automoderated، ناظمان (CommentStreams)، trustworthy
۱۶٬۱۰۸
ویرایش
مصباح المتهجد: تفاوت میان نسخه‌ها
←نسخه‌ها، تلخیص و ترجمه
A.rezapour (بحث | مشارکتها) بدون خلاصۀ ویرایش |
A.rezapour (بحث | مشارکتها) |
||
| خط ۵۵: | خط ۵۵: | ||
با تألیف مصباح المتهجد (بین سالهای ۴۴۱/ ۴۴۴ تا ۴۴۷ق) دوره جدیدی در ادبیات دعایی امامیه آغاز می شود. ویژگی‌های کتاب مصباح المتهجد یعنی جامعیت، تبویب نوآورانه و اتقان آن، و نیز اعتبار و اهمیت شخصیت شیخ طوسی سبب شد از جنبه های مختلف توجه علما و دانشمندان امامیه به این کتاب جلب شود و قبول عام یابد. بدین ترتیب کتاب یا به عبارت دیگر قرائتی معیار از میراث دعایی پراکنده شیعه عرضه شد. مصباح المتهجد مهمترین و معتبرین دعانامه شیعی است و همه کتاب‌های نوشته شده در ادبیات دعای امامیه پس از آن به صورت مستقیم یا غیرمستقیم وامدار آن هستند.<ref>حکیم، سید محمدحسین، «تداوم و تحول در ادبیات دعای امامیه: مصباح المتهجد شیخ طوسی»، آینه پژوهش، سال ۳۳، خرداد و تیر ۱۴۰۱، شماره ۲. ص۶۵.</ref> | با تألیف مصباح المتهجد (بین سالهای ۴۴۱/ ۴۴۴ تا ۴۴۷ق) دوره جدیدی در ادبیات دعایی امامیه آغاز می شود. ویژگی‌های کتاب مصباح المتهجد یعنی جامعیت، تبویب نوآورانه و اتقان آن، و نیز اعتبار و اهمیت شخصیت شیخ طوسی سبب شد از جنبه های مختلف توجه علما و دانشمندان امامیه به این کتاب جلب شود و قبول عام یابد. بدین ترتیب کتاب یا به عبارت دیگر قرائتی معیار از میراث دعایی پراکنده شیعه عرضه شد. مصباح المتهجد مهمترین و معتبرین دعانامه شیعی است و همه کتاب‌های نوشته شده در ادبیات دعای امامیه پس از آن به صورت مستقیم یا غیرمستقیم وامدار آن هستند.<ref>حکیم، سید محمدحسین، «تداوم و تحول در ادبیات دعای امامیه: مصباح المتهجد شیخ طوسی»، آینه پژوهش، سال ۳۳، خرداد و تیر ۱۴۰۱، شماره ۲. ص۶۵.</ref> | ||
از آنجا که شیخ طوسی در این کتاب به تطویل پرداخته است، خود اولین نفری بود که آن را با عنوان مختصر المصباح فی الادعیه و العبادات تلخیص کرد.<ref>مرادی، عباسعلی، خلاصه‌های چاپ شده مصباح المتهجد، آینه پژوهش، سال ۲۳، خرداد و تیر ۱۳۹۱ش، شماره ۲.</ref> | از آنجا که شیخ طوسی در این کتاب به تطویل پرداخته است، خود اولین نفری بود که آن را با عنوان مختصر المصباح فی الادعیه و العبادات تلخیص کرد.<ref>مرادی، عباسعلی، خلاصه‌های چاپ شده مصباح المتهجد، آینه پژوهش، سال ۲۳، خرداد و تیر ۱۳۹۱ش، شماره ۲.</ref> شيخ طوسى يك بار كتاب مصباح المتهجّد را در حجم بسيار، تأليف كرد و سپس به تلخيص آن پرداخت.<ref>احمدى نورآبادى، مهدى؛ رحمتى، محمدكاظم، تاريخ حديث شيعه در سده هاى چهارم تا هفتم هجرى، موسسه علمى فرهنگى دار الحديث، قم، ۱۳۸۹ش. ص۳۳۰ تا ۳۳۴.</ref> | ||
== محتوا == | == محتوا == | ||
| خط ۷۱: | خط ۷۱: | ||
== نسخه‌ها، تلخیص و ترجمه == | == نسخه‌ها، تلخیص و ترجمه == | ||
چند نسخه | چند نسخه خطى از كتاب مصباح المتهجد موجود است: ۱. نسخه‌اى كهن در كتابخانه آستان قدس رضوى (تاريخ تحرير: ۵۰۲ق). | ||
