۵۱۳
ویرایش
اتفاق‌نظر اهل سنت بر مهدویت: تفاوت میان نسخه‌ها
بدون خلاصۀ ویرایش
بدون خلاصۀ ویرایش |
بدون خلاصۀ ویرایش |
||
| خط ۶: | خط ۶: | ||
{{درگاه|مهدویت}} | {{درگاه|مهدویت}} | ||
{{مهدویت-عمودی}} | {{مهدویت-عمودی}} | ||
با یک مروری گذرا بر مصادر حدیثی، تاریخی، عقیدتی و تفسیری اهل سنت به این حقیقت پی خواهیم برد که مسئله مهدویت یکی از مسائل مسلم و اجماعی علمای اهل سنت است و با انکار یک یا چند نفر از اهل سنت این اجماع و اتفاق قابل خدشه نیست. بررسی مجموع حوادث و وقایع تاریخی و مطالعه کتاب‌های حدیثی و تفسیری اهل سنت درباره ظهور و خروج مهدی ما را به این نتیجه می‌رساند که مسئله | با یک مروری گذرا بر مصادر حدیثی، تاریخی، عقیدتی و تفسیری [[اهل سنت]] به این حقیقت پی خواهیم برد که مسئله مهدویت یکی از مسائل مسلم و اجماعی علمای اهل سنت است و با انکار یک یا چند نفر از اهل سنت این اجماع و اتفاق قابل خدشه نیست. بررسی مجموع حوادث و وقایع تاریخی و مطالعه کتاب‌های حدیثی و تفسیری اهل سنت درباره ظهور و [[خروج مهدی]] ما را به این نتیجه می‌رساند که مسئله [[مهدویت]]، غیبت، انتظار، قیام مصلح غیبی، و ایمان به این امور از موضوعات مسلمی بوده که از پشتوانه محکمی همچون آیات قرآن و روایات متواتر نبوی برخوردار بوده و مسلمانان به همین دلیل به آن اعتقاد داشته و در انتظار ظهور مهدی روزشماری می‌کرده و می‌کنند و نصرت و غلبه را از لوازم حتمی او می‌دانند. | ||
== مهدویت از امور مورد اتفاق مسلمانان == | == مهدویت از امور مورد اتفاق مسلمانان == | ||
اصل اندیشه مهدویت، غیبت، انتظار و ظهور حضرت مهدی در آخرالزمان برای برپایی حکومت عدل اسلامی در جهان از امور مسلم و ضروری دین اسلام است. همچنین اینکه ایشان از اولاد رسول خدا و علی و فاطمه(س) است و کسی است که حضرت عیسی بن مریم(ع) از آسمان نازل‌شده و پشت سرش نماز می‌خواند، مورد اتفاق همه فرق اسلامی است. در منابع روایی، تفسیری و… دو فرقه شیعه و سنی احادیث مرتبط با این موضوع، به‌طور متواتر ثبت و ضبط شده است. حتی کسانی که میانه چندان خوبی با شیعه ندارند مانند فرقه وهابیت نیز این موضوع را یک اصل قطعی اسلامی می‌دانند و بر متواتر بودن احادیث مهدویت تأکید می‌کنند؛<ref>در این خصوص، صدور فتوای رسمی از سوی «رابطه العالم الاسلامی» به عنوان بزرگترین مرجع فقهی اهل سنت در عربستان در سال۱۹۷۶ میلادی و تأکید بر متواتر بودن احادیث حضرت مهدی(عج) دلیل روشنی بر این ادعا است. برای آگاهی بیشتر نسبت به متن کامل این فتوا و ترجمه آن، ر، ک: مکارم شیرازی، حکومت جهانی مهدی، ص۱۳۳. و نیز مطالعه فتوای علمای چهار مذهب اهل سنت در مکه در سده دهم هجری درباره ضرورت اعتقاد به مهدی، ظهور، و علامات ظهور بر اساس روایات متواتر و رد مدعیان باطل که برخی از این مدعیان دروغین در هندوستان ادعای مهدویت کرده و همین امر سبب استفتاء دیگر مسلمانان از مفتیان وقت مکه می‌شود. ضروری می‌نماید. برای مطالعه اصل ماجرا، استفتا و متن فتاوای چهار مذهب ر، ک: علاء الدین علی متقی هندی (از علمای اهل سنت)، البرهان فی علامات مهدی آخر الزمان، نسخه خطی، ص۶۶؛ محمدرضا حکیمی، خورشید مغرب، ص۷۳.