trustworthy
۲۳۷
ویرایش
Meysamhasani (بحث | مشارکتها) بدون خلاصۀ ویرایش |
Meysamhasani (بحث | مشارکتها) بدون خلاصۀ ویرایش |
||
خط ۳: | خط ۳: | ||
جریان نامه سید جمالالدین اسدآبادی در رابطه با قضیه تحریم تنباکو، به میرزای شیرازی چه بود؟ | جریان نامه سید جمالالدین اسدآبادی در رابطه با قضیه تحریم تنباکو، به میرزای شیرازی چه بود؟ | ||
{{پایان سوال}} | {{پایان سوال}} | ||
'''نامه سید جمالالدین اسدآبادی به میرزای شیرازی در جریان تحریم تنباکو''' مشتمل بر تحلیل اسدآبادی از اوضاع ایران پس از اعطای امتیاز انحصار توتون و تنباکو به بیگانگان و شرح مظالم حکومت قاجار به مخالفان این قرارداد و دعوت از میرزای شیرازی برای مخالفت با این قرارداد است. | '''نامه سید جمالالدین اسدآبادی به میرزای شیرازی در جریان تحریم تنباکو''' مشتمل بر تحلیل اسدآبادی از اوضاع ایران پس از اعطای امتیاز انحصار توتون و تنباکو به بیگانگان و شرح مظالم حکومت قاجار به مخالفان این قرارداد و دعوت از میرزای شیرازی برای مخالفت با این قرارداد است. {{پاسخ}} | ||
{{پاسخ}} | |||
{{درگاه|حوزه و روحانیت}} | {{درگاه|حوزه و روحانیت}} | ||
== بستر تاریخی نگارش نامه == | == بستر تاریخی نگارش نامه == | ||
در سفر سوم [[ناصرالدین شاه قاجار]] به اروپا در سال ۱۳۰۶ق، دولت انگلیس، فرصت را برای کسب امتیاز انحصار توتون و تنباکو بهدست آورد. ماژور جرالد تالبوت، از نزدیکان نخستوزیر و وزیر خارجه انگلیس، وظیفه گرفتن این امتیاز را بر عهده داشت. تالبوت با استفاده از واسطههای ایرانی موفق شد تا شاه را برای واگذاری انحصار تجارت دخانیات به دولت انگلستان متقاعد کند.<ref> | در سفر سوم [[ناصرالدین شاه قاجار]] به اروپا در سال ۱۳۰۶ق، دولت انگلیس، فرصت را برای کسب امتیاز انحصار توتون و تنباکو بهدست آورد. ماژور جرالد تالبوت، از نزدیکان نخستوزیر و وزیر خارجه انگلیس، وظیفه گرفتن این امتیاز را بر عهده داشت. تالبوت با استفاده از واسطههای ایرانی موفق شد تا شاه را برای واگذاری انحصار تجارت دخانیات به دولت انگلستان متقاعد کند.<ref>{{یادکرد کتاب|عنوان=دانشنامه جهان اسلام |سال=1393|نام خانوادگی=قدسی زاده|ناشر=بنیاد دایرة المعارف اسلامی|جلد=1|صفحه=3328|مکان=تهران|فصل=تحریم تنباکو|نام=پروین}}</ref> | ||
پس از بازگشت شاه به ایران، تالبوت با کمک دولت انگلیس و عدهای از سرمایهداران انگلیسی، شرکتی، که به کمپانی رژی معروف شد، تأسیس کرد و برای اخذ امتیاز، مخفیانه وارد تهران شد. تالبوت با تعهد پرداخت ۲۵۰۰۰۰ لیره در سال به ناصرالدین شاه و دادن مبالغی هنگفت به امینالسلطان و تعدادی از درباریان عامل مهمی در کسب این امتیاز بود.<ref> | پس از بازگشت شاه به ایران، تالبوت با کمک دولت انگلیس و عدهای از سرمایهداران انگلیسی، شرکتی، که به کمپانی رژی معروف شد، تأسیس کرد و برای اخذ امتیاز، مخفیانه وارد تهران شد. تالبوت با تعهد پرداخت ۲۵۰۰۰۰ لیره در سال به ناصرالدین شاه و دادن مبالغی هنگفت به امینالسلطان و تعدادی از درباریان عامل مهمی در کسب این امتیاز بود.<ref>{{یادکرد کتاب|عنوان=دانشنامه جهان اسلام |سال=1393|نام خانوادگی=قدسی زاده|ناشر=بنیاد دایرة المعارف اسلامی|جلد=1|صفحه=3328|مکان=تهران|فصل=تحریم تنباکو|نام=پروین}}</ref> | ||
