پرش به محتوا

غزوات پیامبر(ص) در قرآن: تفاوت میان نسخه‌ها

بدون خلاصۀ ویرایش
بدون خلاصۀ ویرایش
خط ۴: خط ۴:
{{پایان سوال}}
{{پایان سوال}}
{{پاسخ}}
{{پاسخ}}
'''غزوات پیامبر(ص) در قرآن''' شامل [[غزوه احد]]، حمراءالاسد، بدر، حنین، [[تبوک]]، خندق، [[بدر]]، بنی‌نضیر و [[فتح مکه]] است. آیات زیادی به این غزوات اشاره یا تصریح کرده اند.
'''غزوات پیامبر(ص) در قرآن''' شامل [[غزوه بدر]]، [[احد]]، حمراءالاسد،  بنی‌نضیر، خندق، حنین، [[فتح مکه]] و [[تبوک]] است. آیات زیادی به این غزوات اشاره یا تصریح کرده اند.
 
== غزوه بدر ==
[[غزوه بَدر]]، نخستین نبرد مهم میان مسلمانان و مشرکان مکه در رمضان سال ۲ قمری رخ داد. بدر واحه‌ای بر سر راه مدینه به مکه بوده که به سبب داشتن چاه‌های آب شهرتی درخور موقعیت خود دانسته است. بیشترین شهرت بدر به‌سبب وقوع نخستین رویارویی بزرگ و گستردهٔ پیامبر(ص) با مشرکان مکه در آنجاست که از آن غالباً باعنوان «بدرالکبری» یاد می‌شود. در هیچ‌یک از دو غزوهٔ دیگری که به همین ناحیه مربوط است و یکی پیش از بدر بزرگ و دیگری مدتی پس از آن روی داد، نبرد مهمی اتفاق نیفتاد. در این جنگ، مسلمانان علی‌رغم کم‌شمار بودن به پیروزی رسیدند و چند تن از بزرگان مشرکان کشته یا اسیر شدند. این پیروزی جایگاه مسلمانان در مدینه را تثبیت کرد.<ref>بهرامیان، علی، «بدر»، دائرة المعارف بزرگ اسلامی، مرکز دائرة المعارف بزرگ اسلامی، بی‌تا، ج۱۱، ذیل مدخل.</ref> در قرآن آمده است: «خدا در نبرد بدر در حالی که ناتوان بودید یاریتان داد. پس از خدا پروا کنید باشد که سپاس گویید» (سوره آل عمران۷ آیه ۱۷۳) و همچنین آیات ۵، ۱۹، ۴۱، ۴۵، ۴۹، ۵۰ و ۶۷ سوره انفال به این موضوع اشاره کرده است.<ref>انصاری، مسعود، «غزوات»، دانش‌نامه قرآن و قران پژوهی، به کوشش بهاءالدین خرمشاهی، تهران، دوستان، ناهید، ۱۳۹۳ش، ج۲، ص۱۵۱۸.</ref>


