trustworthy
۶۶۷
ویرایش
سفینة البحار: تفاوت میان نسخه‌ها
بدون خلاصۀ ویرایش
بدون خلاصۀ ویرایش |
بدون خلاصۀ ویرایش |
||
| خط ۱: | خط ۱: | ||
{{شروع متن}} | {{شروع متن}} | ||
{{سوال}} | {{سوال}} | ||
| خط ۴۰: | خط ۳۹: | ||
{{پاسخ}} | {{پاسخ}} | ||
{{درگاه|حوزه و روحانیت|سنت}} | {{درگاه|حوزه و روحانیت|سنت}} | ||
'''سفینة البحار''' اثر [[شیخ عباس قمی]] (۱۲۹۴ق ـ ۱۳۵۹ق) تدوین موضوعی و تلخیص [[بحار الأنوار]] علامه مجلسی است. تألیف آن حدود بیست سال طول کشید. این اثر گزیده‌ای از بحار الانوار است که نویسنده آن کوشیده دستیابی به روایات را آسان سازد. سفینة البحار یک معجم الفبایی و دایرةالمعارفی مختصر بر اساس اطلاعات موجود در بحار الانوار است. شهید مطهری این کتاب را بهترین و مفیدترین کتاب شیخ عبّاس قمی می‌داند. | '''سفینة البحار''' اثر [[شیخ عباس قمی]] (۱۲۹۴ق ـ ۱۳۵۹ق) تدوین موضوعی و تلخیص [[بحار الأنوار]] [[علامه مجلسی]] است. تألیف آن حدود بیست سال طول کشید. این اثر گزیده‌ای از بحار الانوار است که نویسنده آن کوشیده دستیابی به [[روایات]] را آسان سازد. سفینة البحار یک معجم الفبایی و دایرةالمعارفی مختصر بر اساس اطلاعات موجود در بحار الانوار است. [[شهید مطهری]] این کتاب را بهترین و مفیدترین کتاب شیخ عبّاس قمی می‌داند. | ||
== نویسنده == | == نویسنده == | ||
عباس بن محمدرضا قمی در سال ۱۲۹۴ قمری (۱۲۵۴ش) در قم متولد شد. وی برای تکمیل تحصیلات دینی در سال ۱۳۱۶ قمری به نجف رفت. [[آیت‌الله محمد کاظم یزدی]] صاحب العروه الوثقی، [[میرزا حسین نوری]]، محمدتقی شیرازی، سید حسن صدر کاظمی، سید ابوالحسن نقوی از اساتید او در نجف بودند.<ref>ادهم نژاد، محمدتقی، «حاج شیخ عباس قمی، حدیث نجابت»، مبلغان ۱۳۸۵، شماره ۸۸.</ref> | عباس بن محمدرضا قمی در سال ۱۲۹۴ قمری (۱۲۵۴ش) در قم متولد شد. وی برای تکمیل تحصیلات دینی در سال ۱۳۱۶ قمری به [[نجف]] رفت. [[آیت‌الله محمد کاظم یزدی]] صاحب العروه الوثقی، [[میرزا حسین نوری]]، محمدتقی شیرازی، سید حسن صدر کاظمی، سید ابوالحسن نقوی از اساتید او در نجف بودند.<ref>ادهم نژاد، محمدتقی، «حاج شیخ عباس قمی، حدیث نجابت»، مبلغان ۱۳۸۵، شماره ۸۸.</ref> | ||
شیخ عباس قمی عالمی پرکار بود و تألیفاتی در زمینه تاریخ، رجال، تراجم، علوم | شیخ عباس قمی عالمی پرکار بود و تألیفاتی در زمینه تاریخ، رجال، تراجم، [[علوم قرآن]]، [[اخلاق]]، ادعیه و دیگر علوم دینی نگاشته است و آثار او بیش از ۶۰ تألیف است.<ref>کوشکی، فرشته، «بررسی و نقد کتاب منتهی الامال نوشته شیخ عباس قمی»، تاریخنامه اسلام سال دوم پاییز و زمستان ۱۳۹۹، شماره ۲.</ref> وی در سال ۱۳۵۹ قمری در سن ۶۵ سالگی در نجف وفات نمود و در حرم [[امام علی(ع)]] مدفون گردید.<ref>ادهم نژاد، محمدتقی، «حاج شیخ عباس قمی، حدیث نجابت۲»، مبلغان ۱۳۸۶، شماره ۹۰.</ref> | ||
== موضوع و محتوا == | == موضوع و محتوا == | ||
سفینة البحار با نام کامل "سَفینَةُ البِحار و مَدینَةُ الحِکَمِ و الآثار"، یک معجم الفباییِ دایرة المعارفیِ مختصر بر اساس اطلاعات موجود در بحار الانوار است که آسان‌ترین راه را برای استفاده از این کتاب و البته با افزودن برخی نکات دیگر فراهم آورده است. این اثر که محدث قمی ضمن تلخیص بحار در آن، اطلاعات بحار را به صورت الفبایی و تحت مفاهیم و اسامی و ریشه لغات آورده است، به معنای دقیق کلمه یک دایرة المعارف شیعی بر پایه بحار الانوار می‌باشد.<ref>جعفریان، رسول، «بحار الانوار از زاویه نگاه دایره المعارفی» فصلنامه مشکوه، شماره ۸۰.