توصیه نکرده‌اند.

احکام

خواستگاری دارای احکامی است، که برخی از آنها چنین است:

نگاه در جلسه خواستگاری

مقالهٔ اصلی: نگاه در جلسه خواستگاری

به فتوای برخی از مراجع تقلید، نگاه کردن به صورت، مو و گردن زنی که خواستگار می‌خواهد با او ازدواج کند، با شرایطی جایز است:

• مانع شرعی از ازدواج آن دو وجود نداشته باشد.
• احتمال بدهد که طرف مقابل ازدواج را قبول می‌کند.
• نگاه به قصد لذت بردن نباشد.
• قصد ازدواج با شخص او را داشته باشد، نه اینکه دنبال جستجو و یافتن زن مناسب باشد.

البته اگر یک نگاه کافی باشد، نگاه دوباره جایز نیست. به فتوای آیت‌الله محمدتقی بهجت، مرجع تقلید شیعه، وجهی دارد که زن هم بتواند به مردی که می‌خواهد با او ازدواج کند با شرایط گفته شده نگاه کند.

خواستگاری زن از مرد

مقالهٔ اصلی: خواستگاری زن از مرد

خواستگاری زن از مرد، از نظر شرع اسلام جایز است؛ البته با توجه به ویژگی‌های که در زن و مرد وجود دارد، بهتر است خواستگاری از طرف مرد انجام شود. خواستن و عشق ورزیدن از ویژگی‌های مرد، و خواسته شدن و معشوق بودن از ویژگی‌های زن است؛ بنابراین خواستگاری زن از مرد را خلاف حیثیت و کرامت زن دانسته‌اند. همچنین به باور برخی، جواب رد شنیدن برای مرد قابل تحمل، ولی برای زن غیرقابل تحمل است.

با این همه، رعایت این سفارش که خواستگاری بهتر است از جانب مرد باشد، در همه موارد لازم نیست؛ بلکه نسبت به شرایط و حالات مختلف قابل تغییر است؛ از آن جمله، شرایطی است که در جریان خواستگاری حضرت خدیجه(س) از پیامبر(ص) وجود داشته است.

سؤالات جلسه خواستگاری

مقالهٔ اصلی: سؤالات جلسه خواستگاری

سؤالات جلسه خواستگاری، بسته به میزان آشنایی با طرف مقابل و تفاوت‌هایِ ملاک‌هایِ افراد برای انتخاب همسر، متفاوت است؛ ولی به طور کلی سؤالاتی در ابعاد مختلف پیشنهاد شده است، که می‌تواند فرد را در جلسه خواستگاری کمک کند. پرسش‌ها باید شامل ابعاد مختلف مانند اخلاقی، مذهبی، فرهنگی و اقتصادی باشد. مسائل روحی و عاطفی و مسائل مربوط به خانواده طرف مقابل نیز، باید در نظر گرفته شود.

بیان سؤالات بدون رودربایستی و با آرامش انجام شود؛ البته برخی از سؤالات بهتر است به صورت غیر مستقیم پرسیده شود؛ مانند سؤال از وجود بیماری خاص در طرف مقابل.

مطالعه بیشتر

• احمدی، محمدرضا، خواستگاری، قم، دفتر نشر معارف (وابسته به نهاد نمایندگی مقام معظم رهبری در دانشگاه‌ها)، ۱۳۹۱ش.
• پلنگ‌پوش، منیژه، خواستگاری: ۹۰ نکته کاربردی برای مراسم خواستگاری، نوش، ۱۳۸۵ش.
• حسینی، سیدحسین، آیین خواستگاری و ازدواج، تهران، منیر، ۱۳۸۹ش.