۲. نسخه عناية اللَّه بن اشرف بن حبيب اللَّه بن زين العابدين حسينى (به تاريخ: ۱۰۳۹ق). | |||
۳. نسخه محمّد باقر بن محمّد مهدى مشهدى(تاريخ: ۱۱۰۹ق). | |||
۴. نسخه‌اى به تاريخ ۱۱۱۶. | |||
۵. و نسخه‌اى ديگر به قلم محمّد هاشم بن شاه محمود (تاريخ تحرير: ۱۰۷۵ق).<ref>احمدى نورآبادى، مهدى؛ رحمتى، محمدكاظم، تاريخ حديث شيعه در سده هاى چهارم تا هفتم هجرى، موسسه علمى فرهنگى دار الحديث، قم، ۱۳۸۹ش. ص۳۳۰ تا ۳۳۴.</ref> | |||
روايات كتاب، مرسل و گاه با اسناد كامل نقل شده‌اند. اين كتاب با اعتنا و اعتماد علماى شيعه در سده‌هاى مختلف مواجه شد و برخى به تلخيص، شرح و ترجمه آن پرداختند. از جمله اين كارها مى‌توان به اين موارد اشاره كرد:الف- تلخيص: قَبَس المصباح صهرشتى، معاصر و شاگرد شيخ طوسى؛ الإختيار من المصباح الكبير، از سيّد على بن حسان بن باقى قرشى، معاصر سيّد بن طاووس؛ منهاج الصلاح فى إختيار المصباح، علّامه حلّى؛ مختصر المصباح سيّد عبد اللَّه شُبَّر. ب- شرح: شرح فاضل مقداد سيوَرى (م 826 ق)؛ دو شرح مفصّل و مختصر، از شيخ خضر رازى نجفى، شاگرد مير سيّد شريف جرجانى (م 838 ق): يكى با نام جامع الدُرَر و ديگرى مفتاح الغُرَر؛ شرح ابن ابى جمهور احسايى (م پس از 901 ق) با عنوان معين الفكر و شرح آن با عنوان معين المعين؛ شرح مختصر مصباح المتهجّد، از سيّد على حسينى نجفى كه قاضى نور اللَّه در كتاب المجالس و نراقى در كتاب الخزائن، از آن نقل كرده‌اند؛ شرح عبد الوحيد بن نعمت اللَّه استرآبادى، شاگرد شيخ بهايى (م پس از 1025 ق) به نام فتح الباب؛ شرح حاج ميرزا على تبريزى (م 1345 ق).<ref>احمدى نورآبادى، مهدى؛ رحمتى، محمدكاظم، تاريخ حديث شيعه در سده هاى چهارم تا هفتم هجرى، موسسه علمى فرهنگى دار الحديث، قم، ۱۳۸۹ش. ص۳۳۰ تا ۳۳۴.</ref> | روايات كتاب، مرسل و گاه با اسناد كامل نقل شده‌اند. اين كتاب با اعتنا و اعتماد علماى شيعه در سده‌هاى مختلف مواجه شد و برخى به تلخيص، شرح و ترجمه آن پرداختند. از جمله اين كارها مى‌توان به اين موارد اشاره كرد:الف- تلخيص: قَبَس المصباح صهرشتى، معاصر و شاگرد شيخ طوسى؛ الإختيار من المصباح الكبير، از سيّد على بن حسان بن باقى قرشى، معاصر سيّد بن طاووس؛ منهاج الصلاح فى إختيار المصباح، علّامه حلّى؛ مختصر المصباح سيّد عبد اللَّه شُبَّر. ب- شرح: شرح فاضل مقداد سيوَرى (م 826 ق)؛ دو شرح مفصّل و مختصر، از شيخ خضر رازى نجفى، شاگرد مير سيّد شريف جرجانى (م 838 ق): يكى با نام جامع الدُرَر و ديگرى مفتاح الغُرَر؛ شرح ابن ابى جمهور احسايى (م پس از 901 ق) با عنوان معين الفكر و شرح آن با عنوان معين المعين؛ شرح مختصر مصباح المتهجّد، از سيّد على حسينى نجفى كه قاضى نور اللَّه در كتاب المجالس و نراقى در كتاب الخزائن، از آن نقل كرده‌اند؛ شرح عبد الوحيد بن نعمت اللَّه استرآبادى، شاگرد شيخ بهايى (م پس از 1025 ق) به نام فتح الباب؛ شرح حاج ميرزا على تبريزى (م 1345 ق).<ref>احمدى نورآبادى، مهدى؛ رحمتى، محمدكاظم، تاريخ حديث شيعه در سده هاى چهارم تا هفتم هجرى، موسسه علمى فرهنگى دار الحديث، قم، ۱۳۸۹ش. ص۳۳۰ تا ۳۳۴.</ref> | ||