</ref> چنان‌که شیخ عبد المحسن العباد استاد دانشگاه مدینه در فضای بسته عربستان سخنرانی تحقیقی در مورد مهدویت و مسائل مربوط به آن ایراد می‌نماید که بعدها به‌صورت مقاله تحقیقی تحت عنوان «عقیده اهل السنه و الاثر فی المهدی المنتظر» و بعد با مقاله «الرد علی من کذب بالاحادیث الصحیحه الوارده فی المهدی» از همین نویسنده به‌صورت کتاب به زیور طبع آراسته و منتشر می‌گردد. نویسنده در قسمتی از این مقاله می‌گوید «احادیث فراوانی از طریق عده‌ای زیادی از اصحاب رسول خدا و تابعین درباره مهدویت روایت‌شده که موجب علم قطعی می‌شود؛ بنابراین ایمان و اعتقاد به خروج و ظهور مهدی واجب است چنان‌که این حقیقت نزد عالمان اهل سنت ثابت و در کتاب‌های اعتقادی آنان تدوین‌یافته است. در پایان رساله یادشده سخنانی از شیخ عبدالعزیز بن باز در تأیید این رساله آمده است».<ref>شیخ العباد، عبد المحسن، عقیده اهل السنه و الاثر فی المهدی المنتظر و الرد علی من کذب بالاحادیث الصحیحه الوارده فی المهدی، ص۵–۹۴، مدینه، مطابع الرشید، چ۱،۱۴۰۲ق. مجله الجامعه الاسلامی، سال اول، شماره سوم، ذیقعده۱۳۸۸(۱۹۶۹میلادی) این کتاب به ضمیمه گفتاری از ابو الاعلی مودودی تحت عنوان «مصلح جهانی از دیدگاه شیعه و اهل سنت» توسط سید هادی خسروشاهی ترجمه و بوستان کتاب آن را در سال ۱۳۸۶ برای اولین بار چاپ کرده است.</ref> | اصل اندیشه مهدویت، غیبت، انتظار و ظهور [[حضرت مهدی در احادیث پیامبر|حضرت مهدی]] در آخرالزمان برای برپایی حکومت عدل اسلامی در جهان از امور مسلم و ضروری دین اسلام است. همچنین اینکه ایشان از اولاد رسول خدا و علی و فاطمه(س) است و کسی است که حضرت عیسی بن مریم(ع) از آسمان نازل‌شده و پشت سرش نماز می‌خواند، مورد اتفاق همه فرق اسلامی است. در منابع روایی، تفسیری و… دو فرقه شیعه و سنی احادیث مرتبط با این موضوع، به‌طور متواتر ثبت و ضبط شده است. حتی کسانی که میانه چندان خوبی با شیعه ندارند مانند فرقه [[وهابیت]] نیز این موضوع را یک اصل قطعی اسلامی می‌دانند و بر متواتر بودن احادیث مهدویت تأکید می‌کنند؛<ref>در این خصوص، صدور فتوای رسمی از سوی «رابطه العالم الاسلامی» به عنوان بزرگترین مرجع فقهی اهل سنت در عربستان در سال۱۹۷۶ میلادی و تأکید بر متواتر بودن احادیث حضرت مهدی(عج) دلیل روشنی بر این ادعا است. برای آگاهی بیشتر نسبت به متن کامل این فتوا و ترجمه آن، ر، ک: مکارم شیرازی، حکومت جهانی مهدی، ص۱۳۳. و نیز مطالعه فتوای علمای چهار مذهب اهل سنت در مکه در سده دهم هجری درباره ضرورت