مفاد امتیازنامه رژی حاکی از اختیارات تام صاحبان امتیاز در امور دخانیات ایران و بیاعتنایی محض حاکمان وقت ایران به منافع ملت بود. انتشار خبر اعطای امتیاز تجارت دخانیات بازتاب گستردهای داشت و با ناباوری و انتقاد شدید ایرانیان مواجه شد. گستردهشدن انتقادات در نواحی مختلف ایران به رهبری روحانیان برای لغو امتیاز اثربخش نبود و آنان چاره را در آن دیدند که به [[میرزا محمدحسن شیرازی]]، مرجع تقلید وقت که در سامرا ساکن بود، متوسل شوند. میرزای شیرازی از همان ابتدا به واسطه نامههایی که از علمای ایران دریافت میکرد و اخباری که سیدعلی اکبر فالاسیری و آقامنیرالدین بروجرودی به او میدادند، از اعطای امتیاز انحصار تجارت تنباکو و پیامدهای آن آگاه شده بود. او هم زمان با شروع اعتراضات در تبریز، با ارسال تلگرامی به شاه، مداخله بیگانگان در امور داخلی کشور و قرارداد مذکور را منافی صریح [[قرآن]] خواند و از شاه خواست از این اعمال دست بردارد.<ref> | مفاد امتیازنامه رژی حاکی از اختیارات تام صاحبان امتیاز در امور دخانیات ایران و بیاعتنایی محض حاکمان وقت ایران به منافع ملت بود. انتشار خبر اعطای امتیاز تجارت دخانیات بازتاب گستردهای داشت و با ناباوری و انتقاد شدید ایرانیان مواجه شد. گستردهشدن انتقادات در نواحی مختلف ایران به رهبری روحانیان برای لغو امتیاز اثربخش نبود و آنان چاره را در آن دیدند که به [[میرزا محمدحسن شیرازی]]، مرجع تقلید وقت که در سامرا ساکن بود، متوسل شوند. میرزای شیرازی از همان ابتدا به واسطه نامههایی که از علمای ایران دریافت میکرد و اخباری که سیدعلی اکبر فالاسیری و آقامنیرالدین بروجرودی به او میدادند، از اعطای امتیاز انحصار تجارت تنباکو و پیامدهای آن آگاه شده بود. او هم زمان با شروع اعتراضات در تبریز، با ارسال تلگرامی به شاه، مداخله بیگانگان در امور داخلی کشور و قرارداد مذکور را منافی صریح [[قرآن]] خواند و از شاه خواست از این اعمال دست بردارد.<ref>{{یادکرد کتاب|عنوان=دانشنامه جهان اسلام |سال=1393|نام خانوادگی=قدسی زاده|ناشر=بنیاد دایرة المعارف اسلامی|جلد=1|صفحه=3328|مکان=تهران|فصل=تحریم تنباکو|نام=پروین}}</ref><ref>{{یادکرد کتاب|عنوان=تحریم تنباکو |نام خانوادگی=زنجانی|ناشر=مؤسسه انتشارات فراهانی|صفحه=76-66|مکان=تهران|نام=محمدرضا}}</ref> | ||
== درباره نامه == | == درباره نامه == | ||
سید جمالالدین اسدآبادی یکی از کسانی بود که از طریق سید علیاکبر فالاسیری تشویق به نامهنگاری با میرزای شیرازی شد.<ref> | سید جمالالدین اسدآبادی یکی از کسانی بود که از طریق سید علیاکبر فالاسیری تشویق به نامهنگاری با میرزای شیرازی شد.<ref>{{یادکرد کتاب|عنوان=سید جمالالدین اسدآبادی و بیداری مشرقزمین |سال=1380|نام خانوادگی=محیط طباطبایی|ناشر=کلبه شروق|صفحه=73|مکان=تهران|نام=محمد}}</ref> اسدآبادی در هنگام نگارش این نامه در شهر بصره در تبعید بود.<ref>{{یادکرد کتاب|عنوان=سه رساله درباره زندگی و مبارزه سید جمال الدین اسدآبادی|سال=1379|نام=لطفالله|نام خانوادگی=جمالی|ناشر=کلبه شروق|صفحه=191-192|مکان=تهران}}</ref> گفته شده که این نامه در اقدام میرزای شیرازی برای تلگرام به شاه و صدور حکم تحریم استعمال توتون و تنباکو مؤثر بوده است<ref>{{یادکرد کتاب|عنوان=سید جمالالدین اسدآبادی و بیداری مشرقزمین|سال=1380|نام خانوادگی=محیط طباطبایی|ناشر=کلبه شروق|صفحه=73|مکان=تهران|نام=محمد}}</ref> | ||
برخی معتقدند که این نامه بعد از صدور حکم تحریم استعمال توتون و تنباکو نوشته شده و اسدآبادی در هنگام نوشتن آن از صدور حکم بیاطلاع بوده است.<ref> | برخی معتقدند که این نامه بعد از صدور حکم تحریم استعمال توتون و تنباکو نوشته شده و اسدآبادی در هنگام نوشتن آن از صدور حکم بیاطلاع بوده است.<ref>{{یادکرد کتاب|عنوان=تحریم تنباکو|نام خانوادگی=زنجانی|ناشر=مؤسسه انتشارات فراهانی|صفحه=104|مکان=تهران|نام=محمدرضا}}</ref> اصل این نامه به عربی نوشته شده و اسدآبادی بعداً متن این نامه را در لندن به چاپ رساند.<ref>{{یادکرد کتاب|عنوان=سه رساله درباره زندگی و مبارزه سید جمال الدین اسدآبادی|سال= | ||
1379|نام=لطفالله |نام خانوادگی=جمالی|ناشر=کلبه شروق|صفحه=192|مکان=تهران}}</ref> | |||
{{نقل قول دوقلو تاشو | {{نقل قول دوقلو تاشو |