</ref> | سفینة البحار با نام کامل "سَفینَةُ البِحار و مَدینَةُ الحِکَمِ و الآثار"، یک معجم الفباییِ دایرة المعارفیِ مختصر بر اساس اطلاعات موجود در بحار الانوار است که آسان‌ترین راه را برای استفاده از این کتاب و البته با افزودن برخی نکات دیگر فراهم آورده است. این اثر که محدث قمی ضمن تلخیص بحار در آن، اطلاعات بحار را به صورت الفبایی و تحت مفاهیم و اسامی و ریشه لغات آورده است، به معنای دقیق کلمه یک دایرة المعارف شیعی بر پایه بحار الانوار می‌باشد.<ref>جعفریان، رسول، «بحار الانوار از زاویه نگاه دایره المعارفی» فصلنامه مشکوه، شماره ۸۰.</ref> | ||
نویسنده در این کتاب کوشیده است دستیابی به روایات را برای مراجعان آسان سازد. مؤلف با توجه به تبحر در حدیث و علم | نویسنده در این کتاب کوشیده است دستیابی به روایات را برای مراجعان آسان سازد. مؤلف با توجه به تبحر در [[حدیث]] و [[علم رجال]]، دست به انتخاب زده است؛ مثلاً در ماده «علم» از باب اول کتاب العلم بحار الانوار، تنها آیات آغاز و انجام باب را آورده و از ۱۲۲ حدیث نیز فقط دو روایت را انتخاب کرده است. همچنین تا باب ششم هیچ آیه و حدیثی نقل نکرده و در باب ششم تنها یک آیه ذکر نموده است. سپس باب هفتم را رها کرده و از باب هشتم از بین ۱۳ آیه، یک آیه و از بین ۹۲ روایت تنها به یکی بسنده کرده است؛ چرا که مراد وی ارجاع دادن به موضوع و تشخّص آن بوده، نه اینکه همه را نقل کند. موضوعات کتاب به ترتیب حروف الفبا و بر اساس ماده و ریشه ثلاثی مجردِ موضوع مرتب شده است. خواننده به آسانی می‌تواند به بیش از ۱۷۰۰ موضوع دست یابد که هر کدام شامل مدخل‌های گوناگون و متعددی هستند.<ref>مختاری، علی، «سفینه البحار و مدینه الحکم و الآثار» کتاب ماه دین، فروردین ۱۳۷۸ - شماره ۱۸.</ref> | ||
یکی از ویژگی‌های مهم سفینة البحار آن است که مؤلف در یک موضوع به همان باب اکتفا نکرده و نکات مرتبط با موضوع مرتبط را از سراسر بخش‌های دیگر یافته و ارجاع داده است. در نگارش عناوین، تعبیر شناخته شده‌تر ذکر شده است؛ اگر اسم شخصی مشهور بوده، همان ذکر شده و اگر کنیه یا لقب مشهور بوده، اسم نیامده است. به عنوان نمونه چون کنیه "حارث بن سعید" معروف‌تر بوده، شرح حال او ذیل ابوفراس الحمدانی آمده است. حجم کار و مطالبی که شیخ عباس قمی به محتوای بحار الانوار در این کتاب اضافه کرده است، باعث شده این کتاب افزون بر اینکه فهرست جامعی برای بحار الانوار به‌شمار رود، خود نیز به عنوان یکی از جوامع حدیثی شیعه در قرن چهاردهم به‌شمار آید.<ref>مختاری، علی، «سفینه البحار و مدینه الحکم و الآثار» کتاب ماه دین، فروردین ۱۳۷۸ - شماره ۱۸.</ref> | یکی از ویژگی‌های مهم سفینة البحار آن است که مؤلف در یک موضوع به همان باب اکتفا نکرده و نکات مرتبط با موضوع مرتبط را از سراسر بخش‌های دیگر یافته و ارجاع داده است. در نگارش عناوین، تعبیر شناخته شده‌تر ذکر شده است؛ اگر اسم شخصی مشهور بوده، همان ذکر شده و اگر کنیه یا لقب مشهور بوده، اسم نیامده است. به عنوان نمونه چون کنیه "حارث بن سعید" معروف‌تر بوده، شرح حال او ذیل ابوفراس الحمدانی آمده است. حجم کار و مطالبی که شیخ عباس قمی به محتوای بحار الانوار در این کتاب اضافه کرده است، باعث شده این کتاب افزون بر اینکه فهرست جامعی برای بحار الانوار به‌شمار رود، خود نیز به عنوان یکی از جوامع حدیثی شیعه در قرن چهاردهم به‌شمار آید.<ref>مختاری، علی، «سفینه البحار و مدینه الحکم و الآثار» کتاب ماه دین، فروردین ۱۳۷۸ - شماره ۱۸.</ref> | ||
| خط ۷۲: | خط ۷۱: | ||
{{پایان پاسخ}} | {{پایان پاسخ}} | ||
== منابع == | == منابع == | ||
{{پانویس|۲}} | {{پانویس|۲}} | ||