اعتقاد به مهدی، ظهور، و علامات ظهور بر اساس روایات متواتر و رد مدعیان باطل که برخی از این مدعیان دروغین در هندوستان ادعای مهدویت کرده و همین امر سبب استفتاء دیگر مسلمانان از مفتیان وقت مکه می‌شود. ضروری می‌نماید. برای مطالعه اصل ماجرا، استفتا و متن فتاوای چهار مذهب ر، ک: علاء الدین علی متقی هندی (از علمای اهل سنت)، البرهان فی علامات مهدی آخر الزمان، نسخه خطی، ص۶۶؛ محمدرضا حکیمی، خورشید مغرب، ص۷۳.</ref> چنان‌که شیخ عبد المحسن العباد استاد دانشگاه مدینه در فضای بسته عربستان سخنرانی تحقیقی در مورد مهدویت و مسائل مربوط به آن ایراد می‌نماید که بعدها به‌صورت مقاله تحقیقی تحت عنوان «عقیده اهل السنه و الاثر فی المهدی المنتظر» و بعد با مقاله «الرد علی من کذب بالاحادیث الصحیحه الوارده فی المهدی» از همین نویسنده به‌صورت کتاب به زیور طبع آراسته و منتشر می‌گردد. نویسنده در قسمتی از این مقاله می‌گوید «احادیث فراوانی از طریق عده‌ای زیادی از اصحاب رسول خدا و تابعین درباره مهدویت روایت‌شده که موجب علم قطعی می‌شود؛ بنابراین ایمان و اعتقاد به خروج و ظهور مهدی واجب است چنان‌که این حقیقت نزد عالمان اهل سنت ثابت و در کتاب‌های اعتقادی آنان تدوین‌یافته است. در پایان رساله یادشده سخنانی از شیخ عبدالعزیز بن باز در تأیید این رساله آمده است».<ref>شیخ العباد، عبد المحسن، عقیده اهل السنه و الاثر فی المهدی المنتظر و الرد علی من کذب بالاحادیث الصحیحه الوارده فی المهدی، ص۵–۹۴، مدینه، مطابع الرشید، چ۱،۱۴۰۲ق. مجله الجامعه الاسلامی، سال اول، شماره سوم، ذیقعده۱۳۸۸(۱۹۶۹میلادی) این کتاب به ضمیمه گفتاری از ابو الاعلی مودودی تحت عنوان «مصلح جهانی از دیدگاه شیعه و اهل سنت» توسط سید هادی خسروشاهی ترجمه و بوستان کتاب آن را در سال ۱۳۸۶ برای اولین بار چاپ کرده است.</ref> | ||
== اشاره به احادیث مهدویت == | == اشاره به احادیث مهدویت == | ||
| خط ۱۶: | خط ۱۶: | ||
* بخاری در صحیح خود در باب نزول عیسی بن مریم از ابوهریره نقل می‌کند پیامبر خدا(ص) فرمود: «کیف أنتم إذا نزل ابن مریم فیکم، و إمامکم منکم، چگونه خواهید بود آن گاه که فرزند مریم در میان شما فرود آید و امام تان از خودتان باشد».<ref>بخاری، محمد بن اسماعیل، صحیح البخاری، ص۶۱۸، حدیث۳۴۴۹، بیروت، دار إحیاء التراث العربی، چ۱،۱۴۲۲ق.</ref> | * بخاری در صحیح خود در باب نزول عیسی بن مریم از ابوهریره نقل می‌کند پیامبر خدا(ص) فرمود: «کیف أنتم إذا نزل ابن مریم فیکم، و إمامکم منکم، چگونه خواهید بود آن گاه که فرزند مریم در میان شما فرود آید و امام تان از خودتان باشد».<ref>بخاری، محمد بن اسماعیل، صحیح البخاری، ص۶۱۸، حدیث۳۴۴۹، بیروت، دار إحیاء التراث العربی، چ۱،۱۴۲۲ق.</ref> | ||