== غزوه احد ==
== غزوه احد ==
خط ۱۲: خط ۱۵:
وقتی ابوسفیان و کفار قریش از جنگ احد بازگشتند، از برگشتن خود پشیمان شدند و تصمیم گرفتند که بازگردند و کار را یکسره کنند. این خبر به پیامبر رسید و آن حضرت تصمیم گرفت که قدرت سپاه اسلام را به آنان نشان دهد و یارانش نیز با وجود مجروح و خسته بودن پذیرفتد. وقتی مسلمانان به منطقه حمراءالاسد رسیدند، مشرکان ترسیدند و به مکه گریختند. در قرآن آمده است: «کسانی که پس از مجروح شدنشان خدا و رسول را اجابت کردند. برای کسانی که نیکوکاری کردند و تقوا ورزیدند پاداشی بزرگ خواهد بود.» (سوره آل عمران، آیه ۱۷۲) و همچنین در آیات ۱۷۳ و ۱۷۴ و ۱۷۵ سوره آل‌عمران نیز به موضوع اشاره شده است.<ref>انصاری، مسعود، «غزوات»، دانش‌نامه قرآن و قران پژوهی، به کوشش بهاءالدین خرمشاهی، تهران، دوستان، ناهید، ۱۳۹۳ش، ج۲، ص۱۵۱۸.</ref>
وقتی ابوسفیان و کفار قریش از جنگ احد بازگشتند، از برگشتن خود پشیمان شدند و تصمیم گرفتند که بازگردند و کار را یکسره کنند. این خبر به پیامبر رسید و آن حضرت تصمیم گرفت که قدرت سپاه اسلام را به آنان نشان دهد و یارانش نیز با وجود مجروح و خسته بودن پذیرفتد. وقتی مسلمانان به منطقه حمراءالاسد رسیدند، مشرکان ترسیدند و به مکه گریختند. در قرآن آمده است: «کسانی که پس از مجروح شدنشان خدا و رسول را اجابت کردند. برای کسانی که نیکوکاری کردند و تقوا ورزیدند پاداشی بزرگ خواهد بود.» (سوره آل عمران، آیه ۱۷۲) و همچنین در آیات ۱۷۳ و ۱۷۴ و ۱۷۵ سوره آل‌عمران نیز به موضوع اشاره شده است.<ref>انصاری، مسعود، «غزوات»، دانش‌نامه قرآن و قران پژوهی، به کوشش بهاءالدین خرمشاهی، تهران، دوستان، ناهید، ۱۳۹۳ش، ج۲، ص۱۵۱۸.</ref>


== غزوه بدر ==
== غزوه بنی‌نضیر ==
[[غزوه بَدر]]، نخستین نبرد مهم میان مسلمانان و مشرکان مکه در رمضان سال ۲ قمری رخ داد. بدر واحه‌ای بر سر راه مدینه به مکه بوده که به سبب داشتن چاه‌های آب شهرتی درخور موقعیت خود دانسته است. بیشترین شهرت بدر به‌سبب وقوع نخستین رویارویی بزرگ و گستردهٔ پیامبر(ص) با مشرکان مکه در آنجاست که از آن غالباً باعنوان «بدرالکبری» یاد می‌شود. در هیچ‌یک از دو غزوهٔ دیگری که به همین ناحیه مربوط است و یکی پیش از بدر بزرگ و دیگری مدتی پس از آن روی داد، نبرد مهمی اتفاق نیفتاد. در این جنگ، مسلمانان علی‌رغم کم‌شمار بودن به پیروزی رسیدند و چند تن از بزرگان مشرکان کشته یا اسیر شدند. این پیروزی جایگاه مسلمانان در مدینه را تثبیت کرد.<ref>بهرامیان، علی، «بدر»، دائرة المعارف بزرگ اسلامی، مرکز دائرة المعارف بزرگ اسلامی، بی‌تا، ج۱۱، ذیل مدخل.</ref> در قرآن آمده است: «خدا در نبرد بدر در حالی که ناتوان بودید یاریتان داد. پس از خدا پروا کنید باشد که سپاس گویید» (سوره آل عمران۷ آیه ۱۷۳) و همچنین آیات ۵، ۱۹، ۴۱، ۴۵، ۴۹، ۵۰ و ۶۷ سوره انفال به این موضوع اشاره کرده است.<ref>انصاری، مسعود، «غزوات»، دانش‌نامه قرآن و قران پژوهی، به کوشش بهاءالدین خرمشاهی، تهران، دوستان، ناهید، ۱۳۹۳ش، ج۲، ص۱۵۱۸.</ref>
پس از هجرت پیامبر به مدینه، بنی نضیر در شمار دیگر یهودیان با مسلمانان، پیمان مصالحه بستند و عهد کردند که در صورت حمله دشمنان به مدینه در کنار مسلمانان به دفاع بپردازند و از تأمین مالی و جانی کفار قریش و برقراری روابط تجاری با آنان خودداری کنند. اما از آنجا که بنی نضیر پیمان خود را زیر پا گذاشتند، در ربیع الاول چهارم هجری غزوه بنی نضیر به وقوع پیوست.<ref>حاجی‌قاسم، فاطمه، «بنی نضیر»، دانشنامه جهان اسلام، تهران، بنیاد دایرةالمعارف اسلامی، ۱۳۹۳ش، ج۴، ذیل مدخل.</ref>
 
