پرش به محتوا

تعدد زوجات در اسلام: تفاوت میان نسخه‌ها

بدون خلاصۀ ویرایش
بدون خلاصۀ ویرایش
بدون خلاصۀ ویرایش
خط ۱۳: خط ۱۳:




مدافعان و مخالفان تعدد زوجات هردو به این دو آیه استناد کرده‌اند. مدافعان تعدد زوجات اعتقاد دارند آیه صراحت دارد به اینکه تعدد جایز است و شرط آن، عدالت بین همسران است. و نیز استناد به سنت [[پیامبر اکرم(ص)]] کرده‌اند: «سنت رسول خدا (ص) و عملكرد مسلمانان به آن سنت در مرآ و مسمع رسول خدا (ص) بود و آن جناب از رفتار مسلمانان با زنان متعدد خود اطلاع داشت و ايرادى به آنان نمى‏گرفت و همان سنت تا عصر حاضر در بين مسلمين برقرار و متصل مانده و همه اينها دليل بر بطلان آن توهم است.»<ref>علامه طباطبایی، ترجمه تفسیر المیزان، ج۵، صفحه ۱۶۵</ref>  
مدافعان و مخالفان تعدد زوجات هردو به این دو آیه استناد کرده‌اند. مدافعان تعدد زوجات اعتقاد دارند آیه صراحت دارد به اینکه تعدد جایز است و شرط آن، عدالت بین همسران است. و نیز استناد به سنت [[پیامبر اکرم(ص)]] کرده‌اند: «سنت رسول خدا (ص) و عملكرد مسلمانان به آن سنت در مرئی و مسمع رسول خدا (ص) بود و آن جناب از رفتار مسلمانان با زنان متعدد خود اطلاع داشت و ايرادى به آنان نمی‌گرفت و همان سنت تا عصر حاضر در بين مسلمين برقرار و متصل مانده و همه اينها دليل بر بطلان آن توهم است.»<ref>علامه طباطبایی، ترجمه تفسیر المیزان، ج۵، صفحه ۱۶۵</ref>  


اما مخالفان می‌گویند آیه ۱۲۹ سوره نساء عدالت بین همسران را ناممکن می‌داند و سازش با یک همسر و تقوا را نیکو می‌شمرد. این نظریه مبتنی بر این واقعیت تاریخی است که در صدر اسلام، ازدواج متعدد و نادیده گرفتن حقوق زنان امری عرفی و عادی بود و اسلام سعی در تحدید و تقیید آن برآمده است. [[علامه طباطبایی]] درباره وضع زنان صدر اسلام می‌گوید: «و اما زنان از تمامى مزاياى مجتمع بشرى محروم بودند، نه مالك اراده خود بودند و نه مالك عملى از اعمال خود، و نه مالك ارثى از پدر و مادر و برادر، مردان با آنان ازدواج می‌‏كردند، اما ازدواجى بدون هيچ حد و قيدى، هم چنان كه در يهود و بعضى از وثنی‌‏ها ازدواج به اين صورت بوده‏ است»<ref>علامه طباطبایی، ترجمه تفسیر المیزان، جلد۴، صفحه ۲۴۱</ref>
اما مخالفان می‌گویند آیه ۱۲۹ سوره نساء عدالت بین همسران را ناممکن می‌داند و سازش با یک همسر و تقوا را نیکو می‌شمرد. این نظریه مبتنی بر این واقعیت تاریخی است که در صدر اسلام، ازدواج متعدد و نادیده گرفتن حقوق زنان امری عرفی و عادی بود و اسلام سعی در تحدید و تقیید آن برآمده است. [[علامه طباطبایی]] درباره وضع زنان صدر اسلام می‌گوید: «و اما زنان از تمامى مزاياى مجتمع بشرى محروم بودند، نه مالك اراده خود بودند و نه مالك عملى از اعمال خود، و نه مالك ارثى از پدر و مادر و برادر، مردان با آنان ازدواج می‌‏كردند، اما ازدواجى بدون هيچ حد و قيدى، هم چنان كه در يهود و بعضى از وثنی‌‏ها ازدواج به اين صورت بوده‏ است»<ref>علامه طباطبایی، ترجمه تفسیر المیزان، جلد۴، صفحه ۲۴۱</ref>
خط ۱۹: خط ۱۹:
== عدالت میان همسران ==
== عدالت میان همسران ==
{{نوشتار اصلی|عدالت میان همسران}}
{{نوشتار اصلی|عدالت میان همسران}}
در اینکه مقصود عدالت میان همسران در قرآن چیست نظرات متفاوتی گفته شده است. برخی گفته‌اند که این عدالت، محبت قلبی نیست زیرا محبت قلبی خارج از اراده انسان است. و این عدالت را تنها در لوازم زندگی و موضوعات مالی و مادی و نفقه و رعایت حقوق همسر می‌دانند. به همین دلیل رعایت این نوع عدالت را خداوند واجب نشمرده و در آیه ۱۲۹ همین سوره نساء می‌فرماید: {{قرآن|وَ لَنْ تَسْتَطِیعُوا أَنْ تَعْدِلُوا بَیْنَ النِّساءِ وَ لَوْ حَرَصْتُمْ}}؛ شما هر قدر کوشش کنید نمی‌توانید در میان همسران خود (از نظر تمایلات قلبی) عدالت و مساوات برقرار سازید».
در اینکه مقصود عدالت میان همسران در قرآن چیست نظرات متفاوتی مطرح شده است. برداشت غالب این است که این عدالت، محبت قلبی نیست زیرا محبت قلبی خارج از اراده انسان است. و این عدالت را تنها در لوازم زندگی و موضوعات مالی و مادی و نفقه و رعایت حقوق همسر می‌دانند. به همین دلیل رعایت این نوع عدالت را خداوند واجب نشمرده و در آیه ۱۲۹ همین سوره نساء می‌فرماید: {{قرآن|وَ لَنْ تَسْتَطِیعُوا أَنْ تَعْدِلُوا بَیْنَ النِّساءِ وَ لَوْ حَرَصْتُمْ}}؛ شما هر قدر کوشش کنید نمی‌توانید در میان همسران خود (از نظر تمایلات قلبی) عدالت و مساوات برقرار سازید». پس مقصود از عدالت در مبحث تعدد زوجات چیز دیگری است. برخی از مفسران گفته‌اند: «آنچه در اين باب بر مرد واجب است اين است كه يكسره از حد وسط به يكى از دو طرف افراط و تفريط منحرف نشود و تا آنجا كه برايش ممكن است رعايت عدالت را بكند و مخصوصا مراقب باشد كه به طرف تفريط يعنى كوتاهى در اداى حق همسر خود منحرف نگردد و زن خود را بلا تكليف و مانند زن بی‌شوهر نگذارد كه نه شوهر داشته باشد و از شوهرش بهره‌‏مند شود و نه نداشته باشد تا بتواند همسرى ديگر اختيار نموده، و يا پى كار خود برود.»


