تفاوت قسط و عدل

از ویکی پاسخ


سؤال

آیا قسط و عدل با یکدیگر متفاوتند؟ تفاوت آنها را با ذکر مثال بیان کنید.

کاشی کاری نام الله.jpg

عدل حد وسط میان افراط و تفریط است که در آن، زیادی یا نقصان قرار نداشته باشد. از میانه‌روی، مساوات و… نیز به «عدل» تعبیر گردیده است. در عدل هر چیز در جای خود قرار می‌گیرد و هر کسی به آنچه شایسته است می‌رسد. و اگر لیاقت آن‌را نداشته باشد، هرگز آن رتبه به او داده نمی‌شود.[۱] اما قِسط متفاوت از عدل است. شاهد این تفاوت را آیه ۹ سوره حجرات دانسته‌اند: ﴿... فَأَصْلِحُوا بَیْنَهُمَا بِالْعَدْلِ وَأَقْسِطُوا إِنَّ اللَّهَ یُحِبُّ الْمُقْسِطِینَ۝۹ که دو واژه عدل و قسط کنار هم آمده و در ظاهر با یکدیگر متفاوت هستند.[۲] در تفاوت این دو چند قول وجود دارد:

  • برخی در تفاوت قسط با عدل معتقدند که قسط جنبه تطبیق عدالت و اجراء آن در مصادیق را دارا است و وقتی عدل بخواهد تحقق و بروز داشته باشد، از آن به قسط تعبیر می‌گردد.
  • تفسیر نمونه در تفاوت بین قسط و عدل آورده است: مفهوم وسیع این دو کلمه هنگامی که جدا از یکدیگر استعمال می‌شوند تقریبا مساوی است و به معنای رعایت اعتدال در همه چیز و قرار دادن هر چیز در جای خویش است. اما گاه متفاوت از یکدیگر بوده و عدالت به این گفته می‌شود که انسان حق هر کسی را بپردازد و نقطه مقابلش ظلم و ستم است. اما قسط مفهومش آن است که حق کسی را به کس دیگری ندهند و به تعبیر دیگر تبعیض روا ندارد و نقطه مقابلش آن است که حق کسی را به دیگری بدهند.[۳]


منابع

  1. مصطفوی، حسن، تحقیق فی کلمات القرآن الکریم، ص۵۵.
  2. نگاه کنید به ابی هلال عسکری، معجم الفروق اللغویه، ص۴۲۸.
  3. مکارم شیرازی، ناصر، تفسیر نمونه، تهران، دارالکتب الاسلامیه، ۱۳۵۳ش، ج۶، ص۱۴۳.