برده‌داری از نگاه اسلام: تفاوت میان نسخه‌ها

بدون خلاصۀ ویرایش
بدون خلاصۀ ویرایش
بدون خلاصۀ ویرایش
خط ۱۹: خط ۱۹:
علاوه‌بر‌این، اسلام با وضع قوانین مختلف مثل قانون استیلاد،<ref>منظور از استیلاد آن است که اگر زنی مملوک از مولای خود صاحب فرزندی می‌شد، پس از وفات مولی آن زن بلافاصله آزاد می‌گردید.</ref> مکاتبه<ref>مکاتبه قانونی است که مطابق آن، هر اسیر و بنده‌ای می‌توانست با مالک خود قراردادی منعقد ساخته و به موجب آن در برابر مبلغی که به تدریج به مولایش می‌پردازد خویشتن را آزاد سازد. آیه ۳۲ از سوره نور به تشریح همین مورد اختصاص یافته است.</ref> و آزادسازی بندگان به عنوان کفاره برخی گناهان، و...، راه را برای آزاد ساختن بردگان و نابودی تدریجی نظام برده‌داری هموار ساخت.  
علاوه‌بر‌این، اسلام با وضع قوانین مختلف مثل قانون استیلاد،<ref>منظور از استیلاد آن است که اگر زنی مملوک از مولای خود صاحب فرزندی می‌شد، پس از وفات مولی آن زن بلافاصله آزاد می‌گردید.</ref> مکاتبه<ref>مکاتبه قانونی است که مطابق آن، هر اسیر و بنده‌ای می‌توانست با مالک خود قراردادی منعقد ساخته و به موجب آن در برابر مبلغی که به تدریج به مولایش می‌پردازد خویشتن را آزاد سازد. آیه ۳۲ از سوره نور به تشریح همین مورد اختصاص یافته است.</ref> و آزادسازی بندگان به عنوان کفاره برخی گناهان، و...، راه را برای آزاد ساختن بردگان و نابودی تدریجی نظام برده‌داری هموار ساخت.  


از سوی دیگر باید به این نکته نیز توجه داشت که از دیدگاه اسلام، بنده یا آزاد بودن به عنوان ملاک ارزیابی انسان شمرده نمی‌شود. هر چند سعی اسلام آن بود تا به طرق مختلف بردگان را از راه‌های گوناگون از قید اسارت رهایی بخشد، امّا در همان مدت اسارت و ببدگی نیز مسلمانان حق نداشتند بردگان را به خاطر برده بودن پست‌تر دانسته یا مورد اهانت و تحقیر قرار دهند؛ بندگانی که گاه در ظاهر تحت عنوان غلام یا کنیز پیامبر و ائمه(ع) قرار می‌گرفتند، در واقع عضوی از اعضای خانواده آنان تلقّی شده و هیچ تفاوتی با سایر آزادگان اهل منزل حتی به لحاظ کار و فعالیت نداشتند و در واقع صرفاً در ظاهر تحت عنوان کنیز یا غلام قرار می‌گرفتند. این وضعیت به گونه‌ای بود که حتی وقتی آن بزرگواران تصمیم به آزاد ساختن آنان می‌گرفتند، گاه آن بردگان از پذیرش این آزادی اکراه داشتند.
از سوی دیگر باید به این نکته نیز توجه داشت که از دیدگاه اسلام، بنده یا آزاد بودن به عنوان ملاک ارزیابی انسان شمرده نمی‌شود. هر چند سعی اسلام آن بود تا به طرق مختلف بردگان را از راه‌های گوناگون از قید اسارت رهایی بخشد، امّا در همان مدت اسارت و ببدگی نیز مسلمانان حق نداشتند بردگان را به خاطر برده بودن پست‌تر دانسته یا مورد اهانت و تحقیر قرار دهند؛ بندگانی که گاه در ظاهر تحت عنوان غلام یا کنیز پیامبر و ائمه(ع) قرار می‌گرفتند، در واقع عضوی از اعضای خانواده آنان تلقّی شده و هیچ تفاوتی با سایر آزادگان اهل منزل حتی به لحاظ کار و فعالیت نداشتند و در واقع صرفاً در ظاهر تحت عنوان کنیز یا غلام قرار می‌گرفتند. این وضعیت به گونه‌ای بود که حتی وقتی آن بزرگواران تصمیم به آزاد ساختن آنان می‌گرفتند، گاه آن بردگان به خاطر جدایی از ایشان از پذیرش این آزادی اکراه داشتند.


=== بستن سرچشمه‌های بردگی ===
=== بستن سرچشمه‌های بردگی ===
بردگی در طول تاریخ اسباب فراوانی داشته، نه تنها اسیران جنگی و بدهکارانی که قدرت بر پرداخت بدهی خود نداشتند به صورت برده درمی‌آمدند که زور و غلبه نیز مجوز برده گرفتن و برده داری بود. کشورهای زورمند نفرات خود را با انواع سلاح‌ها به ممالک عقب افتاده آفریقایی و مانند آن می‌فرستادند، و گروه، گروه از آنها را گرفته و اسیر کرده و با کشتی‌ها به بازارهای ممالک آسیا و اروپا می‌بردند.
بردگی در طول تاریخ اسباب فراوانی داشته، نه تنها اسیران جنگی و بدهکارانی که قدرت بر پرداخت بدهی خود نداشتند به صورت برده درمی‌آمدند که زور و غلبه نیز مجوز برده گرفتن و برده داری بود. کشورهای زورمند از تجارت برده پول هنگفتی به دست می‌آوردند. آنان قوای نظامی خود را با انواع سلاح‌ها به ممالک ضعیف آفریقا و دیگر نقاط جهان اعزام می‌کردند و گروه، گروه از انسان‌ها را به اسارت گرفته و در بازارهای برده‌فروشی ممالک دیگر به فروش می‌گذاشتند.


اسلام جلوی تمام این مسائل را گرفت. تنها در یک مورد اجازه برده‌گیری داد و آن در مورد اسیران جنگی بود؛ و تازه آن نیز جنبه الزامی نداشت، بلکه در بسیاری موارد بر اساس مصالح مختلف اسیران را بی قید و شرط آزاد یا پس از پرداخت فدیه آزاد می‌کردند.
اسلام جلوی تمام این مسائل را گرفت. تنها در یک مورد اجازه برده‌گیری داد و آن در مورد اسیران جنگی بود؛ و تازه آن نیز جنبه الزامی نداشت، بلکه در بسیاری موارد بر اساس مصالح مختلف اسیران را بی قید و شرط آزاد یا پس از پرداخت فدیه آزاد می‌کردند.
۴۸۶

ویرایش