trustworthy
۷٬۳۴۶
ویرایش
(←مقالات) |
|||
خط ۷۰: | خط ۷۰: | ||
=== مشکل اساسی در سازمان روحانیت === | === مشکل اساسی در سازمان روحانیت === | ||
{{نوشتار اصلی|مقاله «مشکل اساسی در سازمان روحانیت» شهید مطهری}} | {{نوشتار اصلی|مقاله «مشکل اساسی در سازمان روحانیت» شهید مطهری}} | ||
این مقاله [[مرتضی مطهری]] را مهمترین مقاله کتاب بحثی درباره مرجعیت و روحانیت ارزیابی کردهاند.<ref>درخشه، «بحثی درباره مرجعیت و روحانیت»، ص۳۰۵.</ref> مطهری در این مقاله با کالبدشکافی سازمان روحانیت نابهسامانیهای آن را آشکار میکند. مطهری سازمان روحانیت را، با شرایط موجودش، متناسب با رسالتش در اصلاح اجتماع نمیداند و بهشدت از اوضاع و شرایط موجود حوزههای علمیه و نظام روحانیت انتقاد میکند. مطهری مشکلات سازمان روحانیت را آزادی بیحد و حصر استفاده از لباس روحانیت، افراط در پرداختن علومی که طلبه را از واقعبینی اجتماعی دور میکند، هضمشدن همه رشتههای حوزوی در فقه و در نهایت نظام مالی ارتزاق روحانیت میداند. مطهری مسئله اخیر را از برجستهترین | این مقاله [[مرتضی مطهری]] را مهمترین مقاله کتاب بحثی درباره مرجعیت و روحانیت ارزیابی کردهاند.<ref>درخشه، «بحثی درباره مرجعیت و روحانیت»، ص۳۰۵.</ref> مطهری در این مقاله با کالبدشکافی سازمان روحانیت نابهسامانیهای آن را آشکار میکند. مطهری سازمان روحانیت را، با شرایط موجودش، متناسب با رسالتش در اصلاح اجتماع نمیداند و بهشدت از اوضاع و شرایط موجود [[حوزههای علمیه]] و نظام روحانیت انتقاد میکند. مطهری مشکلات سازمان روحانیت را آزادی بیحد و حصر استفاده از لباس روحانیت، افراط در پرداختن به علومی که طلبه را از واقعبینی اجتماعی دور میکند، هضمشدن همه رشتههای حوزوی در فقه و در نهایت نظام مالی ارتزاق روحانیت میداند. مطهری مسئله اخیر را از برجستهترین مشکلات سازمان روحانیت دانسته و معتقد است که این نوع ارتزاق موجب آفت عوامزدگی روحانیت میشود و آزادی لازم برای اصلاحگری را از او میگیرد.<ref>درخشه، «بحثی درباره مرجعیت و روحانیت»، ص۳۰۵.</ref> [[رسول جعفریان]] معتقد است که مطهری بهرغم داشتن سختترین انتقادات به سازمان روحانیت یکی از سرسختترین مدافعان روحانیت است.<ref>جعفریان، جریانها و سازمانهای مذهبی و سیاسی، ص۱۳۸.</ref> | ||
=== تمرکز و عدم تمرکز در مرجعیت و فتوا === | === تمرکز و عدم تمرکز در مرجعیت و فتوا === | ||
سید محمود طالقانى در مقاله خود، ضمن تأکید بر این که ابدیت آیین اسلام به اصل اجتهاد وابسته است، با بیان دلایلى معتقد است که تمرکز در فتوا نه دلیل فقهى دارد، نه به مصلحت دین و جامعه اسلامی است. او حتی تمرکز را موجب استبداد دینى میداند که خلاف کارویژه روحانیت است.<ref>درخشه، «بحثی درباره مرجعیت و روحانیت»، ص۳۰۷.</ref> طالقانی اداره شورایى مرجعیت را مناسبتر به حال اسلام و مسلمانان میداند. راهکار او تشکیل شوراى فتوایى به ریاست یک یا چند تن از علماى بزرگ و مورد قبول عامه در یکى از مراکز علمى در هر ماه یا چند ماه یکبار است تا مسائل اختلافى و موضوعات مطرح گردد و از طرف مجتهدان ابراز نظر شود. طالقانى در این نظریه خود مشخصاً لحاظ مقتضیات زمان و مکان را براى اجتهاد و صدور فتوا مورد توجه قرار داده است.<ref>درخشه، «بحثی درباره مرجعیت و روحانیت»، ص۳۰۸.</ref> | [[سید محمود طالقانى]] در مقاله خود، ضمن تأکید بر این که ابدیت آیین اسلام به اصل اجتهاد وابسته است، با بیان دلایلى معتقد است که تمرکز در فتوا نه دلیل فقهى دارد، نه به مصلحت [[دین]] و جامعه اسلامی است. او حتی تمرکز را موجب استبداد دینى میداند که خلاف کارویژه روحانیت است.<ref>درخشه، «بحثی درباره مرجعیت و روحانیت»، ص۳۰۷.</ref> طالقانی اداره شورایى مرجعیت را مناسبتر به حال اسلام و مسلمانان میداند. راهکار او تشکیل شوراى فتوایى به ریاست یک یا چند تن از علماى بزرگ و مورد قبول عامه در یکى از مراکز علمى در هر ماه یا چند ماه یکبار است تا مسائل اختلافى و موضوعات مطرح گردد و از طرف مجتهدان ابراز نظر شود. طالقانى در این نظریه خود مشخصاً لحاظ مقتضیات زمان و مکان را براى [[اجتهاد]] و صدور فتوا مورد توجه قرار داده است.<ref>درخشه، «بحثی درباره مرجعیت و روحانیت»، ص۳۰۸.</ref> | ||
