پرش به محتوا

تدوین مصادر حدیثی: تفاوت میان نسخه‌ها

بدون خلاصۀ ویرایش
بدون خلاصۀ ویرایش
بدون خلاصۀ ویرایش
خط ۱: خط ۱:
{{ویرایش}}
{{شروع متن}}
{{شروع متن}}
{{سوال}}
{{سوال}}
خط ۵: خط ۶:
{{پاسخ}}
{{پاسخ}}
{{درگاه|سنت}}
{{درگاه|سنت}}
مصادر حدیث کتاب‌هایی که توسط [[صحابه پیامبر|اصحاب]] و یاران پیامبر و [[اهل‌بیت]] از سخنان ایشان گردآوری شده است. در میان [[اهل‌سنت]] این تعریف گسترش بیشتری داشته و سخن صحابه و [[تابعین]] و برخی دیگر از بزرگان اهل سنت نیز سندیت دارد. سفارش به نوشتن و حفظ [[روایات]] در زمان پیامبر انجام شده و [[امام علی(ع)]] اولین شخصیتی است که این کار را در کتابی به نام مصحف علی(ع) (که به نام‌های دیگر نیز شناخته می‌شود) انجام داده است.
مصادر حدیث، کتاب‌هایی است که توسط [[صحابه پیامبر|اصحاب]] و یاران [[پیامبر(ص)]] و [[اهل‌بیت(ع)]] از سخنان ایشان گردآوری شده است. در میان [[اهل‌سنت]] این تعریف گسترش بیشتری داشته و سخن صحابه و [[تابعین]] و برخی دیگر از بزرگان اهل سنت نیز سندیت دارد. سفارش به نوشتن و حفظ [[روایات]] در زمان پیامبر انجام شده و [[امام علی(ع)]] اولین شخصیتی است که این کار را در کتابی به نام مصحف علی(ع) (که به نام‌های دیگر نیز شناخته می‌شود) انجام داده است.


==تعریف حدیث و جایگاه آن==
== حدیث و جایگاه آن ==
[[حدیث]] در اصطلاح [[شیعه]] عبارت است از «کلامی که از قول، فعل یا تقریر معصوم حکایت می‌کند».<ref>شیخ بهایی، الحبل المتین، قم، مکتبه بصیرتی، ۱۳۹۸ق، ص۴.</ref> حدیث از نظر [[اهل سنت]] شامل قول، فعل و تقریر پیامبر(ص) و همچنین [[صحابه]] و [[تابعین]] و مُخضرم (کسی که جاهلیت و اسلام را درک کرده ولی پیامبر را ملاقات نکرده است) می‌شود.<ref>قربانی، زین العابدین، علم حدیث و نقش آن در شناخت و تهذیب حدیث، قم، انصاریان، چاپ سوم، ۱۳۷۸، ص۲۰.</ref> مصادر حدیثی آثاری است که این روایات را در طول تاریخ در خود جمع نموده‌اند. نگارش حدیث در میان شیعه از زمان حضور پیامبر و [[امامان معصوم(ع)]] انجام گرفته و در میان اهل سنت، پس از خلافت [[عمرو بن عبدالعزیز]] و فرمان آزادی نقل و نگارش روایت، رواج یافت.


[[حدیث]] در اصطلاح [[شیعه]] عبارت است از «کلامی که از قول، فعل یا تقریر معصوم حکایت می‌کند».<ref>ر. ک. شیخ بهایی، الحبل المتین، قم، مکتبه بصیرتی، ۱۳۹۸ق، ص۴.</ref> حدیث از نظر اهل‌سنت شامل قول، فعل، تقریر پیامبر و نیز شامل قول، فعل و تقریر صحابه و تابعین و [[مخضرم|مُخضرم]] (کسی که جاهلیت و اسلام را درک کرده ولی پیامبر را ملاقات نکرده است) می‌شود.<ref>قربانی، زین العابدین، علم حدیث و نقش آن در شناخت و تهذیب حدیث، قم، انصاریان، چاپ سوم، ۱۳۷۸، ص۲۰.</ref> مصادر حدیثی آثاری است که این روایات را در طول تاریخ در خود جمع نموده‌اند. نگارش حدیث در میان شیعه از زمان حضور پیامبر و امامان معصوم انجام گرفته و در میان اهل سنت پس از خلافت [[عمرو بن عبدالعزیز]] و فرمان آزادی نقل و نگارش روایت، رواج یافت.
== اهمیت حدیث و نوشتن آن ==
 