* شیخ عبد المحسن العباد در مقاله «الرد علی من کذّب بالاحادیث الصحیحه الوارده فی المهدی» که آن را در رد مقاله «لا مهدی ینتظر بعد الرسول خیر البشر» نوشته شیخ عبدالله آل محمود رئیس وقت دادگاه قطر نوشته است، از صحیح مسلم روایت ذیل را نقل کرده که رسول خدا فرموده: «لا تزال طائفه من أمتی یقاتلون فی الحق ظاهرین إلی یوم القیامه قال: فینزل عیسی بن مریم(ص)، فیقول أمیرهم: تعال صلّ بنا، فیقول: لا إن بعضکم علی بعض أمراء تکرمه الله هذه الامه»؛ گروهی از امت من تا روز قیامت هم چنان در راه حق می‌رزمند، سپس عیسی بن مریم(ع) فرود می‌آید رهبر آن گروه به عیسی می‌گوید: بیا تا پشت سر تو به نماز بایستیم، عیسی(ع) می‌گوید خیر، گروهی از شما بر گروهی دیگر امیر خواهید بود و این گرامی داشت این امت از سوی خداست،».<ref>عقیده اهل السنه و الاثر فی المهدی المنتظر و الرد علی من کذب بالاحادیث الصحیحه الوارده فی المهدی، ص۱۳۰.</ref> نام این امیر که عیسی پشت سر او نماز می‌خواند در حدیث جابر که در «مسند حارث بن ابی اسامه» آمده است مهدی ذکرشده است. ابن قیم پس از ثبت متن و سند این حدیث در کتاب «المنار المنیف»، می‌نویسد: سند این حدیث بسیار خوب است.<ref>شیخ عبد المحسن العباد و ابو الاعلی مودودی، مصلح جهانی از دیدگاه شیعه و اهل سنت، ترجمه سید هادی خسروشاهی، ص۱۵۵، بوستان کتاب، چ۱،۱۳۸۶ش.</ref> | * شیخ عبد المحسن العباد در مقاله «الرد علی من کذّب بالاحادیث الصحیحه الوارده فی المهدی» که آن را در رد مقاله «لا مهدی ینتظر بعد الرسول خیر البشر» نوشته شیخ عبدالله آل محمود رئیس وقت دادگاه قطر نوشته است، از صحیح مسلم روایت ذیل را نقل کرده که رسول خدا فرموده: «لا تزال طائفه من أمتی یقاتلون فی الحق ظاهرین إلی یوم القیامه قال: فینزل [[عیسی بن مریم]](ص)، فیقول أمیرهم: تعال صلّ بنا، فیقول: لا إن بعضکم علی بعض أمراء تکرمه الله هذه الامه»؛ گروهی از امت من تا روز قیامت هم چنان در راه حق می‌رزمند، سپس عیسی بن مریم(ع) فرود می‌آید رهبر آن گروه به عیسی می‌گوید: بیا تا پشت سر تو به نماز بایستیم، عیسی(ع) می‌گوید خیر، گروهی از شما بر گروهی دیگر امیر خواهید بود و این گرامی داشت این امت از سوی خداست،».<ref>عقیده اهل السنه و الاثر فی المهدی المنتظر و الرد علی من کذب بالاحادیث الصحیحه الوارده فی المهدی، ص۱۳۰.</ref> نام این امیر که عیسی پشت سر او نماز می‌خواند در حدیث جابر که در «مسند حارث بن ابی اسامه» آمده است مهدی ذکرشده است. ابن قیم پس از ثبت متن و سند این حدیث در کتاب «المنار المنیف»، می‌نویسد: سند این حدیث بسیار خوب است.<ref>شیخ عبد المحسن العباد و ابو الاعلی مودودی، مصلح جهانی از دیدگاه شیعه و اهل سنت، ترجمه سید هادی خسروشاهی، ص۱۵۵، بوستان کتاب، چ۱،۱۳۸۶ش.</ref> | ||