نظریه و راهکار طالقانى در خصوص شورایىشدن فتوا و مرجعیت را اولین پیشنهاد در نوع خود در رهبرى دینى شیعه در امور تکلیفى بهشمار بردهاند و آن را بسیار شایان توجه دانستهاند.<ref>درخشه، «بحثی درباره مرجعیت و روحانیت»، ص۳۰۸.</ref> طالقانی وجوب رجوع به اعلم در تقلید، که نظر بسیارى از فقهاى متأخر است، را رد مىکند و معتقد است که موضوع آن یا محال است یا براى مردم دشوار است و اساساً با سهلبودن اسلام سازگاری ندارد.<ref>درخشه، «بحثی درباره مرجعیت و روحانیت»، ص۳۰۸.</ref> | نظریه و راهکار طالقانى در خصوص شورایىشدن فتوا و مرجعیت را اولین پیشنهاد در نوع خود در رهبرى دینى شیعه در امور تکلیفى بهشمار بردهاند و آن را بسیار شایان توجه دانستهاند.<ref>درخشه، «بحثی درباره مرجعیت و روحانیت»، ص۳۰۸.</ref> طالقانی وجوب رجوع به اعلم در تقلید، که نظر بسیارى از فقهاى متأخر است، را رد مىکند و معتقد است که موضوع آن یا محال است یا براى مردم دشوار است و اساساً با سهلبودن شریعت اسلام سازگاری ندارد.<ref>درخشه، «بحثی درباره مرجعیت و روحانیت»، ص۳۰۸.</ref> | ||
=== تقلید اعلم یا شورای فتوا === | === تقلید اعلم یا شورای فتوا === | ||
سید مرتضى جزایرى در این مقاله شرط اعلمبودن مرجع را رد مىکند و شورایىبودن مرجعیت را مىپذیرد.<ref>درخشه، «بحثی درباره مرجعیت و روحانیت»، ص۳۰۸.</ref> گفته شده که جزایرى در این مقاله، مانند طالقانی، به شکل قابل توجهى گرایش به نگرشهاى دموکراتیک به مباحث اسلامی دارد.<ref>درخشه، «بحثی درباره مرجعیت و روحانیت»، ص۳۰۸.</ref> طرح شورایىبودن مرجعیت براى فهم مسائل دینى توسط این دو و اصرار آنها در توجیه فقهى این نظریه و مبتنىکردن آن بر مقوله اجماع و شهرت از جمله دیدگاههاى جدید در اندیشه این متفکران شیعه قلمداد شده است.<ref>درخشه، «بحثی درباره مرجعیت و روحانیت»، ص۳۰۸.</ref> | [[سید مرتضى جزایرى]] در این مقاله شرط اعلمبودن مرجع را رد مىکند و شورایىبودن مرجعیت را مىپذیرد.<ref>درخشه، «بحثی درباره مرجعیت و روحانیت»، ص۳۰۸.</ref> گفته شده که جزایرى در این مقاله، مانند طالقانی، به شکل قابل توجهى گرایش به نگرشهاى دموکراتیک به مباحث اسلامی دارد.<ref>درخشه، «بحثی درباره مرجعیت و روحانیت»، ص۳۰۸.</ref> طرح شورایىبودن مرجعیت براى فهم مسائل دینى توسط این دو و اصرار آنها در توجیه فقهى این نظریه و مبتنىکردن آن بر مقوله [[اجماع]] و شهرت از جمله دیدگاههاى جدید در اندیشه این متفکران شیعه قلمداد شده است.<ref>درخشه، «بحثی درباره مرجعیت و روحانیت»، ص۳۰۸.</ref> | ||
=== مزایا و خدمات مرحوم آیةالله بروجردی === | === مزایا و خدمات مرحوم آیةالله بروجردی === | ||
مرتضی مطهری در این مقاله به خدمات و خصوصیات مثبت عملی سید حسین طباطبایی بروجردی، مشهور به آیتالله | [[مرتضی مطهری]] در این مقاله به خدمات و خصوصیات مثبت عملی سید حسین طباطبایی بروجردی، مشهور به [[آیتالله بروجردی]]، در مقام مرجعیت میپردازد. نوگرایی در اجتهاد، آشنایی به علوم مؤثر در عمقیافتن اجتهاد، علاقه به [[تقریب بین مذاهب اسلامی]]، اعزام مبلغ به اروپا، کمک به تأسیس مراکز آموزشی و نظاممندکردن سازمان اداری روحانیت از جمله مواردی است که مطهری به آنها بهعنوان مزایا و خدمات آیتالله بروجردی اشاره میکند.<ref>مطهری و دیگران، بحثی درباره مرجعیت و روحانیت، ص۳۰۱-۳۱۷.</ref> | ||
== منابع == | == منابع == |