[[قرآن]] و [[احادیث]] از مهم‌ترین منابع شناخت [[اسلام]] هستند. همچنین احادیث را به عنوان شرح دهنده و تفسیرکننده خطوط کلی قرآن در میان [[مسلمانان]] دانسته‌اند.<ref>نحل / ۴۴ و ۶۴.</ref> با کنار گذاشتن حدیث، شناخت درست اسلام میسّر نمی‌شود. به همین جهت [[پیامبر(ص)]] و [[ائمه اطهار(ع)]] به فراگیری، حفظ، نوشتن و نشر حدیث تأکید ورزیدند.<ref>محمد بن یعقوب کلینی، اصول کافی، ترجمه سید جواد مصطفوی، تهران، علمیه اسلامیه، بی تا، ج۱، ص۶۵–۶۸؛ مجلسی، محمد باقر، بحار الانوار، بیروت، مؤسسه الوفاء، چاپ دوم، ۱۴۰۳، ج۲، ص۱۴۴–۱۵۳.</ref> برای نمونه، پیامبر(ص) در [[مسجد خیف]] خطبه‌ای خواند و در آن فرمود: {{متن عربی|نَضَّرَ اللَّهُ عَبْداً سَمِعَ مَقَالَتِی فَوَعَاهَا وَ حَفِظَهَا وَ بَلَّغَهَا مَنْ لَمْ یَسْمَعْهَا|ترجمه=خدا شاد و مسور کند بنده‌ای را که سخن مرا بشنود و در گوش گیرد و حفظ کند و به کسانی که نشنیده‌اند برساند}}.<ref>اصول کافی، ج۲، ص۲۵۸، ح ۱.</ref> درباره نوشتن حدیث نیز می‌فرماید: {{متن عربی|قَيِّدُوا العِلمَ بالكِتابِ|ترجمه=علم را، با نوشتن در بند كشيد}}.<ref>بحار الانوار، ج۷۴، ص۱۳۹.</ref>
==اهمیت حدیث و نوشتن آن==
 
[[قرآن]] و [[احادیث]] از مهم‌ترین منابع شناخت اسلام هستند. همچنین احادیث را به عنوان شرح‌دهنده و تفسیرکننده خطوط کلی قرآن در میان مسلمانان دانسته‌اند.<ref>نحل / ۴۴ و ۶۴.</ref> با کنار گذاشتن حدیث، شناخت درست اسلام میسر نمی‌شود. به همین جهت [[پیامبر(ص)]] و [[ائمه اطهار(ع)]] به فراگیری، حفظ، نوشتن و نشر حدیث تأکید ورزیدند؛<ref>محمد بن یعقوب کلینی، اصول کافی، ترجمه سید جواد مصطفوی، تهران، علمیه اسلامیه، بی تا، ج۱، ص۶۵–۶۸؛ مجلسی، محمد باقر، بحار الانوار، بیروت، مؤسسه الوفاء، چاپ دوم، ۱۴۰۳، ج۲، ص۱۴۴–۱۵۳.</ref> برای نمونه، پیامبر(ص) در [[مسجد خیف]] خطبه‌ای خواند و در آن فرمود: {{متن عربی|نَضَّرَ اللَّهُ عَبْداً سَمِعَ مَقَالَتِی فَوَعَاهَا وَ حَفِظَهَا وَ بَلَّغَهَا مَنْ لَمْ یَسْمَعْهَا|ترجمه=خدا شاد و مسور کند بنده‌ای را که سخن مرا بشنود و در گوش گیرد و حفظ کند و به کسانی که نشنیده‌اند برساند.}}<ref>اصول کافی، ج۲، ص۲۵۸، ح ۱.</ref> درباره نوشتن حدیث نیز می‌فرماید: {{متن عربی|قَيِّدُوا العِلمَ بالكِتابِ|ترجمه=علم را، با نوشتن در بند كشيد.}}<ref>بحار الانوار، ج۷۴، ص۱۳۹.</ref>