کسانی با  ضمیمه کردن آیه ۳ سوره نساء {{قرآن|فَإِنْ خِفْتُمْ أَلاَّ تَعْدِلُوا فَواحِدَةً أَوْ ما مَلَكَتْ أَيْمانُكُمْ ذلِكَ أَدْنى‏ أَلاَّ تَعُولُو|ترجمه=پس اگر بيم داريد كه به عدالت رفتار نكنيد، به يك [زنِ آزاد] يا به آنچه [از كنيزان‏] مالك شده‌‏ايد [اكتفاء كنيد]. اين [خوددارى‏] نزديكتر است تا به ستم گراييد.}} به آیه ۱۲۹ «{{قرآن|وَ لَنْ تَسْتَطِیعُوا أَنْ تَعْدِلُوا بَیْنَ النِّساءِ وَ لَوْ حَرَصْتُمْ}} چنین نتیجه میگیرند که تعدد زوجات در اسلام مطلقاً ممنوع است، زیرا در آیه نخست آن را مشروط به عدالت کرده، و در آیه دوم عدالت را برای مردان در این مورد امری محال دانسته است.
برخی با  ضمیمه کردن آیه ۳ سوره نساء {{قرآن|فَإِنْ خِفْتُمْ أَلاَّ تَعْدِلُوا فَواحِدَةً أَوْ ما مَلَكَتْ أَيْمانُكُمْ ذلِكَ أَدْنى‏ أَلاَّ تَعُولُو|ترجمه=پس اگر بيم داريد كه به عدالت رفتار نكنيد، به يك [زنِ آزاد] يا به آنچه [از كنيزان‏] مالك شده‌‏ايد [اكتفاء كنيد]. اين [خوددارى‏] نزديكتر است تا به ستم گراييد.}} به آیه ۱۲۹ «{{قرآن|وَ لَنْ تَسْتَطِیعُوا أَنْ تَعْدِلُوا بَیْنَ النِّساءِ وَ لَوْ حَرَصْتُمْ}} چنین نتیجه می‌گیرند که تعدد زوجات در اسلام مطلقاً ممنوع است، زیرا در آیه نخست آن را مشروط به عدالت کرده، و در آیه دوم عدالت را برای مردان در این مورد امری محال دانسته است. در ادامه آیه می فرماید {{قرآن|فَلَا تَمِيلُوا كُلَّ الْمَيْلِ فَتَذَرُ‌وهَا كَالْمُعَلَّقَةِ ۚ وَإِن تُصْلِحُوا وَتَتَّقُوا فَإِنَّ اللَّـهَ كَانَ غَفُورً‌ا رَّ‌حِيمًا|ترجمه=پس به يك طرف يكسره تمايل نورزيد تا آن [زن ديگر] را سرگشته [بلا تكليف‌] رها كنيد. و اگر سازش نماييد و پرهيزگارى كنيد، يقيناً خدا آمرزنده مهربان است.}}
 
و در ادامه آیه می فرماید {{قرآن|فَلَا تَمِيلُوا كُلَّ الْمَيْلِ فَتَذَرُ‌وهَا كَالْمُعَلَّقَةِ ۚ وَإِن تُصْلِحُوا وَتَتَّقُوا فَإِنَّ اللَّـهَ كَانَ غَفُورً‌ا رَّ‌حِيمًا|ترجمه=پس به يك طرف يكسره تمايل نورزيد تا آن [زن ديگر] را سرگشته [بلا تكليف‌] رها كنيد. و اگر سازش نماييد و پرهيزگارى كنيد، يقيناً خدا آمرزنده مهربان است.}}


== نظریه تقیید و الغای تعدد ==
== نظریه تقیید و الغای تعدد ==
۴۶۵

ویرایش