این احادیث که در صحیح بخاری و مسلم نقل‌شده و علمای اهل سنت آن‌ها را علیه منکران امام مهدی(ع) اقامه کرده‌اند، از احادیثی است که بر مهدویت در دین اسلام دلالت دارند. | این احادیث که در صحیح بخاری و مسلم نقل‌شده و علمای اهل سنت آن‌ها را علیه منکران امام مهدی(ع) اقامه کرده‌اند، از احادیثی است که بر مهدویت در دین اسلام دلالت دارند. | ||
| خط ۸۱: | خط ۸۱: | ||
سیوطی در الدرالمنثور در تفسیر آیه که خزی و خواری کفار را وعده داده است می‌گوید که این خزی برای آنان زمانی تحقق پیدا می‌کند که مهدی قیام کند.<ref>جلال الدین سیوطی، عبد الرحمن بن الکمال، الدرالمنثور، ج۱، ص۲۶۴، بیروت، دار الفکر، ۱۹۹۳م.</ref> و نیز می‌گوید از ابن‌عباس نقل‌شده که پیامبر(ص) فرمود: اصحاب کهف از اعوان مهدی هستند.<ref>جلال الدین سیوطی، عبد الرحمن بن الکمال، الدرالمنثور، ج۵، ص۳۷۰، بیروت، دار الفکر، ۱۹۹۳م.</ref> و در موارد متعدد دیگر روایاتی را از کتاب‌های حدیثی اهل سنت در این تفسیر خود انعکاس داده است.<ref>جلال الدین سیوطی، عبد الرحمن بن الکمال، الدرالمنثور، ج۷، ص۴۸۳–۴۸۵، بیروت، دار الفکر، ۱۹۹۳م.</ref> | سیوطی در الدرالمنثور در تفسیر آیه که خزی و خواری کفار را وعده داده است می‌گوید که این خزی برای آنان زمانی تحقق پیدا می‌کند که مهدی قیام کند.<ref>جلال الدین سیوطی، عبد الرحمن بن الکمال، الدرالمنثور، ج۱، ص۲۶۴، بیروت، دار الفکر، ۱۹۹۳م.</ref> و نیز می‌گوید از ابن‌عباس نقل‌شده که پیامبر(ص) فرمود: اصحاب کهف از اعوان مهدی هستند.<ref>جلال الدین سیوطی، عبد الرحمن بن الکمال، الدرالمنثور، ج۵، ص۳۷۰، بیروت، دار الفکر، ۱۹۹۳م.</ref> و در موارد متعدد دیگر روایاتی را از کتاب‌های حدیثی اهل سنت در این تفسیر خود انعکاس داده است.<ref>جلال الدین سیوطی، عبد الرحمن بن الکمال، الدرالمنثور، ج۷، ص۴۸۳–۴۸۵، بیروت، دار الفکر، ۱۹۹۳م.</ref> | ||
در تفسیر ابن ابی حاتم و تفسیر ابن کثیر نیز تحقق خزی کفار در دنیا بر ظهور و خروج حضرت مهدی(عج) متوقف‌شده است.<ref>رازی، عبد الرحمن بن محمد، تفسیر ابن ابی حاتم، ج۱، ص۲۱۱، صیدا، المکتبه العصریه، تحقیق: أسعد محمد الطیب؛ ابن کثیر دمشقی، إسماعیل بن عمر، تفسیر ابن کثیر (تفسیر القرآن العظیم) ج۱ ص۱۵۸، بیروت، دار الفکر، ۱۴۰۱ق.</ref> | در تفسیر ابن ابی حاتم و تفسیر ابن کثیر نیز تحقق خزی کفار در دنیا بر ظهور و خروج حضرت مهدی (عج) متوقف‌شده است.<ref>رازی، عبد الرحمن بن محمد، تفسیر ابن ابی حاتم، ج۱، ص۲۱۱، صیدا، المکتبه العصریه، تحقیق: أسعد محمد الطیب؛ ابن کثیر دمشقی، إسماعیل بن عمر، تفسیر ابن کثیر (تفسیر القرآن العظیم) ج۱ ص۱۵۸، بیروت، دار الفکر، ۱۴۰۱ق.</ref> | ||