با توجه به سفارشات رسول خدا(ص) گروهی از مسلمانان در زمان حیات ایشان احادیث را می‌نوشتند و این کار با فراز و نشیب‌هایی ادامه یافت و آثار گوناگون و متنوع حدیثی پدیدار شد.
با توجه به سفارشات رسول خدا(ص) گروهی از مسلمانان در زمان حیات ایشان احادیث را می‌نوشتند و این کار با فراز و نشیب‌هایی ادامه یافت و آثار گوناگون و متنوع حدیثی پدیدار شد.


==تدوین حدیث در زمان پیامبر(ص) ==
== تدوین حدیث در زمان پیامبر(ص) ==
 
مهم‌ترین آثار حدیثی دوره حیات پیامبر توسط [[امام علی(ع)]] نوشته شده است. یکی از آن‌ها معروف به «[[مصحف علی]] (کتاب علی)» است که از آن با عناوینی چون، صحیفه علی، جامعه، صحیفه الفرائض و ... یاد شده است. این کتاب را حضرت علی(ع) با املای پیامبر اکرم(ص) به منظور تدوین قانون اسلامی نوشته است. این کتاب در دست [[ائمه معصوم(ع)]] یکی پس از دیگری بوده و گاهی ایشان آن را به اصحاب خاص خود نشان داده‌اند و در مواردی هم بخشی‌هایی از آن را برای آنان قرائت نموده‌اند.<ref>عسگری، سید مرتضی، معالم المدرستین، مجمع جهانی اهل بیت(ع)، چاپ اول، ۱۴۲۴ق، ج۲، ص۳۹۴–۴۰۰.</ref> کتاب دیگر، «[[کتاب جفر|کتاب جَفر]]» بوده که در آن خبر از همه حوادثی داده شده است که اتفاق خواهد افتاد. این کتاب نیز در دست ائمه(ع) است و ایشان از این کتاب نیز در روایات متعددی سخن به میان آورده‌اند.<ref>معالم المدرستین، ج۲، ص۴۰۱–۴۰۶.</ref>
مهم‌ترین آثار حدیثی دوره حیات پیامبر توسط [[امام علی(ع)]] نوشته شده است. یکی از آن‌ها معروف به «[[مصحف علی]] (کتاب علی)» است که از آن با عناوینی چون، صحیفه علی، جامعه، صحیفه الفرائض و یاد شده است. این کتاب را حضرت علی(ع) با املای پیامبر اکرم(ص) به منظور تدوین قانون اسلامی نوشته است. این کتاب در دست ائمه معصوم(ع) یکی پس از دیگری بوده و گاهی ایشان آن را به اصحاب خاص خود نشان داده‌اند و در مواردی هم بخشی‌هایی از آن را برای آنان قرائت نموده‌اند.<ref>عسگری، سید مرتضی، معالم المدرستین، مجمع جهانی اهل بیت(ع)، چاپ اول، ۱۴۲۴ق، ج۲، ص۳۹۴–۴۰۰.</ref> کتاب دیگر، «[[کتاب جفر|کتاب جَفر]]» بوده است که در آن خبر از همه حوادثی داده شده است که اتفاق خواهد افتاد. این کتاب نیز در دست ائمه(ع) است و ایشان از این کتاب نیز در روایات متعددی سخن به میان آورده‌اند.<ref>معالم المدرستین، ج۲، ص۴۰۱–۴۰۶.</ref>


{{پایان پاسخ}}
{{پایان پاسخ}}
۱٬۵۰۵

ویرایش