آیات ۲ تا ۶ سوره حشر به این غزوه پرداخته است.<ref>انصاری، مسعود، «غزوات»، دانش‌نامه قرآن و قران پژوهی، به کوشش بهاءالدین خرمشاهی، تهران، دوستان، ناهید، ۱۳۹۳ش، ج۲، ص۱۵۱۹.</ref>
 
== غزوه خندق ==
خَنْدَق، عنوان یکی از غزوات مشهور پیامبر(ص) که به غزوهٔ احزاب نیز شهرت دارد. در سال ۵ قمری، یهودیان بنی‌نضیر که به‌سبب پیمان‌شکنی از شهر مدینه رانده شده، و در ناحیهٔ خیبر پناه گرفته بودند، در صدد انتقام از پیامبر(ص) و مسلمانان برآمدند. شماری از بزرگان ایشان، مانند حُیَیّ بن اخطب و سلام بن ابی حُقَیق به مکه رفتند تا قریش و متحدان آنها را به جنگ با پیامبر(ص) برانگیزند. یهودیان در کنار کعبه با قریش پیمان بستند و پس از موافقت ابوسفیان، قبایلی چون بنی‌سُلَیم و بنی‌اسد را نیز به نبرد تشویق کردند، و حتی بنی‌غَطَفان را با وعدهٔ بخشش محصولِ یک سال خرمای خیبر، به یاری فراخواندند. بدین ترتیب قریش و هم‌پیمانانش، با سپاهی که شمار افراد آن را تا ۰۰۰‘۱۰ تن روایت کرده‌اند، به فرماندهی ابوسفیان به سوی مدینه راه افتادند. به دنبال خبر این لشکرکشی، پیامبر(ص) به مشورت با مسلمانان پرداخت، و برای جلوگیری از ورود سپاه دشمن به شهر، به پیشنهاد سلمان فارسی و به شیوهٔ ایرانیان فرمود تا در پیرامون شهر، خندق کندند. حفر خندق با کوشش مهاجران و انصار و شخص پیامبر(ص) به مدت ۶ روز ادامه یافت. مسلمانان در دامنهٔ تپهٔ سَلع به نحوی که خندق جلوِ رویشان بود، اردو زدند . شمار مسلمانان را در این جنگ ۰۰۰‘ ۳ تن برآورد کرده‌اند. سرانجام بر اثر توفانی سخت، دشمن رو به گریز نهاد و ابوسفیان خود در فرار پیش‌قدم شد. محاصرهٔ مسلمانان در غزوهٔ خندق ۱۵ روز به طول انجامید.<ref>زندی، عاطفه، «خندق»، دائرة المعارف بزرگ اسلامی، مرکز دائرة المعارف بزرگ اسلامی، ج۲۲، ذیل مدخل.</ref>
 
در سوره احزاب، آیه ۹ تا ۲۷ به این جنگ اشاره شده است.<ref>انصاری، مسعود، «غزوات»، دانش‌نامه قرآن و قران پژوهی، به کوشش بهاءالدین خرمشاهی، تهران، دوستان، ناهید، ۱۳۹۳ش، ج۲، ص۱۵۱۹.</ref>


== غزوه حنین ==
== غزوه حنین ==
خط ۲۴: خط ۳۴:


در سوره توبه آیات ۴۲، ۶۰، ۶۲، ۹۸، ۱۱۸، ۱۱۹ به این جنگ اشاره شده است.<ref>انصاری، مسعود، «غزوات»، دانش‌نامه قرآن و قران پژوهی، به کوشش بهاءالدین خرمشاهی، تهران، دوستان، ناهید، ۱۳۹۳ش، ج۲، ص۱۵۱۹.</ref>
در سوره توبه آیات ۴۲، ۶۰، ۶۲، ۹۸، ۱۱۸، ۱۱۹ به این جنگ اشاره شده است.<ref>انصاری، مسعود، «غزوات»، دانش‌نامه قرآن و قران پژوهی، به کوشش بهاءالدین خرمشاهی، تهران، دوستان، ناهید، ۱۳۹۳ش، ج۲، ص۱۵۱۹.</ref>
== غزوه خندق ==
خَنْدَق، عنوان یکی از غزوات مشهور پیامبر(ص) که به غزوهٔ احزاب نیز شهرت دارد. در سال ۵ قمری، یهودیان بنی‌نضیر که به‌سبب پیمان‌شکنی از شهر مدینه رانده شده، و در ناحیهٔ خیبر پناه گرفته بودند، در صدد انتقام از پیامبر(ص) و مسلمانان برآمدند. شماری از بزرگان ایشان، مانند حُیَیّ بن اخطب و سلام بن ابی حُقَیق به مکه رفتند تا قریش و متحدان آنها را به جنگ با پیامبر(ص) برانگیزند. یهودیان در کنار کعبه با قریش پیمان بستند و پس از موافقت ابوسفیان، قبایلی چون بنی‌سُلَیم و بنی‌اسد را نیز به نبرد تشویق کردند، و حتی بنی‌غَطَفان را با وعدهٔ بخشش محصولِ یک سال خرمای خیبر، به یاری فراخواندند. بدین ترتیب قریش و هم‌پیمانانش، با سپاهی که شمار افراد آن را تا ۰۰۰‘۱۰ تن روایت کرده‌اند، به فرماندهی ابوسفیان به سوی مدینه راه افتادند. به دنبال خبر این لشکرکشی، پیامبر(ص) به مشورت با مسلمانان پرداخت، و برای جلوگیری از ورود سپاه دشمن به شهر، به پیشنهاد سلمان فارسی و به شیوهٔ ایرانیان فرمود تا در پیرامون شهر، خندق کندند. حفر خندق با کوشش مهاجران و انصار و شخص پیامبر(ص) به مدت ۶ روز ادامه یافت. مسلمانان در دامنهٔ تپهٔ سَلع به نحوی که خندق جلوِ رویشان بود، اردو زدند . شمار مسلمانان را در این جنگ ۰۰۰‘ ۳ تن برآورد کرده‌اند. سرانجام بر اثر توفانی سخت، دشمن رو به گریز نهاد و ابوسفیان خود در فرار پیش‌قدم شد. محاصرهٔ مسلمانان در غزوهٔ خندق ۱۵ روز به طول انجامید.<ref>زندی، عاطفه، «خندق»، دائرة المعارف بزرگ اسلامی، مرکز دائرة المعارف بزرگ اسلامی، ج۲۲، ذیل مدخل.</ref>
در سوره احزاب، آیه ۹ تا ۲۷ به این جنگ اشاره شده است.<ref>انصاری، مسعود، «غزوات»، دانش‌نامه قرآن و قران پژوهی، به کوشش بهاءالدین خرمشاهی، تهران، دوستان، ناهید، ۱۳۹۳ش، ج۲، ص۱۵۱۹.</ref>
== غزوه بنی‌نضیر ==
پس از هجرت پیامبر به مدینه، بنی نضیر در شمار دیگر یهودیان با مسلمانان، پیمان مصالحه بستند و عهد کردند که در صورت حمله دشمنان به مدینه در کنار مسلمانان به دفاع بپردازند و از تأمین مالی و جانی کفار قریش و برقراری روابط تجاری با آنان خودداری کنند. اما از آنجا که بنی نضیر پیمان خود را زیر پا گذاشتند، در ربیع الاول چهارم هجری غزوه بنی نضیر به وقوع پیوست.<ref>حاجی‌قاسم، فاطمه، «بنی نضیر»، دانشنامه جهان اسلام، تهران، بنیاد دایرةالمعارف اسلامی، ۱۳۹۳ش، ج۴، ذیل مدخل.</ref>
آیات ۲ تا ۶ سوره حشر به این غزوه پرداخته است.<ref>انصاری، مسعود، «غزوات»، دانش‌نامه قرآن و قران پژوهی، به کوشش بهاءالدین خرمشاهی، تهران، دوستان، ناهید، ۱۳۹۳ش، ج۲، ص۱۵۱۹.</ref>


== فتح مکه ==
== فتح مکه ==
trustworthy
۵۶۵

ویرایش