قرطبی در تفسیر آیه «لیظهره علی الدین کله» می‌گوید: بنا بر قول سدی این غلبه در زمان خروج مهدی حاصل می‌شود و کسی که گفته مهدی همان عیسی است این سخن درست نیست؛ زیرا اخبار صحیح متواتر آمده که مهدی از عترت رسول خدا(ص) است پس حمل آن بر عیسی جایز نیست. حدیثی که گفته است «لا مهدی إلا عیسی» صحیح نیست و راوی آن مجهول است. بلکه صحیح‌ترین احادیث به‌صورت نص بر خروج مهدی دلالت دارند که از عترت رسول خدا(ص) است.<ref>قرطبی، أبو عبدالله محمد بن أحمد، تفسیر قرطبی (الجامع لأحکام القرآن)، ج۸، ص۱۲۱–۱۲۲، قاهره، دار الشعب.</ref> | قرطبی در تفسیر آیه «لیظهره علی الدین کله» می‌گوید: بنا بر قول سدی این غلبه در زمان خروج مهدی حاصل می‌شود و کسی که گفته مهدی همان عیسی است این سخن درست نیست؛ زیرا اخبار صحیح متواتر آمده که مهدی از [[عترت]] رسول خدا(ص) است پس حمل آن بر عیسی جایز نیست. حدیثی که گفته است «لا مهدی إلا عیسی» صحیح نیست و راوی آن مجهول است. بلکه صحیح‌ترین احادیث به‌صورت نص بر خروج مهدی دلالت دارند که از عترت رسول خدا(ص) است.<ref>قرطبی، أبو عبدالله محمد بن أحمد، تفسیر قرطبی (الجامع لأحکام القرآن)، ج۸، ص۱۲۱–۱۲۲، قاهره، دار الشعب.</ref> | ||
آلوسی درباره مهدویت مطالبی زیادی را در تفسیر روح المعانی بیان داشته است که به‌عنوان نمونه به چند مورداشاره می‌شود: | آلوسی درباره مهدویت مطالبی زیادی را در تفسیر روح المعانی بیان داشته است که به‌عنوان نمونه به چند مورداشاره می‌شود: | ||
او در ذیل آیه «قلْ إِنِّی أَخافُ إِنْ عَصَیتُ رَبِّی عَذابَ یوْمٍ عَظیم» بعد از ذکر مطالبی می‌گوید: در بعضی اخبار آمده است که هنگامی‌که باد شدید می‌وزید پیامبر خدا صورتش زرد می‌شد و می‌فرمود که من می‌ترسم از اینکه روز قیامت برپا شود. این روایات و سخنانی که به رسول خدا نسبت داده صحیح نیست زیرا قیامت بعد از ظهور مهدی و عیسی و خروج دجال و طلوع شمس از مغرب و سایر امارات و نشانه‌های که هنوز محقق نشده است برپا می‌شود.<ref>العلامه أبی الفضل شهاب الدین السید محمود الألوسی البغدادی، روح المعانی فی تفسیر القرآن العظیم والسبع المثانی، ج۷ ص۱۱۱ و ج۱۳ص۱۷۱، دار إحیاء التراث العربی – بیروت.</ref> | او در ذیل آیه «قلْ إِنِّی أَخافُ إِنْ عَصَیتُ رَبِّی عَذابَ یوْمٍ عَظیم» بعد از ذکر مطالبی می‌گوید: در بعضی اخبار آمده است که هنگامی‌که باد شدید می‌وزید پیامبر خدا صورتش زرد می‌شد و می‌فرمود که من می‌ترسم از اینکه روز قیامت برپا شود. این روایات و سخنانی که به رسول خدا نسبت داده صحیح نیست زیرا [[قیامت]] بعد از [[ظهور مهدی]] و عیسی و خروج [[دجال کیست؟|دجال]] و طلوع شمس از مغرب و سایر امارات و نشانه‌های که هنوز محقق نشده است برپا می‌شود.<ref>العلامه أبی الفضل شهاب الدین السید محمود الألوسی البغدادی، روح المعانی فی تفسیر القرآن العظیم والسبع المثانی، ج۷ ص۱۱۱ و ج۱۳ص۱۷۱، دار إحیاء التراث العربی – بیروت.</ref> | ||
{{پایان پاسخ}} | {{پایان پاسخ}} | ||
| خط ۱۰۲: | خط ۱۰۲: | ||
| تیترها = شد | | تیترها = شد | ||
| ویرایش = شد | | ویرایش = شد | ||
| لینک‌دهی = | | لینک‌دهی = شد | ||
| ناوبری = | | ناوبری = | ||
| نمایه = | | نمایه = | ||